Geskiedenis / History

AMATEURRADIO IN DIE BOLAND

DIE EERSTE 50 JAAR

DEUR ABE BASSON  ZS1OZ

Amateurradio in die Boland het ‘n interessante, opwindende en trotse geskiedenis. Eintlik is ons manne van vandag, elke lid, besig om tot hierdie geskiedenis by te dra. Sommige van ons ouer lede het reeds baie diep spore getrap en die basis gelê vir die jonger geslag om op voort te bou. Kom ons kyk terug en volg die pad waarop ons baanbrekers ons voorgegaan het.

Hiermee word erkenning gegee aan Bennie Burger ZS1IB, jarelange lid en oud-voorsitter van Tak Boland gedurende 1977/78, vir waardevolle gegewens wat hy ter viering van die 30-jarige bestaan van dié tak van die Suid-Afrikaanse Radioliga in 1978 versamel en saamgestel het. Ek maak graag hiervan gebruik. Die plan is egter om, met die 50-jarige verjaardag van amateurradio in die Boland in 1998 in gedagte, ‘n meer omvattende uiteensetting te gee. Spesiale vermelding kom ook toe aan Ben Janeke ZS1GG (later ZS1GT) , stigerslid en eerste sekretaris van Tak Boland, wat op sy oudag vanaf 1991 tot 1998 sy herinneringe in ‘n reeks artikels in CQ Boland meegedeel het. Verder put ek uit my eie navorsing, my eie jarelange betrokkendheid by amateurradio in die Boland en uit die vele gesprekke met ons ouer amateurs, asook uit toendertydse eksemplare van CQ Boland en Radio ZS wat bekom kon word.

Kom ons begin by die begin:

DIE TOT STANDKOMING VAN TAK BOLAND VAN DIE SUID-AFRIKAANSE RADIOLIGA

In Radio ZS van November 1948 het ‘n berig verskyn met die opskrif “Die Baba Begin Skreeu”, geskryf deur Ben Janeke ZS1GG. Hierdie baba was Tak Stellenbosch, soos dié nuwe tak van die SARL voorlopig genoem is totdat dit ongeveer twee jaar later finaal gedoop is as Tak Boland.

Die presiese geboortedatum van dié tak is Vrydagaand 27 Julie 1948. ‘n Tipiese Bolandse wintersaand. Die stigtingslokaal was in die CSV-gebou op Stellenbosch.

Veral twee persone het in dié tyd die inisiatief geneem, naamlik die welbekende Oom Dok (dr. S.H. Walters ZS1CH, ‘n tandarts), en die reeds genoemde Ben Janeke. Oom Dok het die gebeure rondom die stigting van Tak Boland soos volg beskryf:

“Net na die Tweede Wêreldoorlog, toe ons weer met ons uitsaai-stokperdjie kon begin, was dit van vooraf weer ‘n groot aardigheid. Persoonlik het ek gou agtergekom dat ons ‘n groot gehoor het onder nie-amateurs, en meestal Afrikaanssprekendes. Afrikaans is ook deur die oorgrote meerderheid op die platteland gebesig. Ek was jare lank ‘n lid van die Kaapstadse Tak van die S.A. Radioliga, maar ek het min met hulle in gemeen gehad.

“Die gedagte het toe by my opgekom om ‘n tak van die SARL in die platteland te stig. In die begin was daar egter baie besware van die kante waar ek aanmoediging verwag het. Toe hoor Ben Janeke ZS1GG op Stellenbosch van my planne en spoedig was daar genoeg studente en andere om ‘n tak van 25 lede te stig.”

Ben Janeke vertel in hierdie verband soos volg: “Daar is met die komitee van Tak Kaapstad samesprekinge gevoer oor “afstigting”. Toe hulle vra wat die naam van die nuwe tak sou wees, het ons geantwoord: “Wes-Kaapland Tak”. Dit het natuurlik die wenkbroue laat lig, want Tak Kaapstad was mos self deel van Wes-Kaapland. Ek het verduidelik: Julle het die reuse stad. Ons sal maar net die ylbevolkte en wyd verspreide plattelanders hê – juis die mense wat julle nie kan besoek nie, en hulle nie vir julle nie.” Harold Tronson ZS1CZ, die taksekretaris, stel toe die Boland-tak voor. Maar ons wou Stellenbosch ingesluit hê en Stelenbosch het rugby-gewys in die WP geval! Dus in die gebied van Tak Kaapstad. Daarom het Dok Walters uiteindelik gesê: “Then we name it Stellenbosch Branch” en is dit toe so aanvaar. Ons wou die hoofkwartier van die nuwe tak juis op Stellenbosch hê weens die goeie ligging van die dorp en die groot bron van studerende jongmense wat veel vir die groei van die jong tak sou kon beteken.” Ben Janeke meld ook dat dit vir hom ‘n groot eer was om sowat twee jaar later by ‘n Worcester-vergadering van die nuwe tak die finale naam Tak Boland voor te stel.

Dit was van die begin af duidelik dat hierdie nuwe tak groot respek afgedwing het en as ‘n groot aanwins vir amateurradio beskou is. ‘n Persoonlike brief van gelukwensing is ontvang van die President van die Liga, toendertyd Arland Ussher ZS6Z. Noemenswaardig is ook die voorsitter van Tak Kaapstad se gelukwensinge in Radio ZS van Augustus 1948: “On behalf of the Capetown Branch I should like to extend our congratulations and good wishes to the Stellenbosch Boys on their venture, and judging by the enthusiasm displayed on Friday night I can see the new Branch taking a prominant place in the League’s affairs.” In die volgende Radio ZS (September 1948) het ook sy redaksie die tak sterkte toegewens. Melding is gemaak van die moeilike pad wat geloop is, die stewige fondament wat van die staanspoor af gelê is en die “goedgesindheid, samewerking en kameraadskap” wat sy stigting gekenmerk het.

Die tak het begin met 38 lede. In dieselfde Radio ZS lees ons ook: “Van oor die met sneeu bedekte berge, ja selfs vanaf die baie koue Bokkeveld het hulle gekom. Daar was oom Dok, die vader van die tak, daar was klein Byleveld, die baba van die tak. Amper ‘n dosyn van die veterane van die Kaapstadse Tak (sommiges uit die twintigerjare se dae en selfs vroeër, wat kom roem het met die ou oproepseine van ZU en ZT) was teenwoordig.”

Die eerste bestuur wat daardie aand op Stellenbosch verkies is, was: André Louw ZS1RF van Stellenbosch (Voorsitter), Ben van Rensburg ZS1CF van Brackenfell (Vise-voorsitter), Ben Janeke ZS1GG van Stellenbosch (Sekretaris), Hugo Beyers ZSL1FE van Stellenbosch (Tesourier) en die volgende bykomende lede: Evan Davies ZS1CA van Kuilsrivier, Antonie de Witt ZS1GH van Stellenbosch en Fritz Mostert ZSL1FN van Stellenbosch.

‘n Foto van hierdie eerste komitee het in Radio ZS van Oktober 1948 verskyn.

Benewens bostaande bestuurslede kon die name opgespoor word van die volgende amateurs wat by die stigtersvergadering as eerste lede van die nuwe tak aangesluit het: Oom Dok Walters ZS1CH van Ceres, Ben Beukes ZS1CR van Somerset-Wes, Ben Mostert ZS1DS van Beaufort-Wes, Ben Lubbe ZS1GX van Worcester, Oom Pieta Vercuil ZS1DV van Piketberg, Frikkie Visser ZS1EQ van Piketberg, Ginger Lake ZS1EZ van Somerset-Wes, Boet Franzsen ZS1FG van Stellenbosch, Van van der Westhuizen ZS1FR van Robertson, Mac McGregor ZS1FX van Calvinia, Jan van Wyk ZS1GD van Worcester, Willem van der Merwe ZS1GU van Swellendam, Duppie du Plessis ZS1GZ van Worcester, Paul Malherbe ZS1JU van Pinelands, Albert Solomon ZS1SW van Somerset-Wes, Joy Franzsen ZS1SA van Stellenbosch, Cornie Brink ZSL1SG van Rawsonville, Frans Byleveld ZSL1SE van Stellenbosch, Joan Walters ZSL1SA van Ceres.

Uit hierdie stigtingsgeskiedenis kry ‘n mens reeds ‘n goeie prentjie van die vernaamste karaktertrekke van Bolandse amateurradio tot vandag toe. Die volgende sewetal kenmerke wat reeds in daardie dae na vore getree het, kan uitgesonder word:

1. Puik leierskap. Hiersonder kom ‘n mens nie ver nie en Bolandse amateurradio was van die begin af geseën met manne met groot kundigheid en inisiatief.

2. Selfstandigheidsgevoel. Tak Boland is gebore uit ‘n sterk strewe onder veral plattelandse Afrikaanssprekendes om op eie voete te staan.

3. Deursettingsvermoë. Die totstandkoming van Tak Boland het gepaard gegaan met vele opofferinge en harde werk. In die September-uitgawe 1948 van Radio ZS skryf die redaksie heeltemal tereg: “Die tak het ‘n swaar begin gehad, want niemand kon juis dink dat dit moontlik was nie. Die aantal lede om ‘n tak te regverdig was hoog, maar met onvermoeide ywer het die verantwoordelike manne voortgegaan ten spyte van teenstand…..en hulle het die goeie stryd gestry en gewen!”

4. Uitstekende samewerking. Die eerste treë wat Tak Boland gegee het, het gespreek van hartlike eensgesindheid en Hiervan getuig die geesdrif van daardie historiese aand en die pragtige samewerking met die SARL, Tak Kaapstad en Radio ZS.

5. Omvangrykheid. Soos dit vandag nog die geval is, het Tak Boland van die staanspoor af oor ‘n wye gebied geopereer. Dit blyk uit die wydverspreide dorpe wat op daardie stigtingsaand verteenwoordig is.

6. Organisasievernuf. Die stewige grondslag wat van die begin af gelê is, was ‘n uitstaande karaktertrek van hierdie nuwe Die manne het geweet wat hulle wil hê en hulle het hul ideale met groot deeglikheid beplan en deurgevoer. Soos uit verdere beskrywings sal blyk, was Tak Boland van die begin af ‘n goed-georganiseerde eenheid wat bestem was om van krag tot krag te gaan.

7. Vroulike samewerking. Van die begin af was dit nie uitsluitlik ‘n manstak nie. Soos blyk uit die lys aanwesiges hierbo, was hier ook baanbrekersvroue wat hul deel gedoen het.

Tak Boland se vroulike amateurs

Soos die geskiedenis van Tak Boland ontplooi, sal dit duidelik word dat dit oorwegend Bolandse mans was wat aan die spits van die gebeurlikhede gestaan het. Daar was egter ook ‘n beperkte getal Bolandse vroue wat radio-amateurs geword en hul invloed laat geld het. Wanneer hierdie geskiedskrywing voltooi word met die bereiking die 50-jaar mylpaal van Tak Boland, sal ek ‘n samevatting gee van al die ZS-vroue-amateurs wat in hierdie halfeeu ‘n bydrae gelewer het. Dit is ook opgeteken in CQ Boland van November 1997.

DIE TYDPERK BEGIN 1949 TOT EINDE 1950

Bestuurslede:

Die eerste bestuur wat in 1948 op Stellenbosch gekies is, het diens gedoen tot Augustus 1949. In September 1949 is die eerste AJV van die nuwe tak op Stellenbosch gehou en die volgende AJV in 1950 op Worcester. In die tydperk 1949 tot 1950 was daar die volgende bestuurslede: Voorsitters: Boet Franzsen ZS1FG (tot Augustus 1950).  Hugo Beyers ZS1JO van Augustus 1950. Onder Voorsitter: Ginger Lake ZS1EZ Sekretaris: Ben Janeke ZS1GT (tot Augustus 1950)Frans Byleveld  ZSL1SE (vanaf Augustus 1950);  Tesourier:  Frans  Byleveld  ZSL1SE;  Lede:Evan Davies ZS1CA; Ben van Rensburg ZS1CF; Ben Lubbe ZS1GX.

Takvergaderings en die tak se eerste AJV’s

Besonderhede oor vergaderings gedurende hierdie tydperk is uiters skraal. As ‘n mens die karige historiese optekenings nagaan, is die indruk dat tot Oktober 1949 waarskynlik hoofsaaklik gereelde bestuursvergaderings gehou en verder per radio met lede gekommunikeer is. Wat egter met sekerheid geboekstaaf kan word, is dat in Oktober 1949 besluit is om takvergaderings op die laaste Vrydagaand van elke maand te hou, beurtelings in Stellenbosch, Bellville en die Strand.

Die bevordering van Afrikaans

Engels was in dié stadium die oorheersende “taal van die lug”. Die Bolandse amateurs het hulle egter van die begin af daarvoor beywer om aan Afrikaans sy regmatige plek te gee. Reeds in 1948 het F.J. Stassen ZS1JS van Oudtshoorn ‘n wisseltrofee vir die beste Afrikaanse artikel in Radio ZS aan die tak geskenk – ‘n trofee wat later ook vir ander lofwaardige doeleindes benut is. In Radio ZS se Maart-uitgawe van 1949 is verder betoog vir meer Afrikaanse bydraes.

Ons bulletins begin

Die jong tak het hom sommer van die staanspoor af terdeë oor die lug laat geld. Ons beskik nie oor die datum en inhoud van die heel eerste Bulletin nie, maar weet dat Bulletins vanaf 1948 elke Maandagaand om halfagt op 40m uitgesaai en na 80m en 20m herlei is. Hierbenewens was daar in dié tyd ook eenkeer per maand op ‘n Sondagmiddag om 2 uur ‘n spesiale “kuiertjie”, waarskynlik op dieselfde frekwensies. Volgens André Louw ZS1RF het die “seremoniemeester” elke lid op sy beurt ingeroep en was hierdie geselsies altyd baie aangenaam.

CQ Boland sien die lig

In Radio ZS van September 1948 word oor die aktiwiteite van die nuwe tak soos volg geskryf: “Hulle gee ook ‘n maandblad uit onder die redaksie van Oom Doc ZS1CH. Ons het reeds die eerste een ontvang en ons kan die vriende verseker dat dit ‘n puik begin is sover as wat die inhoud betref. Dit bevat algemene nuus sowel as ‘n tegniese artikel. Dit beslaan 6 bladsye en het reeds die standaard van die ou gewese QTC van voor die oorlog.” Ek is in besit van hierdie eerste CQ Boland. Dit behels ‘n voorwoord deur die redakteur, Oom Dok, ‘n verwelkomingswoord deur die Voorsitter van die SARL, H.M. Wilson ZS1BF, en artikels deur die Bolanders Dennis Gavin ZS1NU, Pierre Rabie ZS1NP en Danie Rossouw ZS1X. Daar is ook ‘n rubriek met die titel “Hiervan en Daarvan”. Hierin vind ons onder meer die interessante waarskuwing: “Moet nooit van SWA as Namibië praat nie, selfs in ‘n grap. Dit word nie as ‘n grap aanvaar nie en tereg.”

Morsekode

Morsekode is in daardie dae as van die uiterste belang vir amateurradio beskou en die slaag van ‘n Morsekode-toets is met mag en mening nagestreef. Bolandse ZSL-lede (luiseraarslede), waarvan daar heelwat was want die ZR-roepsein het eers baie lank daarna gekom, is ook deeglik bygestaan met hul Morsekode-verpligtinge. Morsekode-oefeninge op 40m is gereeld op Maandag-, Woensdag- en Vrydagaande uitgesaai.

Die Bolanders maak hul stem dik

In hierdie vroeë tydperk is daar veral drie terreine waarop die jong tak sterk kritiek uitgespreek het. Ten eerste, die “afskeep” van Afrikaans waarop reeds hierbo gewys is. Tweedens het die tak beswaar gemaak teen die onbevredigende tegniese versorging van artikels in Radio ZS. En derdens is groot ontevredenheid uitgespreek oor die voorgestelde verkleining van die amateurbande. (In dié dae het 80m van 3,5 tot 4 Mhz gestrek, 40m van 7 tot 7,3 Mhz, 20m van 14 tot 14,4 Mhz en 10m van 28 tot 30 Mhz. Die 15m-band was in dié stadium nog nie vir amateurradio beskikbaar nie).

Die SARL vier sy 25ste bestaansjaar

In 1950 het die Liga 25 jaar oud geword en het die nuwe Bolandse tak, wat van die staanspoor af ‘n baie positiewe gesindheid teenoor Hoofkantoor gehandhaaf het, sy waardering op ‘n baie duidelike wyse getoon. Om die waarheid te sê was dit ons eie toendertydse sekretaris, Ben Janeke ZS1GG, wat in Radio ZS van Augustus 1950 in ‘n pragtige artikel hulde gebring het aan die SARL. Onder die opskryf “25 Jaar in Perspektief” het hy in ‘n gees van optimisme geskryf: “Wat ookal mag gebeur, die afgelope 25 jaar sal altyd onthou word as ‘n unieke en goue tydperk vir die ontkieming en vorming van die gees van amateurradio.” Hy het egter ook daarop gewys dat amateurradio maklik kan ontaard as hoë standaarde nie gehandhaaf word nie. Reeds in 1950 het hy ingesien dat die verskynsel dat amateurbande voller en voller word, ‘n gees van selfsug kan meebring. Dissipline en samewerking is nodig – en dis juis hier waar die Liga ‘n groot rol het om te speel. “Dis hier waar die onmiskenbare waarde van die Liga inkom. Daarsonder sou baie van ons werk onmoontlik gewees het. Danksy die samewerking tussen die amateurs, kon ook in Suid-Afrika ‘n model-organisasie tot stand gebring word,” het hy in die artikel verklaar.

Hiervan en Daarvan

Die volgende is verdere nuusbrokkies uit hierdie periode. Ons gee dit weer netsoos dit gerapporteer is:

– In sy herinneringe uit die ou-ou dae van Bolandse amateurradio meld Ben Janeke twee name wat “in die annale van Tak Boland opgeteken behoort te word” vanweë hul toewyding, voorbeeldige optrede en groot bydrae ten opsigte van ledewerwing. Hulle is Cornie Brink ZSL1SG (later ZS1KW) van Rawsonville en Danie Rossouw ZS1X van Bloubergstrand.

– Die volgende ses Stellenbosse studente wat ‘n belangrike rol gedurende die beginjare van Bolandse amateurradio gespeel het (en ook daarna), word spesiaal in die geskiedenis vermeld: Tonie de Wit ZS1HG – sterk leiersbegaafdheid; Hugo Beyers (toe ZS1JO) – bedeeld met wysheid, aantreklik en saggeaard; André Louw ZS1RF – sterk persoonlikheid en baie bekwaam; Fritz Mostert ZSL1FN – intelligent en ywerig; Frans Byleveld ZSL1SE (later ZS1RF) – jonk, bekwaam en begaafd; George Honiball (later ZS6NE) – ‘n ware ambassadeur.

• Hugo Beyers ZSL1FE moes in 1948 ‘n operasie ondergaan as gevolg van ‘n besering op die rugbyveld. Hy verwerf ook die roepsein ZS1JO. In 1949 word hy gekies as die tak se afgevaardigde na die SARL se AJV in Durban.

• Ben van Rensburg ZS1CF is skielik oorlede, ongeveer in Julie 1949. In Radio ZS van Augustus 1949 word die volgende hulde aan hom gebring: “Ben Brackenfell was a good Ham in the best sense of the word, and a keen worker on the committee of the branch as Vice-Chairman.”

• Willem van der Merwe ZS1GU van Swellendam het sy ontvanger se transformator uitgebrand. Daar is gevra: “Was dit as gevolg van lynspanning of was dit die inkomende sein?”

• Danie Scholtz ZS1GY van Springbok het in die verkiesing van 1948 die parlementêre setel aldaar verower.

• “Veels geluk aan Ginger ZS1EZ en Mary met hul blou-oog babadogter Lindy.” (Radio ZS, Maart 1949)

• “Ben Lubbe ZS1GX het vanaf Calvinia nader geskuif aan ons. Waar gaan Calvinia nou weer ‘n Ben kry?”

• “Cornie Brink ZSL1SG ry maklik vir ‘n grap van Rawsonville na Stellenbosch en wat bring hy nie saam nie? Wag, netnou water julle monde!”

-“Frikkie Visser ZS1EQ se plaas is omtrent toegespan onder die drade.”

-“Oom Piet ZS1DV se roepsein pas hom goed. Hy is dik en vet in die werklike sin van die woord.”

-“By die takvergadering in die Strand het iets gebeur wat ‘n mens laat wonder. Hoekom het Ben ZS1GX so skielik besluit om hom met sy meisie uit die voete te maak? Fransie (dit is seker die jong Frans Bylevel ZSL1SE) is gevaarliker as wat hy voorkom, selfs meer as wat Ben besef.”

-“Evan Davies ZS1CA se hok het meer draad as die Queen Mary!”

-“Oom Piet ZS1DV raak sommer aan die slaap terwyl hy in QSO is. Eenkeer was die gaap so geweldig dat die arme mikrofoon amper bokveld toe was.”

-“Albert ZS1SW – minder lag as jy QSO, hi.”

-“Willem van der Merwe ZS1GU het vir ‘n verandering ‘n mooi skoon sein.”

-“Oom Dok ZS1CH se nuwe kar het sy radio verdring.”

-“Twintig lede het nog nie hul ledegeld betaal nie. Ek wil amper sê dat ‘n mens makliker lemoensap uit ‘n 807 kry as geld uit sommige lede!” (1949)

In Junie 1950 word die volgende episode beskryf: “Die gebeurtenis van die maand was ongetwyfeld die vergadering in die Strand. Gedurende die vergadering het dit bekend geword dat ons sekretaris, Ben Janeke ZS1GG, sy verjaardag vier. Gevolglik het die byeenkoms so spoedig moontlik na die naaste swaaaideure verskuif. Toe ons uiteindelik daarvandaan verdaag, het Jeff ZSL1SX eers ‘n demonstrasie gelewer van die straf wat ‘n moderne motorkar se modderskerm kan weerstaan. ‘n Ander nadraai was dat ons eerbare komiteelid Fransie Byleveld nie die laaste trein huis toe kon haal nie – en gerugte doen nou die rondte dat hy die aand toe sommer in sy soutmyn se werkswinkel gaan slaap het.”

DIE TYDPERK BEGIN 1951 TOT EINDE 1953

Bestuurslede

Ons is nie op hoogte van wie almal in dié periode op Tak Boland-komitees gedien het nie, maar beskik tog oor die volgende korrekte gegewens. Voorsitters: Hugo Beyers ZS1JO (tot Julie 1951), Andries Dreyer ZS1LB (vanaf Julie 1951 tot Julie 1952)), Duppie du Plessis ZS1GZ (vanaf Julie 1952 tot Julie 1953); Pierre Rabie (vanaf Julie 1953); Onder-Voorsitter: Fred Anderson ZS1LA. Sekretaris: Frans Byleveld ZSL1SE (tot Julie 1951), Oom Dok Walters ZS1CH (vanaf Julie 1951 tot Julie 1952) en Alf van Zyl ZS1BX (vanaf Julie 1952).

Tak Boland groei sterk

Soos reeds aangetoon, is die nuwe tak met 38 lede gestig. Drie jaar later, teen die einde van 1951, het die ledetal tot 81 aangegroei en het Oom Dok in Radio ZS gerapporteer dat luisteraarslede steeds besig was om by te kom. ‘n Mens moet hier in gedagte hou dat daar in daardie dae slegs ‘n ZS-lisensie was en dat luisteraars ‘n ZSL-lisensie gehad het. ZSL is beskou as ‘n belangrike stap na ZS-status. Hierdie luisteraarslede is in Tak Boland verwelkom, want, soos oom Dok dit uitgedruk het, “hier is mos ons teenswoordige luistervinke en ons toekomstige aktiewe amateurs.” Skaars ‘n jaar later (Radio ZS, Augustus 1952) het Duppie du Plessis ZS1GZ verklaar dat Tak Boland se lede seker die enigste is wat soos ‘n huisgesin saamspan om van alles ‘n sukses te maak. Hulle werf nuwe lede en brei na alle kante toe uit, “want Tak Boland staan vierkantig op goeie fondamente en die huidige bouers is bekwame vakmanne.”

Benewens Stellenbosch, die Noordelike Voorstede en die Hottentots-Holland omgewing, was Worcester en Oudtshoorn kragtige groeipunte. “Worcester was destyds verpes van amateurs,” het Vossie Vosloo ZS1BN in CQ Boland van Mei 1984 geskryf toe hy die omstandighede in die 1950’s in herinnering geroep het. Oor ledewerwing het hy hom soos volg uitgelaat: “Vanaf die stigting van die Tak het sake gewoel en almal het lede gewerf en ingeskryf. Daar was heeldag en aldag aanvraag vir aansoekvorms en selfs oor die lug is lede gewerf. Ons het lede gehad in Afdelings 2,3,4,6, en 7. In Afdeling 5 het ons nie een lid gewerf nie!”

Bulletin-aangeleentede

Te oordeel na ‘n skrywe in Radio ZS van Desember 1951 deur Andries Dreyer ZS1LB, wat toe ons tak se voorsitter was, het dit nie altyd voor die wind gegaan met Tak Boland se bulletins nie. Dit blyk dat bulletins teen dié tyd nie meer op Maandagaande nie, maar Sondae uitgesaai is en dat dit soms gebeur het dat daar geen bulletin was nie omdat daar nie nuus van lede ingekom het nie. Ons lei dus af dat nuus wat deur lede self verstrek is ‘n belangrike deel van ‘n bulletin uitgemaak het. Andries het taklede sterk aangespreek in sy skrywe en aanbeveel dat hulle dit ‘n nuwejaarsvoorneme vir 1952 maak om gereelde inligting oor hul doen en late en dié van ander aan die sekretaris of voorsitter te stuur. Desondanks wou dinge maar nie vlot nie. Die Komitee het besef dat iets gedoen moes word om die situasie te verbeter. In Radio ZS van Julie 1953 verneem ons dat besluit is om die Stassen-beker toe te ken aan die opsteller van die beste Tak Boland bulletin. Dit sou geskied volgens ‘n goed beplande kompetisie wat soos volg gewerk het: Vir die inhoud is 80 punte toegeken, vir taalgebruik 10 en vir afronding ook 10. As ‘n persoon dus 60 uit 80 kry vir inhoud, 7 uit 10 vir taal en vir afronding ook 7 uit 10, is sy bulletin 70% werd. ‘n Kandidaat moes ook self sy bulletin uitsaai. ZSL-lede (luisteraarslede) kon ook deelneem, hoewel hulle natuurlik nie self hul bulletins kon uitsaai nie. Hulle kon dit egter deur ‘n ZS-lid van hul keuse laat lees. Die komiteelede het as beoordelaars opgetree.

Die ZSL-kwessie

Die enigste manier vir ‘n ZSL-lid om op die lug te kom, was om direk ‘n ZS-lisensie te verwerf deur die voorgeskrewe PMG (Posmeester-Generaal) eksamen af te lê en ook die Morsekodetoets te slaag. ZSL’s het dus maar min regte gehad – iets waarmee Tak Boland nie genoeë geneem het nie. Teen ongeveer Junie 1953 is op ‘n komiteevergadering besluit om regsadvies oor hierdie aangeleentheid in te win. Daar is ook gereël dat afskrifte van die Regulasies van die Staatsdrukker bestel en dan onder belangstellende lede versprei word. Wat die effek van hierdie maatreëls was, is nie bekend nie, maar die feit dat ons Tak hierdie stappe geneem het, toon maar net weer hoe die belange van al die lede op die hart gedra is.

Die Van Riebeeck-fees

In 1951 het Tak Boland beplan om in samewerking met Tak Kaapstad ‘n stasie by die Van Riebeeck-feesterrein in Kaapstad op te rig. Dit is as ‘n groot ideaal gestel, waarvoor hard gewerk sou moes word. In Mei 1952 verneem ons dat hierdie ideaal verwesenlik is. Stasie ZS1VRF was klaarblyklik ‘n groot sukses. Dit is op 15 Maart 1952 geopen deur Jack Twine ZS1A, wat toe voorsitter van die Liga was. In ‘n uitgawe van Radio ZS van Maart-Mei 1952 verskyn ‘n foto wat by dié geleentheid geneem is. Die persone op die foto is (slegs roepseine word aangegee): ZS1A, ZS1IX, ZSL1GR, ZS1O, ZS1KZ, ZS1IT, ZS1AU, ZSL1DK, ZS1LC, ZS1JM, ZS1KP, ZS1JD, ZS1IM, ZS1EM, ZS1GJ. Wat Tak Bolanders se ondersteuning van die Fees-stasie betref, het Oom Dok in dieselfde Radio ZS geskryf: “Die lede van Tak Boland het van heinde en ver gekom en oom Andries ZS1LB was ook daar sonder om te trek en te stoot.”

Die SARL het ‘n spesiale sertifikaat uitgereik aan die amateurs wat die Fees-stasie bedien het. Die sertifikaat van Alf van Zyl ZS1BX is in ons besit. Benewens die nodige sertifisering, vertoon dit die Drommedaris in Tafelbaai met Tafelberg op die agtergrond, asook die embleme van die Hollands-Oos-Indiese Kompanje en die SA Radioliga.

DIE TYDPERK BEGIN 1954 TOT EINDE 1960

Bestuurslede

Ongelukkig beskik ons nie oor die name van al die bestuurslede wat in dié tyd gedien het nie, maar tog wel oor die name van al die voorsitters en sekretarisse. Hulle is:

SEKRETARISSE

AlF van Zyl ZS1BX Alf van Zyl ZS1BX Adie Heunis ZS1PO Adie Heunis ZS1PO Stassie Stassen ZS1JS Pierre Rabie ZS1NP Frankie Stayner ZS1DJ Alf van Zyl ZS1BX

Takvergaderings

In dié dae is gereeld vergadering gehou en dikwels ver gery. Behalwe op Stellenbosch en Worcester en die dorpe in hul omgewing, is byeenkomste gereël op plekke soos Malmesbury, Citrusdal, Mosselbaai, Oudtshoorn en Wildernis. Besonderhede hieroor is nie beskikbaar nie. Dit wil voorkom dat daar niemand was wat in dié tyd oor die samekomste van Tak Boland gerapporteer het nie. En die ou manne wat geraadpleeg is, kon ook nie help nie. Al wat sover opgespoor kon word, is ‘n aantekening dat Will Jelliman ZS1MZ nie een vergadering gemis het nie, en hy moes van Carnavon kom. En dan was daar natuurlik die historiese Oudtshoorn-vergadering wat spesiale aandag verdien.

Tak Boland bied sy eerste Liga-AJV aan

In 1958 het ons Tak tien jaar oud geword. Hy het teen dié tyd reeds sy merk gemaak in amateurradio in Suid-Afrika en het werklik sy bors uitgestoot met die aanbieding van sy eerste Liga-AJV in April hierdie jaar op Oudtshoorn. Dit was vir ons manne ‘n groot onderneming en het met harde werk gepaard gegaan. En die geldjies was maar skaars! Tydens takbulletins het oom Stassie Stassen ZS1JS gereeld die Tak se geldtrommeltjie geskud om die manne oor die lug te laat hoor hoe leeg hy nog is! Benewens die leidende rol wat hy as sekretaris daar op Oudtshoorn gespeel het, word nog twee organiseerders uitgesonder vanweë hul groot bydrae tot die sukses van die onderneming. Hulle is Happy Steyn ZS1LS (Voorsitter) en Adie Heunis ZS1PO. Ons beskik nie oor ‘n verslag van hierdie AJV nie, maar wel oor ‘n kort terugblik deur Vossie Vosloo ZS1BN. Hy vertel: “Toe trek ons die stoute skoene aan en bied aan HK aan dat ons hulle jaarvergadering op Oudtshoorn sal hou. Ek dink stellig dat dit die beste AJV was wat ooit aangebied is. Die plaaslike manne het behoorlik uitgehang en georganiseer. Stassie 1JS het die leeue-aandeel gehad. Dit was by ‘n plaaslike hotel, die gewone ding met ‘n dinee en ‘n dans. Daar was ‘n uitstappie na ‘n volstruisplaas. Die storie het toe net daar posgevat. Ons het die kans gehad om op die voël se rug te probeer bly. Die verrigtinge is afgesluit met ‘n besoek aan die Kango-grotte, deur die skoorsteen en al.” (CQ Boland, Mei 1984). Dit dan wat Vossie se weergawe betref. Ons is darem in besit van ‘n kopie van die spyskaart van die dinee wat op Saterdag 5 April 1958 in die Queen’s Hotel, Oudtshoorn, gehou is. Daarop is ‘n klompie hantekeninge (waarskynlik van persone wat naby mekaar gesit het), waarvan ons sommige kan uitmaak, byvoorbeeld dié van Ben Lubbe ZS1GX en Anna Lubbe, Dennis Wells ZS1AU, Dennis Gavin ZS1NU en Anne Gavin, Toppie Gavin, Marion Sterling, Eileen Harris ZS2MH, L.A. Paxton ZS2LP en Doreen Paxton ZS2LM, W.C.H.Laaks ZS2KW en May Laaks, Frank Stayner ZS1DJ, F.G. Burrell ZS2CY en Joan Burrell, B. Groenewald, Alf van Zyl ZS1BX, Frank van Greunen ZS2IT, H.F. Harris ZS2LB en Joan Harris.

Tak Boland se roepsein

In hierdie stadium was ons tak se roepsein ZS1NB. Op die kwartaalvergadering van 13 Maart 1954 is voorgestel dat die NB verander word na TB. Dit is egter nie deurgevoer nie omdat die TB die kêrels glo te veel herinner het aan swak gesondheid!

Uitstalling by die Worcester-landbouskou

Miskien aangevuur deur die sukses van Tak Boland se bydrae tot die Van Riebeeck-fees in 1952, is reeds vroeg in 1953 besluit om ook by die Worcester-landbouskou op te tree. Hierdie onderneming het in Maart 1954 plaasgevind. In Radio ZS van Junie daardie jaar het die Voorsitter van ons tak, Pierre Rabie ZS1NP, ‘n oorsig gegee van die jongste werksaamhede van die tak en hierdie gebeurtenis baie hoog aangeslaan. Hy het geskryf: “Miskien was ons grootste prestasie die amateurradio-uitstalling op Worcester…..Die moeite en opofferende werk wat daaraan bestee is, is ryklik beloon deur die belangstelling van duisende – o.a. deur sulke gesaghebbendes soos die Voorsitter van die S.A. Radioraad en die Nederlandse Konsul, wat ons felisiteer het met ons prysenswaardige vertoning.”

Drie “euwels” van die tyd

In die middel-vyftigerjare was daar in die geledere van Tak Boland ‘n amateur wat sterk standpunt ingeneem het t.o.v. die “euwels” wat ware amateurradio bedreig (soos hy dit gesien het) en oor die gebruik van Afrikaans oor die lug. Hy was J.P. Malan ZS1DO van Uniondale. Hy het die drie “bedreiginge” geïdentifiseer in ‘n artikel in Radio ZS van Desember 1955. Hulle is, so het hy verklaar:

– Die verdwyning van die genot wat verskaf word deur die selfbou van radio-apparaat deurdat die wetenskap vinnig besig was om alle apparaat klaargemaak in die hande van die amateur te plaas.

– Die euwel van spesialisasie, wat meebring dat radiostelle tegnies so ingewikkeld geword het dat die tradisionele amateur met sy eenvoudige, basiese ontwerpe en konstruksies nie meer kon byhou nie.

– Die feit dat hierdie stokperdjie “die alleenbesit van die rykes” geword het omdat net hulle die peperduur stelle kon bekostig.

Afrikaans oor die lug

J.P. Malan was (net soos Stassie Stassen) ‘n kampvegter vir Afrikaans – ‘n man wat ook ‘n groot bydrae gelewer het tot die Afrikaanse Kinderensiklopedie. In 1955 het hy in Radio ZS beswaar gemaak teen die “uiters swak” Afrikaans wat soms op 40 en 80 gehoor word. Hy het selfs gehoor, het hy gesê, hoe ‘n vooraanstaande amateur ‘n growwe vloekwoord op ‘n Sondagmôre gebruik. Daarby het nie-amateurs die “radiotaal” van sommige van ons manne, met eie terminologie en kodes, al ‘n brabbeltaal en selfs ‘n “gemors” genoem – iets wat die status van die amateur groot skade berokken. Twee briefskrywers het op hierdie aantygings geantwoord – een, Happy Steyn ZS1LS, ter ondersteunig van J.P.Malan en die ander, J.A.H. Marais ZS1PH, ter verdediging van die amateurs. Laasgenoemde het onder andere aangevoer: “Vloekwoorde oor die lug, selfs deur vooraanstaande amateurs gebesig, is ‘n euwel. Aan die ander kant is daar by die beste uitsending soms ‘n weerspreking of ‘n glips, net soos wat die oudste amateur partykeer per abuis aan die hoogspanning raak.”

Uitsendings uit die Kangogrotte

In dié tyd is die eerste amateurradio-uitsendings ter wêreld vanuit die Kangogrotte onderneem – deur Tak Bolanders! Dit was die werk van Adie Heunis ZS1PO en Stassie Stassen ZS1JS. Eers het Adie ‘n koor van die kollege waaraan hy verbonde was, daar laat optree en toe het hy en Stassie begin met amateuruitsendings op 40. Die uitset was maar 8 Watt, tog is kontakte sover as Hermanus gemaak. (Radio ZS, Desember 1960).

Hoteldinees raak al gewilder

Na die geslaagde Worcester-dinee in November 1953, het die Tak Bolanders in die vyftigerjare en daarna vele van hierdie soort sosiale funksies van stapel gestuur. Hulle is gekoppel aan kwartaalvergaderings. Ons beskik nie oor veel besonderhede aangaande hierdie byeenkomste gedurende hierdie tydperk nie, maar is danksy Louis Rosenzweig ZS1OE wel in besit van sommige van die spyskaarte. Vier hiervan vertel darem iets van die verhale. Daar is tweekeer op Albertinia saamgetrek – op 6 November 1954 en 27 Augustus 1955. Die dinees is gehou by die Albertinia Hotel, wat landwyd bekend was vir sy lekker kos. En is dit nie spyskaarte nie! Uit die boonste rakke. Daar is onderskeidelik 44 en 28 naamtekeninge agterop. Dan is daar ‘n spyskaart met geen datum op nie, maar ons bereken tog dat dit teen 1958 was dat die pad gevat is Riviersonderend toe. Die dinee is in die Garden Route Hotel aldaar gehou. Weer eens ‘n formidabele ete. Agterop is 42 naamtekeninge. Op 7 November 1959 is daar deur baie Tak Bolanders ver gery – Mosselbaai toe. Die dinee is gehou by die Hotel Santos. Sover ons kan oordeel, was dit weer ‘n uithang-geleentheid. Twintig of wat persone het agterop die spyskaart geteken.

Leonie Davidtz ZS1AE

Sy was ‘n heel besondere lid van Tak Boland in hierdie tyd. Dié lewenslustige, atletiese jong Stellenbosse student het in 1955 vanaf ‘n rots in die sand vasgeduik (ons meen by Gordonsbaai) en haar rug sodanig beseer dat sy permanent rystoel-gebonde en bedlêend geword het. Aangespoor en gehelp deur Oom Dok ZS1CH, het sy ‘n wakkere belangstelling in amateurradio ontwikkel en in 1957 haar lisensie gekry. Tak Bolanders (met Fred Anderson ZS1LA as ontwerper) het vir haar ‘n sender en ontvanger gebou en vir haar ‘n G5RV-antenne opgerig. Haar eerste kontak was met die bekende Tak Bolander J.A.Pienaar ZS1TT. Sy het ons Tak se kwartaalvergaderings gereeld in haar rystoel bygewoon en was ‘n hoog gerespekteerde lid. In Radio ZS van Maart 1960 is ‘n artikel oor haar gepubliseer.

Hiervan en Daarvan

“Malcolm ZS1LK of Nieuwoudtville was spotted and stopped in town recently. He got away!” (Radio ZS, April 1954) Wat is die storie, Malcolm?

“Mrs. Van Zyl ZSL1BX (SW of Alf ZS1BX) excelled herself braaing chops at a combined field day (Cape Town and Tak Boland branches) on Sunday, March 21st.” (Radio ZS, April 1954)

Uncle Mac ZS1FX het ietwat gehakkel. Soms, as hy erg vasgehaak het, het hy ‘n paar maal in die rondte gedraai, “dêmmit!” gesê en dan was sy tong weer los.

Auntie Snora, die LV van Uncle Mac, was iemand wat aan allerlei boererate geglo het. Sy het byvoorbeeld baie waarde geheg aan “brake fluid” vir seer gewrigte.

Gedurende die tydperk 1956-1959 het twee Tak Bolanders besondere diens gelewer: C.L. (Tippie) Marais ZS1CL in die Raad van die SARL as Roepseinboek-redakteur en Fred Anderson ZS1LA as Tegniese Adviseur van Radio ZS.

Dan De Vries het op 6 Januarie 1958 sy roepsein, ZS1DF, ontvang – die begin van ‘n indrukwekkende amateurloopbaan.

Frankie Stayner ZS1DJ, baanbreker van amateurradio in Suid-Afrika, het in 1959 onder die vleuels van Tak Boland gekom. In dié jaar het hy na Worcester verhuis, waar hy as kurator van die Karoo-tuin daar naby diens gedoen het. Hy was net tevore ‘n tyd lank voorsitter van die Tak Port Elizabeth.

Worcester op die voorgrond

Van 1953 sou ‘n mens gewis kon sê: dit was die jaar van Worcester se amateurs. Ja, in dié jaar was die Worcester-manne behoorlik in die kalklig en is pragtige ondernemingsgees aan die dag gelê. Die volgende items handel oor sommige van die hoogtepunte:

• Klub ZS1PE. Gedurende die eerste helfte van 1953 was Tak Bolanders druk besig om ‘n radiostasie vir die Skool vir Blindes tot stand te bring. Die projek (Klub ZS1PE) is deur die PMG goedgekeur, waarna onderhandel is om radio-apparaat wat spesiaal geskik is vir blindes, in die hande te kry. Apparaat is toe goedgunstiglik geskenk deur Jan van der Ley ZSL1UL en Rex Baartman ZS1MR. Die beskermheer van die klub was die baie bekwame oom J.A. Pienaar ZS1TT. In hierdie verband moet ook melding gemaak word van die mooi gesindheid van die leerlinge van die skool. Hulle het self daarop aangedring om die Morsekodetoets af te lê en nie gebruik te maak van die vrystelling waarop blindes geregtig is nie. Oom J.A. en Dup du Plessis ZS1GZ het aangebied om die Morsekodeklasse te behartig.

• ‘n Hoogs suksesvolle Julie-takvergadering te Worcester. Tak Boland se AJV van 1953 op Worcester was klaarblyklik ‘n baie genotvolle okkasie. Nadat die gewone taksake afgehandel is, is onder meer nege nuwe lede welkom geheet, voorlopige reëlings getref vir ‘n groot dinee op Worcester later in die jaar en aandag gegee aan ‘n voorstel van Oom A.J. dat ‘n fonds vir behoeftige taklede gestig word. Die verrigtinge is afgesluit met ‘n rolprentvertoning. Spesiale melding is ook gemaak van die heerlike koek, tert, pasteie en ander lekkernye waarvoor die dames gesorg het. (Radio ZS, September 1963).

• Die Worcester-dinee. Die beplande dinee het op 21 November 1953 plaasgevind. Ons beskik nie oor veel inligting hieroor nie, maar uit die feite wat wel bekom kon word, kan afgelei word dat dit ‘n uithaler funksie was. Dit was ‘n dinee met ‘n groot opkoms en een wat ‘n soort nuwe tradisie geskep het. In Radio ZS van Junie 1954 lees ons: “Onder die sestigtal lede wat dit bygewoon het, bestaan daar min twyfel dat dit die eerste van baie daaropvolgendes sal wees.” Ons is in besit van die spyskaart, met vele handtekeninge agterop, wat goedgunstiglik van Louis Rozenzweig ZS1OE bekom is. Hieruit blyk dat die dinee in die Worcester Masonic Hotel gehou is en dat die geregte wat voorgesit is, beslis die geld (tien sjielings – vandag een rand) werd was.

Hiervan en Daarvan

In hierdie tydperk is daar kort-kort iemand se doen en late wat die oog gevang het. Ons noem ‘n paar:

• Andries Dreyer ZS1LB, wat vanaf Julie 1951 tot Julie 1952 voorsitter van ons tak was, was ook in dié tydperk burgemeester van Ceres.

• Mac MacGregor ZS1FX van Calvinia (Uncle Mac) “is nou die vader van die tak”, is in 1951 verklaar. Hy was toe die amateur met die langste tyd op die lug – glo 26 jaar.

• In 1951 het Vossie Vosloo ZS1BN en Ben Lubbe ZS1GX mekaar in Worcester ontmoet. Vossie vertel (CQ Boland, Mei 1984): “In 1951 verskuif ek vanaf Oos-Kaap na Worcester, waar ek 20 jaar vertoef. Kort na my aankoms maak ek kennis met OK Ben 1GX. Ek moes by die soutmyn herstelwerk aan sy kar doen en merk die roepsein wat aan sy voertuig aangebring was. Ek stel myself aan hom bekend en merk toe op dat ek al jare ‘n begeerte het om amateur te word. Dit was die begin van ‘n jarelange vriendskap.”

• In Radio ZS van Mei 1952 is aangekondig dat Ben Lubbe ZS1GX op trou staan en bygevoeg: “Alle heil, Ben. Net jammer hy kan nie die draagbaar betyds klaar kry nie, anders kon hy altyd ‘n SOS uitgestuur het.” (In die tyd is van ‘n amateur se selfgeboude draagbare radiostel as sy “draagbaar” gepraat). ‘n Paar maande later verneem ons: Ben is nou weer tuis na sy wittebroodsreis en roep nou net “CQ Portable Mobile” op 40.

• “Paul Malherbe ZS1JU het herbou. Nou saai hy nie meer uit vanaf die sementvloer nie.  Het ‘n gawe sein.” (‘n Mens wonder of die “herbou” beteken dat Paul verhuis en ‘n nuwe huis laat bou het,  of het hy maar net laat aanbou?)

• “Jan van der Ley ZSL1UL sit heeldag in ‘n donker kamer en bestudeer die seine op sy ossiloskoop, of ontwikkel jy kiekies, Jan?”

• “Mag ons vra, wat het met ZS1GX gebeur? Ben het deesdae ‘n baie agtermekaar sein. Hy maak selfs van ‘n plaatopname gebruik om seekoeie te roep, net jammer dat die naald soms vashaak!”

• Kosie ZS1NG het in 1953 beplan om die Hel binne te gaan met sy “draagbaar”.

• Sarel Burger ZSL1VG, nagraadse Fisika-student van die Universiteit van Stellenbosch, is in 1953 welkom geheet as lid van Tak Boland.

• Corny Brink ZS1KW het, so is verklaar, “roem verwerf vir ons tak” deur ‘n derde prys te verower in ‘n strawwe landswye CQ-DX-kompetisie wat in 1953 plaasgevind het.

• Fred Anderson ZS1LA ontvang in Radio ZS van Desember 1953 die volgende lof: “‘n Paar jaar gelede het die onderskeiding hom te beurt geval om opspraakwekkende proewe te maak met beeldradio – seker enig van sy soort van ‘n amateurstasie in ons land – en nou is hy weer die eerste persoon in afdeling een, en een van die eerstes in Suid-Afrika, wat presteer op die gebied van enkelsyband…..Deur roem te verwerf op hierdie wyse, bring Fred ook lof aan Tak Boland, en daarvoor dank ons hom.”

• Andries Dreyer ZS1LB, wat die vorige jaar nog Voorsitter van Tak Boland was, is in 1953 oorlede.

ZS1JS

DIE TYDPERK BEGIN 1961 TOT EINDE 1963

Bestuurslede

Die volgende Tak Bolanders het gedurende hierdie drie jaar diens gelewer. Voorsitters: Ben Lubbe ZS1GX (1960/61), Pierre Rabie ZS1NP (1961/62), Dennis Gavin ZS1NU (1962/63), Bro Brodovcky ZS1VV (1963/64). Sekretarisse: Alf van Zyl ZS1BX (1960/61), Vossie Vosloo ZS1BN (1961/62), Woody Damp ZS1WD (1962/63), Paul Malherbe ZS1JU (1963/64). Onder-Voorsitters: Ben Lubbe ZS1GX, Louis Fourie ZS1VD, Joe Forrer ZS1VG. Tesouriers: Waarskynlik het die sekretarisse ook hierdie funksie verrig. Die enigste persoon wat spesifiek as tesourier aangeteken is, is Chris Sadie ZS1XS (1963). Redakteur van CQ Boland: Gawie Gerryts ZS1VA. Lede: Kokkie de Kock ZS1BY, Alf van Zyl ZS1BX, Frank Stayner ZS1DJ, Cornie Brink ZS1KW, Albert Hanekom ZS1QD, Danie Bredenkamp ZS1VJ, Piet Smal ZS1VO, Baby Groenewald ZS1-079 (die heel eerste dame op ‘n komitee van ons tak), Eric Booker ZS1WN, Hans Fourie ZS1WV, Hannes Fourie ZS1XA, P.J.Slabbert ZS1-096, Blom Gelderblom ZS1LO, John van Rhyn ZS1VP, Hein Forrer ZS1UZ, Michael Perel ZS1-049, Hans Nöthling ZS1WZ, Dan de Vries ZS1DF.

Verskuiwende hoofkwartiere

Soos ons dit reeds aan die begin beskryf het, was ons tak se eerste hoofkwartier op Stellenbosch. Dit het egter nie so gebly nie. In die CQ Boland van Mei 1962 verstrek Oom Dok ZS1CH die volgende besonderhede: “Na ‘n paar jaar is die hoofkwartier na Ceres verplaas. Ons het dit drie jaar aan die gang gehou en is toe na Worcester verskuiwe. Hierna het Oudtshoorn en Caledon aan die beurt gekom, maar hoe die verskuiwings verder plaasgevind het, sal ons maar moet vasstel namate die inligting opgespoor kan word. “ (Dit lyk my oom Dok wou ook ‘n stukkie geskiedenis neerskryf, maar het hom toe vasgeloop teen karige gegewens!)

Takvergaderings

Ons beskik oor besonderhede aangaande ses byeenkomste gedurende hierdie periode. (1) ‘n Vergadering op 7 April 1962 op Gordonsbaai is goed bygewoon en het onder voorsitterskap van Pierre Rabie ZS1NP lewendige besprekings uitgelok, veral kritiek ten opsigte van die betaling van ledegeld terwyl “die Liga besig was om ‘n aardige sommetjie geld op te spaar”, soos beweer is, en ook ten opsigte van die onbevredigende CQ Boland-situasie. (Hierna word verderaan aandag gegee). (2) Die tak se AJV in 1962 is op 2 Junie in die Park Hotel op Caledon gehou. Hier was Pierre ook die voorsitter. ‘n Nuwe bestuur is gekies, met Dennis Gavin ZS1NU as voorsitter. Dié aand is dinee gehou. (3) Op 11 Augustus 1962 is vergadering gehou op Citrusdal. Daar is in die Citrusdal Hotel dinee gehou en ook oornag. Die volgende oggend is almal verras deur ‘n antenna wat buite die hotel opgerig word en die takbulletin wat vanuit Dennis se motor uitgesaai is, in samewerking met Louis Fourie ZS1VD. (4) Die volgende vergadering, op 20 Januarie 1962, was op Albertinia. Nie groot nie, maar besonder aangenaam, veral die verruklike dinee in die Albertinia Hotel wat die Tak Bolanders tot laataand aan die gang gehou het. (5) ‘n Heel besondere byeenkoms is in Januarie 1963 gehou op die plaas “Sonja” (in die Nuy-distrik, Worcester) van Pierre Rabie ZS1NP en sy LV Helene ZS1PJ. Almal het die skilderagtige omgewing en ontspanne atmosfeer geniet – asook die uitmuntende ete en smaaklike plaasprodukte wat voorsien is. (6) Op 8 Junie 1963 is in die Da Gama Hotel in die Strand gekuier en dinee gehou. Hieroor beskik ons net oor die spyskaart (met dank aan Louis ZS1OE) en die name agterop. Dit is duidelik dat daar heerlik weggelê is aan geregte soos groentesop, gebakte snoek met patat en tartaarsous, sjinese rys, gepaneerde lamskotelet, gebraaide eend met lemoen, gebraaide varkboud, sousboontjies, gebakte aartappels, appeltert met room, vanielje roomys (al was dit Juniemaand!) en vrugteslaai. Die spyskaart bevat 33 naamtekeninge. Sommige daarvan kan min of meer ontsyfer word. Ons skryf hierdie name neer soos ons dit kan uitmaak. F.R .Gelderblom, R.B.Everson, A. Gelderblom, P.J.Smit ZS1UR, Peggy Smit ZS1YU, D. Gavin ZS1NU, A. Gavin, H.A. Beyers, E. Marais, C.J. Marais ZS1YT, S. Ehlers, S.G.S. van Zyl, S. van Zyl, J.Slabbert, P.J.Slabbert, L.J. Steyn, Bro Brodovcky ZS1VV, Leah Brodovcky, Margery Snyman ZS1RM, C.A. Myburgh ZS1ZB, Jack Snyman ZS1OU, Louis Rosenzweig ZS1OE.

‘n Rekord getal taklede

Dit is in hierdie tydperk dat Tak Boland sy hoogste ledetal tot dusver bereik het, naamlik 164 in 1961 (CQ Boland, Junie 1962). Die vorige jaar het die tak reeds ongeveer 160 lede gehad (Radio ZS, Desember 1960). Hier moet egter in aanmerking geneem word dat ‘n aansienlike deel daarvan luisteraarslede was en dat baie taklede se LV’s as luisteraarslede ingeskryf is. (Daar was in dié tyd nog nie ZR-amateurs nie).

Die ZSL-roepsein verander

In Radio ZS van Julie 1961 is aangekondig dat luisteraarlede in die vervolg nie meer ‘n ZSL-roepsein sal hê nie, maar ‘n ZS + afdelingsyfer + drie syfers, byvoorbeeld ZS1-075. Aan elke tak is ‘n stel syfers toegesê, waaruit die tak dan self aan elke nuwe luisteraarslid ‘n roepsein toeken.

Die wel en wee van CQ Boland

Ons nuusblad het ‘n goeie begin gehad, maar teen die einde van die vyftigerjare het dit al meer agteruit gegaan totdat dit ‘n hele ruk lank nie meer gefunksioneer het nie. Die probleem was hoofsaaklik gebrek aan ondersteuning deur middel van bydraes en waarskynlik ook die tekort aan iemand wat hierdie moeilike taak suksesvol kon hanteer. In 1962 het iemand selfs oor die lug ‘n nuwe naam vir ons nuusbrief voorgestel: “Ikabot”! In dié jaar het voorsitter Pierre Rabie egter die herlewing van die blad bepleit. “Met die nodige bystand kan dit een van Tak Boland se kosbaarste besittings word, maar daarsonder sal dit altyd ‘n hergeboorte moet ondergaan,” het hy verklaar. Hy het daarop gewys dat artikels van ‘n tegniese aard nie al is wat nodig was nie, maar dat algemene huishoudelike en sosiale nuuswaardighede uitstekende bydraes kan wees. In dieselfde jaar het Gawie Gerryts ZS1VA, wat toe posmeester in Woodstock was, redakteur geword. Onder hom en sy LV Ruth ZS1-105 het CQ Boland werklik herleef. Manne wat ingespring het en vir welkome arikels gesorg het, was Vossie Vosloo ZS1BN, Jos Matthee ZS1VF, Oom Dok Walters ZS1CH, Bro Brodovcky ZS1VV, Karl Psotta ZS4YK, Chris Sadie ZS1XS, Louis Fourie ZS1VD, Len Jansen ZS1TR, Woody Damp ZS1WD, Gawie Gerryts ZS1VA, Ruth Gerryts ZS1-105, Harry Blomerus ZS6BDZ en Danie Hugo ZS1YH.

Die Tak Boland Toekenning

Op versoek van ons takbestuur is in die vroeë sestigerjare deur Warner Molema ZS1WM van Pinelands gewerk aan die ontwerp van ‘n sertifikaat wat bekend sou staan as die Tak Boland Toekenning. In CQ Boland van Mei 1962 is aangekondig dat die ontwerp ‘n tipiese Bolandse plaastoneel voorstel, kompleet met berge, ‘n Kaaps-Hollandse styl huis en wingerde. Enkele maande later was dié toekenning gereed en by die Augustus-vergadering dié jaar te Citrusdal is dit vir die eerste keer toegeken aan Louis Fourie ZS1VD. Toe ek hom (dertig jaar later!) daarna uitgevra het, het hy verklaar dat dit vir hom steeds ‘n toekenning is waarop hy baie trots is.

Morsekode

In die vroeë sestigerjare was heelwat van ons luisteraarslede suksesvol met hul Morsekode-toets, veral danksy Tak Boland se spesiale kursus. Hierdie kursus is op ‘n langspeelplaat vasgelê en gratis aan lede beskikbaar gestel, op voorwaarde “dat dit in ‘n goeie toestand terugbesorg word”. Nie-lede kon dit teen R2,25 aankoop. Dit blyk dat ‘n ruim aantal van hierdie plate laat maak is – 50 in 1962 alleen (CQ Boland, Junie 1962) en dat dit so goed gewerk het dat ook Tak Kaapstad daarvan gebruik gemaak het.

Bedrywighede op 6 meter

In Radio ZS van Desember 1960 lees ons in verband met die Tak Bolanders: “6 meter trek al meer geesdriftiges in ons Tak. Eers was dit net OK’s Fred (1LA) en Frank (1DJ). Nou het die gogga ook vir OK Frikkie (1EQ) en Ben (1GX) gebyt. Frikkie is al op 6 meter, maar kon nog nie Kaapstad kontak nie. OK Ben het darem al sy ontvangstel aan die gang op 6 meter.” Gedurende die periode onder bespreking (1961-1963) is met hierdie bedrywigheid voortgegaan, maar hoe dit verder verloop het, is nie bekend nie.

Hiervan en Daarvan

Vossie Vosloo ZS1BN het in dié tyd knap in CQ Boland verslag gedoen van verskeie takvergaderings.

Fanie le Roux ZS1AL was vanaf 1961 weer volstoom terug in sy werk nadat hy op 28 Januarie 1960 in ‘n botsing met ‘n trein betrokke was. Behalwe dat hy 21 dae bewusteloos was, moes hy verskeie operasies ondergaan. (Abe ZS1OZ het hom jare later hieroor uitgevra. In CQ Boland van Junie 1992 het hy toe hierdie angswekkende ervaring beskryf).

In 1961 het Alf van Zyl ZS1BX ere-lewenslid van die SA Radioliga geword, “in recognition of services rendered to Amateur Radio”, soos dit lui op die sertifikaat wat aan hom uitgereik is.

In hierdie tyd meld Pierre Rabie ZS1NP dat Tak Boland “die trofee vir die beste bydraes aan Radio ZS meer dikwels verower het as enige ander tak van die Liga.”

In April 1962 het Louis Fourie ZS1VD die land deurkruis met ‘n mobiele sender en ontvangstel. Die gevolg? Talle en talle verruklike QSO’s en kuiertjies.

In Mei 1962 is Paul Streicher ZS1-116 welkom geheet as lid van Tak Boland.

In die vroeë sestigerjare het ons tak se ou vriend Karl Psotta ZS4YK lekker artikels vir CQ Boland van Uppington af geskryf.

Twee groot staatmakers van ons tak tree in dié tyd op die voorgrond. Hans Nöthling ZS1WZ ontvang in die begin van die jare sestig sy roepsein en word in 1963 saam met Dan De Vries ZS1DF vir die eerste keer bestuurslede.

Nog ‘n toekomstige voorsitter van Tak Boland maak sy verskyning: Vroeg in 1962 sluit Bennie Burger ZS1IB by die tak aan met roepsein ZS1-114.

As ons die geskiedenis reg lees, was Ben ZS1GX en Vossie ZS1BN by die plaasvergadering te Nuy in 1963 in ‘n warm debat betrokke! Met goedigheid is gerapporteer: “Die broederliefde is darem later weer herstel, sonder die bemiddeling van ‘n dominee of ouderling.” Waaroor die strydpunt gegaan het, is nooit opgeteken nie!

Aan die dineetafel tydens die Caledon-vergadering in 1962 het die volgende gesprek plaasgevind: “Druk nou net ‘n Morse-sleutel in my hand, dan saai ek uit.”

“Hoe gaan jy dit regkry?” “Man, ek is nou so vol RF.”

In 1962 is die volgende seinrapporte aangeteken: “Niks moeilikheid nie, ou kêrel, niks moeilikheid nie. Ek lees jou soos ‘n boek in die kas. Hoe kom ek by jou deur?” Hierop is daar soos volg geantwoord: “Jong, jy kan maar jou eie rapport uitskrywe. Jy klapper hier in soos ‘n bom – 5/9 plus plus. Net jammer die keeu-aar-nellie druk jou so’n bietjie dood.”

In CQ Boland van Mei 1962 lees ons ook: “Oom Dok het na lange laas weer die stoute skoene aangetrek. Langs hierdie weg wil Tak Boland se Nuusbrief hom en sy LV ‘n geseënde huwelikslewe toewens. Ons is egter spyt om te verneem dat hy ‘n besoek by die witkappies in die withuis moes deurbring, maar ons het ook verneem dat hy weer tuis is en mooi aansterk. Soos OK Ron dit so paslik gesê het: Hy lek nog net sy wonde.” (Terloops, oom Dok se tweede vrou het hom met baie jare oorleef. Sy het 103 jaar oud geword).

Van Ben Lubbe ZS1GX is in 1963 gesê: “As hy op die lug is, druk sy sein alles dood. Hy is egter nie net met sy sender besig nie. Hy het nou vir hom die mees moderne ontvangtoestel ter wêreld laat bou. In sy eie woorde: “Dit is ‘n hi-fi, full-fi, top-fi, en ons is nou besig om die full-fi deeglik in te wy.”

In ernstiger luim: Twee gewaardeerde lede van Tak Boland is in 1962 oorlede: Gawie de Kock ZS1BY van Worcester en Leonie Davidtz ZS1AE, met haar dood van Nababeep.

ZS1VD

DIE TYDPERK BEGIN  1964 TOT EINDE 1967

Bestuurslede

Volgens die inligting wat ons kon bekom, het die volgende lede in dié periode gedien. Voorsitters: Bro Brodovcky ZS1VV (1963/64), Smittie Smit ZS1UR (1964/65), Dennis Gavin ZS1NU (Junie 1965 tot Februarie 1966), Rudy van der Walt ZS1TL (Februarie tot November 1966), Gideon Pretorius ZS1CB (November 1966 tot Junie 1967), Herman Forrer ZS1FT (1967/68). Sekretarisse: Paul Malherbe ZS1JU (1963/64), Frankie Stayner ZS1DJ (1964/65, met Helen Rabie ZS1PJ as hulp-sekretaris), Alf van Zyl ZS1BX (1965/66), Herman Forrer ZS1FT (1966/67), Auke Slotegraaf ZS1S (1967/68). Onder-Voorsitters: Joe Forrer ZS1VG, Pierre Rabie ZS1NP, Mac MacGregor ZS1FX, Frans Byleveld ZS1RF, Hans Nöthling ZS1WZ. Tesouriers: Chris Sadie ZS1XS, Rykie van Zyl ZS1-110 (ons eerste vroue-tesourier), Hein Forrer ZS1UZ, Herman Forrer ZS1FT, J.F.Lategan ZS1O. Tegniese Adviseur: Barnie de Jongh ZS1MM. Skakelbeampte: Frans Byleveld ZS1RF. Lede: Blom Gelderblom ZS1LO, John van Rhyn ZS1VP, Michael Perel ZS1-049, Dan de Vries ZS1DF, Peggy Smit ZS1YU, Albert Hanekom ZS1QD, Louis Rosenzweig ZS1OE, Oom J.A. Pienaar ZS1TT, Ann Gavin ZS1-199, Pieter Kitzhoff ZS1-183, Fanie le Roux ZS1AL, Alex Snyman ZS1EH.

Ons merk op dat daar gedurende hierdie periode drie dames (Rykie van Zyl, Ann Gavin en Helen Rabie) op ons takkomitee gedien het. Hulle volg in die voetspore van Baby Groenewald, die heel eerste vrou wat so’n amp beklee het.

Takvergaderings en dinees

Gedurende 1964 en 1965 was die rapportering in CQ Boland darem baie skraal! As dit nie vir Louis Rosenzweig ZS1OE se spyskaarte was nie (en ook twee wat Louis Fourie ZS1VD voorsien het), sou ons weinig hieroor te sê gehad het. Nou weet ons darem dat op 13 Junie 1964 op Gordonsbaai byeengekom en in die Van Riebeeck Hotel dinee gehou is. En het die kêrels nie lekker geëet daardie dae nie! Op die spyskaart kom smaaklike geregte voor, soos gebraaide kabeljou, spesiaal bereide niertjies en geroosterde skaapboud. Agterop is die naamtekeninge van sowat dertig dineegangers. ‘n Ander spyskaart dui daarop dat op 10 April 1965 op Hartenbos saamgetrek en in die Riviera Hotel aangesit is – agter borde met dinge soos kalkoensop, gebakte tongvis, hoenderpastei en rys, gebraaide varkboud en appeljellie, Weense appeltert en allerlei smaaklike bybehore. Hierdie spyskaart bevat slegs sowat ‘n dosyn handtekeninge – ‘n moontlike aanduiding dat die manne die ry-afstand miskien ‘n bietjie ver gevind het. Vir die volgende vergadering, op 25 September, is toe ‘n bietjie nader geskuiwe – na Riviersonderend, waar dié aand in die Garden Route Hotel dinee gehou is. Gedurende 1966/67 kry ons ‘n duideliker beeld van Tak Boland se vergaderings, danksy Frans Byleveld se bekwame hantering van CQ Boland. Die bedrywighede van 1966 is afgeskop met ‘n vergadering in Brackenfell op 29 Januarie. Op 2 April is by Silwerstrand, Robertson, vergader en lekker langs die rivier braaivleis gehou. Op 18 Junie daardie jaar het die Ingenieursfakulteit van die Universiteit van Stellenbosch as gasheer vir ons tak opgetree. Dit is hier dat die belangrike besluit geneem is dat Tak Boland die volgende jaar (1968) weer die groot SARL-AJV gaan aanbied. Voorlopige geesdriftige idees en voorstelle is geopper. Hierna is op 10 September 1966 op Caledon vergader en gesellig dinee gehou (vir R1,25 – “droë RF” ingesluit). Die jaar is afgesluit op 3 Desember op Riviersonderend. Op 4 Maart 1967 is koers gekies Oudtshoorn toe, waar lekker vergadering gehou en gekuier is in die Caves Motel. Die Tak-AJV is daardie jaar op 3 Junie in die Beverley Hills Hotel, Stellenbosch, gehou. Die nuwe bestuur wat by dié geleentheid gekies is, het bestaan uit Herman Forrer ZS1FT (Voorsitter), Hans Nöthling ZS1WZ (Onder-Voorsitter), Auke Slotegraaf ZS1S (Sekretaris), J.F.Lategan ZS1O (Tesourier), Frans Byleveld ZS1RF (Skakelbeampte – met die oog op die komende Liga-AJV) en as lede: Blom Gelderblom ZS1LO en Alex Snyman ZS1EH. Die jaar 1967 is op 14 Desember op Albertinia afgesluit – natuurlik weer met ‘n dinee in die Albertinia Hotel met sy smaaklike disse.

Ledetal – ‘n draaipunt

Ons tak kon nie sy hoogtepunt van 164 lede in 1961 handhaaf nie. Uit gegewens wat in Junie 1962 deur Pierre Rabie ZS1NP verstrek is, blyk dat die ledetal toe reeds begin daal het. Hierdie neiging is in die jare daarna voortgesit. By die Brackenfell-vergadering op 29 Januarie 1966 het die aangeleentheid spesiale aandag gekry. Frans Byleveld het twee sake beklemtoon: Eerstens het ‘n nie-lid van die Tak op ‘n afbrekende manier misbruik gemaak van die voorreg om ‘n Bulletin vir die Tak uit te saai; tweedens het ‘n eerbare lid van die Tak oor die lug verkondig dat die Tak se dinees besig is om te ontaard. Na Frans se oordeel – en hy is ‘n man van goeie insig – is sulke dinge nie bevorderlik vir ledewerwing en dus vir die gesonde groei van die Tak nie.

Bulletins en Inroepe

In dié tyd was daar klaarblyklik allerhande haakplekke i.v.m. die Tak Boland-bulletins en die inroep-prosedures. Dié saak was by verskillende takvergaderings onder bespreking. Op die Brackenfell-vergadering in Januarie 1966 is byvoorbeeld beswaar gemaak teen die behartiging van Bulletins deur nie-lede, maar is tog uiteindelik ‘n voorstel aanvaar dat ‘n nie-lid wel met goedkeuring van die inhoud ‘n Bulletin mag waarneem. Daar is ook lyste van Bulletin-uitsaaiers en -herleiers in CQ Boland gepubliseer. Anders as wat in later jare die beleid sou word, is in hierdie jare gebruik gemaak van ‘n vaste inroep-prosedure en is sterk beswaar gemaak as ‘n stasie nie sy “verpligte afspraak” met Tak Boland nagekom het nie. Vanuit die Bestuur word byvoorbeeld in 1966 in CQ Boland verneem: “Onhoflikheid weens afwesigheid sonder om verskoning te maak, kan nog een of twee maal vergewe word, maar as ‘n OK drie maal of meer gehoor het dat hy elke Sondag ingeroep word sonder om te rapporteer en hy versuim om iets aan die saak te doen, laat my woordeskat my in die steek om my na regte uit te druk.” Dit wil voorkom of Piet Louw ZS1ZK toendertyd baie met hierdie inroep-kwessie te doen gehad het. Op ‘n vergadering te Riviersonderend op 3 Desember 1966 is hy byvoorbeeld aangestel “om rekord te hou van die inroeplys en aan die Komitee verslag te doen sodat veranderings in dié verband aangebring kan word.”

CQ Boland

Hierdie noodsaaklike mondstuk van ons Tak was ook in hierdie jare nie sonder sy probleme nie. Die grootste van almal was steeds ‘n gebrek aan ‘n gereelde stroompie bydraes. Oor en oor is maar weer artikels of sommer net interessante mededelings gevra, maar dinge wou maar nie altyd reg uitwerk nie. En die persone wat op die ou end die spit moes afbyt, was die redakteurs. Die bekwame Gawie Gerryts ZS1VA het in Junie 1964 die redakteurstuig neergelê “om eers vier jaar te rus”, soos hy gesê het. Toe het Hein Forrer ZS1UZ ‘n ruk lank met moeite maar volharding die fort gehou. In ‘n 1965-uitgawe lees ons sy versugting: “Ou Frans en ek werk al heel week dag en nag en nou gaan ons slaaaa-z-z-z….” Gelukkig het ‘n knap redakteur op hierdie tydstip CQ Boand onder hande geneem – Frans Byleveld ZS1RF. Die uitgawes wat gedurende 1966 en 1967 onder sy leiding die lig gesien het, was van ‘n hoogstaande, professionele aard. Geen wonder dat Frans soveel lof gekry het nie. So het Hans van de Groenendaal ZS6AKV van Hoofkantoor in Julie 1966 laat weet: “Baie dankie vir die CQ Boland. Dit is die mooiste Tak-nuusblad wat ek nog ontvang het. Baie geluk! Baie voorspoed en ons kyk uit na julle volgende uitgawe.” Persone wat in dié tydperk (1964 – 1967) waardevolle bydraes gelewer het, was onder meer: Bro Brodovcky ZS1VV, Frank Stayner ZS1DJ, Karl Psotta ZS4YK, Ruth Gerryts, Smittie Smit ZS1UR, Hein Forrer ZS1UZ, Dan de Vries ZS1DF, Frans Byleveld ZS1RF, Barnie de Jongh ZS1MM, Dennis Gavin ZS1NU, André Louw ZS4RF (eerste voorsitter van ons tak wat intussen na die Vrystaat verhuis het) Willem ZS3W (van onbekend), Pierre Verster (geen roepsein verstrek), Piet Louw ZS1ZK, Christo Viljoen ZS1HC, Herman Forrer ZS1FT, Gideon Pretorius ZS1CB, Leonie Byleveld ZS1-195.

Aktiwiteit op 160 meter

In dié tyd was ‘n hele paar taklede bedrywig op 160 meter. In CQ Boland van September/Oktober 1966 is soos volg gerapporteer: “Dit is ‘n gebied waar baie van ons onaktief is en afgesien van die groot ruimte wat vir die lugdraad nodig is, wil dit voorkom of slegs ZS1JH, ZS1GD, ZS1WH, ZS1ZJ en ZS1XA die kuns verstaan om elke aand op die band te gesels.”

Hiervan en Daarvan

In Januarie 1964 het Karl Psotta ZS4YK in CQ Boland berig dat Upington se amateurs 100% by Tak Boland aangesluit het. Hulle was (die vanne word nie verstrek nie): Harold ZS4CX, Kookie ZS4PE, Appie ZS4QA, Corrie ZS4PT, George ZS4OT, Dupie Nr.1 ZS4DV, Dupie Nr.2 ZS4RN (ex ZS3DP), Karl ZS4YK, Gretel ZS4BQ, Gila ZS4OP.

In CQ Boland van Januarie 1964 lees ons: “Op Fort Hare woon Sarel ZS2UG en sy LV Marie. Laat tog van julle hoor!” (Sarel het later Stellenbosch toe verhuis en voorsitter van ons tak geword)

In 1964 is een van ons leiers, Gawie Gerryts ZS1VA, tot die Raad van die SARL verkies – ‘n pos wat hy dertien jaar lank sou vul.

In 1965 is ‘n hele paar Tak Bolanders vereer. Aan A.J. van Zyl ZS1BX en M.H. McGregor ZS1FX is ere-lewenslidmaatskap van die Tak toegeken, terwyl die volgende die Jack Twine-merietetoekenning van die SARL ontvang het: A.J. van Zyl ZS1BX, M.H. McGregor ZS1FX, F. Stayner ZS1DJ, Fred. Anderson ZS1LA.

Vraag aan ZS1ZK in 1965: “Sit jy nog die sokkie oor jou mikrofoon, Piet?”

Van Piet Louw gepraat, in Maart 1966 lees ons in CQ Boland: “ZS1ZK het glo sy broer ZS1L in Seepunt besoek, maar nie weens die mooi uitsig en natuurskoon nie! Sy verkyker is op Oudtshoorn gekonfiskeer.” (Die storie van dIe verkyker is nooit weer aangeroer nie).

Christo Viljoen ZS1HC (ex ZS6HX) en sy LV is op 2 April 1966 by Tak Boland welkom geheet.

“Om DX gelyktydig op 40 en 20 te werk, is ‘n `miracle’ wat slegs ZS1O (J.F. Lategan) kan regkry.”

Twee staatmakers van ons Tak, Fanie le Roux ZS1AL en Bennie Burger ZS1IB, het hul roepseine in 1966 ontvang.

Op 10 Oktober 1966 het die Tak Bolanders ‘n plesierige uitstappie na Steenbrasdam onderneem. In CQ Boland is gerapporteer: “Wat Louis Fourie ZS1VD nie alles op Sir Lowry’s Pas aangevang het nie! Hy wou toe sommer sonder die nodige met die jongmeisies gaan swem – en dit het glo net keer gekos!” En ‘n jaar later is weer in CQ Boland geskerts: “Ons wil graag weet hoekom OK Louis ZS1VD ‘n baal kaf saamgebring het na die vergadering by Gordonsbaai. Was hy bang ons sou nie genoeg kaf praat nie, of het die Vaal Donkie maar sy eie kos saamgebring?”

Tak Boland het in dié tyd probeer om sy luisteraarslede te help om hul lisensies te bekom deur ‘n reeks tegniese lesings te reël. Dit wil voorkom asof Bunty Giles ZS1ZA, later van die Eskom Klub, Bellville, genader is om hiermee te help. (CQ Boland, Okt. 1967).

DIE TYDPERK BEGIN 1968 TOT EINDE 1970

Bestuurslede

Die volgende taklede het gedurende hierdie tydperk die leiding geneem. Voorsitters: Herman Forrer ZS1FT (1967/68), Hans Nöthling ZS1WZ (1968/69), Dan de Vries ZS1DF (1969/70, 1970/71). Sekretarisse: Auke Slotegraaf ZS1S (1967/68), Siegfried Burger ZS1ZN (1968/69), Helene Rabie ZS1PJ (1969/70, 1970/71). Onder-Voorsitters: Gideon Pretorius ZS1CB, Dennis Gavin ZS1NU. Tesouriers: Die tak se geldsake is meestal deur die sekretarisse behartig, maar in dié tydperk het twee vroue-lede tog uitsluitlik as ons tesouriers opgetree: Rykie van Zyl ZS1-110 in 1966 en Anne Gavin ZS1-199 in 1970. Bulletin-organiseerder: Auke Slotegraaf ZS1S. Lede: Alex Snyman ZS1EH, Joe Forrer ZS1VG, Frans Byleveld ZS1RF, Helene Rabie ZS1PJ, Leonie Byleveld ZS1-195, Ann Gavin ZS1-199, Helen Priem ZS1-178, Paul Malherbe ZS1JU, Oom Latie Lategan ZS1O, Blom Gelderblom ZS1LO, Louis Fourie ZS1VD.

Weer eens merk ons op dat ‘n hele paar van Tak Boland se vrouelede gedurende hierdie tydperk sterk op die voorgrond getree het.

Takvergaderings

Die grootste gebeurtenis gedurende hierdie periode was ongetwyfeld die viering van ons tak se twintigste verjaardag, tesame met ons aanbieding van die Liga-AJV in 1968. Hieroor word verderaan spesiaal gerapporteer. Laat ons eers ‘n bietjie kyk na die ander vergaderings wat opgespoor kon word. ‘n Byeenkoms op Riviersonderend op 3 Augustus 1968 was baie aangenaam, veral te oordeel na die lekker dinee in die Garden Route Hotel. Agterop die spyskaart het 43 persone geteken. Ja, al die groot geeste was daar! By sy naamtekening het ene Koos Groenewald geskryf: “Lekker geëet. Dankie”. Kort na hierdie okkasie, op 18 Oktober, het die Forest Hotel op Grabouw aan die beurt gekom en op 7 Desember is vergadering gehou op Langebaan. Hiervandaan is ons gegewens ‘n bietjie skraal. Ons weet wel dat op 24 Mei 1969 op Gordonsbaai saamgetrek is en dat 1970 ‘n besonder goeie vergaderjaar vir ons Tak was. Op 2 Mei dié jaar is ‘n baie genotvolle byeenkoms (teenwoordig 46) by die Goudini Spa gehou, en op 18 Julie lekker vergader en gekuier by die Forest Hotel op Grabouw. Laasgenoemde twee vergaderings is gekenmerk deur die teenwoordigheid van ou veterane soos Oom Dok Walters ZS1CH, Pieter Heydenrych ZS1CF van Leeugamka, Fred Basson ZS2FB van Graaff-Reinet en George Dent ZS1HD van De Doorns, terwyl ook Gawie Gerryts (namens Hoofkantoor) sy opwagting gemaak het. Op 31 Oktober 1970 was dit Robertson se beurt. Hier in die Commercial Hotel is ‘n uithaler dinee gehou. Agter op die spyskaart is 37 handtekeninge. Daar is behoorlik weggelê aan Italiaanse groentesop, gebakte tongvis, gestoofde biefstuk en beesstert, gebakte hoenderpasty met geelrys, gebraaide kalfsboud met appelsous, gebraaide lamsboud met kruisementsous, lekker groentes, gebakte kanariepoeding met vla – en so meer. Koos Groenewald was ongelukkig nie dié keer by nie, anders sou hy seker weer gesê het: “Lekker geëet. Dankie”.

Tak Boland bied die Liga-AJV aan

Ons tak het tien jaar tevore – in 1958 op Oudtshoorn – reeds ‘n slag die Liga-AJV aangebied. Ons het reeds melding gemaak van die besluit om weer eens hierdie AJV aan te bied – hierdie keer op Stellenbosch. Die tyd en plek is so gekies om saam te val met die viering van ons Tak se twintigjarige bestaan. Hierdie groot onderneming het gedurende Paasnaweek 12-15 April 1968 plaasgevind. Die takbestuur wat die harde werk moes doen, het bestaan uit Herman Forrer (Voorsitter), Hans Nöthling (Onder-Voorsitter), Auke Slotegraaf (Sekretaris), J.F.Lategan (Tesourier), Frans Byleveld (skakelbeampte) en twee addisionele lede, Blom Gelderblom en Alex Snyman. Die kongres is gehou in die Wilcocks-gebou van die Universiteit van Stellenbosch en is geopen deur prof. C.L.Oliën van die Universiteit. H.M.Wilson ZS1BF, President van die Raad, het as Voorsitter opgetree en mev. A.H. van der Merwe, Sekretaresse van die Raad, was ook hier die sekretaresse. Behalwe Hoofkantoor is 19 takke verteenwoordig. Volgens die groepfoto het die volgende Tak Bolanders die geleentheid bygewoon: Herman Forrer ZS1FT en sy LV E.Forrer, Auke Slotegraaf ZS1S, H.C.Viljoen ZS1HC, F. Stayner ZS1DJ en sy LV P.Stayner, M.H. MacGregor ZS1FX en sy LV H.MacGregor, D.S.Gavin ZS1NU en sy LV A.Gavin ZS1-199, Siegfried Burger ZS1ZN, M. Brodovcky ZS1VV, K.U.Psotta ZS3YK en sy LV M.Psotta ZS3BQ, F.G.F.Byleveld ZS1RF en sy LV L.Byleveld ZS1-195, F.A.Priem ZS1YR en sy LV H.Priem, A.A.Snyman ZS1EH, A.S.le Roux ZS1AL, L.Fourie ZS1VD, G.S. Pretorius ZS1CB, J.J.Nöthling ZS1WZ en J.F. Lategan ZS1O. Gelukwensinge is gestuur deur Piet Louw ZS6ZK, Pieter Schonken ZS1AS, Pieter Heydenrych ZS1CF, Pieta Slabber ZS1YV en Appie Slabbert ZS3JJ. (Vir die volledige program en verslag kan Radio ZS van Maart tot Mei 1968 geraadpleeg word).

CQ Boland

Soos reeds aangetoon, het CQ Boland in die 1960’s by tye gesukkel het om homself te handhaaf. Na 1970 se kant toe het die situasie eerder versleg as verbeter. Gedurende 1968 was redakteur Pierre de Roock ZS1PK nog stewig aan die roer van sake, maar hierna lyk dit of Tak Boland handdoek ingegooi het. Ons nuusblad het op die ou end vier jaar lank totaal van die toneel verdwyn! Op 4 Mei 1968 is by die Tak-AJV te Stellenbosch voorgestel dat ‘n CQ Boland Komitee gestig moet word om toe te sien dat met CQ Boland voortgegaan word (Alex Snyman ZS1EH sou glo hier ‘n leidende rol speel), maar sover ons kennis strek, het van dié poging niks gekom nie. Ons sal verderaan, wanneer by die volgende periode gekom word, aantoon wat toe van die blad geword het. Maar een ding kan ‘n mens maar weet – CQ Boland sal herleef!

Tak Boland behartig ‘n Radio ZS

Die November 1970 uitgawe van Radio ZS is deur ons Tak geïnisieer en behartig. Dit was geheel en al ons Tak se uitgawe. Al die artikels is deur ons voorsien. Wat ‘n pragtige prestasie! Uitstekende bydraes is gelewer deur Christo Viljoen ZS1HC, Frans Byleveld ZS1RF, Siegfried Burger ZS1ZN, Oom Dok Walters ZS1CH en Dennis Gavin ZS1NU (2 artikels).

“‘n Afname in Amateurradio”

Dit was die opskrif van Frans Byleveld ZS1RF se artikel in bogenoemde uitgawe van Radio ZS. Hierin het hy dit betreur dat ammateurradio in die RSA in dié tyd blykbaar in trurat was. Hy skryf dit toe aan faktore soos die hoë lewenspeil van die tyd, die verhoogde lewensduurte en versnelde lewenstempo wat meebring dat amateurs nie meer genoeg “ledige uurtjies” het om aan hul stokperdjie te spandeer nie; ‘n laagtepunt in die sonvleksiklus wat die geesdrif van voornemende amateurs demp; die verskyning van ESB wat die bou van eie toerusting in die wiele ry; en moontlik ook die instelling van die amateurradio-eksamen wat kandidate mag afskrik. As oplossing het hy die volgende ses stappe voorgestel: 1. Verbeter tegniese bevoegdheid deur selfstudie en moedig ook luisteraarslede daartoe aan 2. Bou eie toerusting 3. Lewer tegniese bydraes in Radio ZS oor eie eksperimente en ervarings 4. Wees betrokke by takbyeenkomste en Liga-aangeleenthede 5. Aktiveer die jeug, in die besonder by jeugorganisasies 6. Handhaaf positiewe openbare betrekkinge.

Die DF de Vries Mobiele Wisseltrofee

Teen ongegveer 1970 is ‘n begin gemaak met ‘n jaarlikse 40 meter mobiele kompetisie tussen Tak Boland en Tak Kaapstad. Hiervoor het Dan De Vries ZS1DF ‘n pragtige beker geskenk. Die eerste persoon wat dit gewen het, was die Tak Boland-veteraan Frankie Stayner ZS1DJ, wat 59 mobiele kontakte gemaak het

Bulletins en Inroepe

Gedurende die periode onder bespreking is stiptelik voortgegaan met bulletins en inroepe volgens ‘n vaste prosedure. T.o.v. Bulletin-beurte lees ons die volgende instruksie in CQ Boland van Junie 1968: Indien enige van die Bulletinstasies nie in staat is om ‘n Bulletin op sy aangewese datum te lewer nie, word die OK vriendelik versoek om OK Frans ZS1RF of OK Auke ZS1S vroegtydig te kontak sodat reëlings getref kan word vir die lewer van ‘n bulletin op die betrokke datum. By die Tak-AJV dié jaar is ‘n spesiale woord van dank gerig aan Hans Nöthling ZS1WZ “vir sy puik herleiwerk en sy onbaatsugtige dienste aan die Liga en in die besonder Tak Boland.” By hierdie geleentheid is die Stassenbeker aan hom toegeken as blyk van waardering.

Hiervan en Daarvan

In Radio ZS van Januarie 1968 is ‘n verslag van ‘n ontmoeting van lede van Tak Johannesburg met Senator Barry Goldwater KT7UGA, die bekende Amerikaanse radio-amateur wat in 1964 kandidaat in die Presidentsverkiesing was. Die ontmoeting het op 9 Desember 1967 in ‘n Johannesburgse hotel plaasgevind.

In die nag van 5 en 6 Julie 1968 het Tak Boland en Tak Kaapstad saam ‘n “Moonlight Rally” in die Kaapse binneland van stapel gestuur, die Karoo-koue ten spyt. Hieraan het manne soos Frans ZS1RF, Alex ZS1EH, Frankie ZS1DJ, Jan ZS1JH, Siegfried ZS1ZN en Uncle Mac ZS1FX geesdriftig deelgeneem. Ons verstaan dat dit vir almal ‘n avontuurlike en onvergeetlike ervaring was!

Op 10 Oktober 1968 het ons Tak ‘n Velddag by die karavaanpark van Hermanus gehou. ‘n Hele paar lugdrade is opgetrek, onder meer deur Louis ZS1VD, Frans ZS1RF en Siegfried ZS1ZN, terwyl Oom Frank ZS1DJ vir ‘n hele vrag vuurmaakhout gesorg het. Hoewel die weer nie te lekker was nie, was die okkasie vir almal ‘n baie aangename gebeurtenis. (Hans ZS1WZ, Fanie ZS1AL, Bunty ZS1ZA, David ZS3AC, Hannes ZS1XA en verskeie LV’s was ook onder die aanwesiges).

Die jaar 1968 blyk ‘n bedrywige jaar te gewees het, want Tak Bolanders was toe ook nog op Stellenbosch behulpsaam met die Voortrekkers se “CQ Hou Koers” en die Boy Scouts se “Jamboree on the Air.”

Bunty Giles ZS1ZA, wie se naam reeds hierbo voorgekom het, het in Mei 1968 lid van ons tak geword. By die Stellenbosch-vergadering daardie maand is hy groot lof toegeswaai vir sy harde werk met die saamstel van ‘n reeks tegniese lesings met die oog op die eksamen vir voornemende amateurs van ons tak.

Pieter Schonken ZS1AS het in dié tyd na Hopetown verhuis. In CQ Boland is hy gewaarsku om darem nie te ver uit te wyk nie – hy kan dalk ‘n DX-stasie word!

Herman Forrer ZS1FT is in Mei 1968 aangestel as lid van die Raad van die SARL.

‘n Knap damelid van Tak Boland is in 1970 vereer. Sy is Anne Gavin ZS1-199, tesourier van die tak, aan wie die Stassenbeker vir Verdienstelikheid toegeken is. Dit is aan haar oorhandig deur Corrie, LV van Dan de Vries ZS1DF (voorsitter).

Christo Viljoen ZS1HC is in 1970 aangestel as professor in die Elektronika aan die Universiteit van Stellenbosch. In amateur-geledere was hy ook reeds bekend vir sy uitstekende wetenskaplike artikels in Radio ZS en CQ Boland.

Op 25 Oktober 1968 is Matie Geldenhuys ZS1LW van Hermanus oorlede. Ons weet nie veel van Matie nie, maar is tog van gedagte dat hy ‘n baie bekende taklid was.

In November 1970 is ‘n welbekende figuur uit die “ou tyd”, M.H. MacGregor ZS1FX, beter bekend as “Uncle Mac”, ook oorlede. Hy was een van die eerste lede (vanaf 1926) van die SARL, ‘n stigterslid van Tak Boland in 1948 en jare lank ‘n bedrywige en gerespekteerde lid van ons tak. Hy het in Maart 1927 geskiedenis gemaak deur die eerste amateur te word wat ‘n QSO tussen Suid-Afrika en Nieu-Zeeland bewerkstellig het.

DIE TYDPERK BEGIN 1971 TOT EINDE 1973

Bestuurslede

Die volgende taklede het in hierdie periode gedien. Voorsitters: Dan de Vries ZS1DF (1970/71), Malcolm MacGregor ZS1LK (1971/72), Ben Lubbe ZS1GX (1972/73), Dan de Vries ZS1DF (1973/74) Sekretarisse: Helene Rabie ZS1PJ (1970/71), Jerry Bailey ZS1-065 (1971/72), Pierre de Roock ZS1PK (1972/73), Bennie Burger ZS1IB (1973/74). Onder-Voorsitter: Frank Stayner ZS1DJ (die enigste onder-voorsitter wat gedurende hierdie periode aangeteken is). Tesourier: Bennie Burger ZS1IB. Lede: Paul Malherbe ZS1JU, Andries Greyling ZS1WI, Hans Nöthling ZS1WZ, Siegfried Burger ZS1ZN, Marten van Dijk ZS1-070, Georg Daubitzer ZS1-080.

Takvergaderings

Van Tak Boland se bewegings gedurende 1971 en 1972 is tans nie meer veel bekend nie, maar vroeg in 1973 het die geskiedenis hom herhaal toe ons tak deur Pierre Rabie ZS1NP en sy LV Helene ZS1PJ onthaal is. Soos in 1963, was dit weer op hul plaas “Sonja” in die Nuy-distrik, Worcester. By hierdie byeenkoms was 37 persone teenwoordig. Buite op die grasperk is ‘n klankstelsel aangebring, met mikrofoon en musiek, heerlike Bolandse wyn en druiwe was volop, en die LV’s van ons tak se bestuurslede het lekker kos bedien. Ten bate van ons takfondse is ‘n pragtige skildery uitgeloot en ‘n groot doos sjokolade opgeveil. Die voorsitter, Ben Lubbe, het ook by dié geleentheid ‘n selfgeboude “speech compressor” aan die Tak geskenk. Die volgende vergadering, op 12 Mei 1973 by die Birkenhead Hotel op Hermanus, was ook ‘n vrolike okkasie – veral die dinee! Hieroor is daar soos volg gerapporteer, die enigste keer dat ons so’n verslag in Engels teëgekom het: “The dinner served at the Birkenhead Hotel was fit for a king…..The food was beautifully prepared, and one could eat as much as one liked. Pierre ZS1NP was master of ceremonies and his dry humour caused many good laughs…..After dinner special music was laid on for us and Louis ZS1VD took to the floor like a ballerina and everyone else followed. Nobody wanted to go home and we danced through into the night…..” Op 11 Augustus dié jaar is vergadering gehou in die Kloof Hotel, Du Toitskloof, en op 13 Oktober 1973 is koers gekies Grabouw toe. Hier is in die Forest Hotel vergadering gehou onder voorsitterskap van Dan De Vries ZS1DF. Dit lyk of ons Tak se vergaderingstelsel hierdie jare groot byval gevind het, want op voorstel van Bennie Burger ZS1IB is by hierdie vergadering ‘n mosie (nie sonder teenkanting nie) goedgekeur dat Tak Boland in die vervolg 6 vergaderings per jaar sal hou in plaas van 4. Dit is nie bekend hoe suksesvol dit was nie, maar ons indruk is tog dat dit te veel hooi op die vurk was.

Bulletins

Dit blyk dat Tak Boland in dié tyd so dan en wan probleme met die hantering van Bulletins ondervind het. Dit het inderdaad gebeur dat daar soms nie ‘n Bulletin was nie. In CQ Boland No.4 van 1973 (die presiese datum is nie verstrek nie) skryf Pierre de Roock: “I have a suggestion for the next committee of Boland. Why don’t we elect a special “Bulletin Committee” to see that there is a bulletin every Sunday morning? Their task (I repeat task) will then be to see that branch members participate with bulletins.” Wat inroepe betref, toon ‘n opgawe in CQ Boland van Desember daardie jaar dat inroepe op 40 (ander frekwensies is nie genoem nie) groepsgewys geskied het. Die groepie verste stasies (bv. Noord-Kaap, Oos-Kaap, Vrystaat en Suidwes) het altyd eerste ‘n beurt gekry. Die ander stasies is in vyf groepe verdeel en aan elke groep sekere Sondae toegeken. Byvoorbeeld: die Worcester-groep het op 2 Desember ingeroep, die Binneland-groep op 9 Desember, die Skiereiland-groep op 16 Desember, die Caledon-groep op 23 Desember en die Somerset-groep op 30 Desember, ensovoort.

Ledetal

Vanaf ongeveer 1962 het die ledetal van ons Tak ‘n dalende tendens getoon. Dit was nie ‘n drastiese vermindering nie, maar het die Bestuur tog soms bekommer. In een stadium het dit van 164 gedaal tot onder 100 teen die einde van 1972. In die Desember 1973-uitgawe van CQ Boland skryf die Redakteur, Bennie Burger ZS1IB, toe darem: “Tak Boland se ledetal het toe weer die 100-kerf bereik – ondanks baie doemprofete se voorspellings dat die ledetal gaan verminder met die verhoogde subskripsies. Nogtans is daar baie lede wat nie hernu het nie…..Dit is elkeen se plig om te kyk of daar nie iemand in sy omgewing is wat hy kan werf nie.” Ons meen dat dit in hierdie tyd is dat die Paul Malherbe Ledewerwing Trofee tot stand gekom het – om toegeken te word aan die lid wat in ‘n bepaalde jaar die meeste lede werf.

CQ Boland

Daar is reeds aangetoon dat ons Nuusblad in die laat-sestigerjare agteruit gegaan en toe heeltemal van die toneel verdwyn het. Na vier donker jare (1969-1972) het daar vanaf Januarie 1973 weer ‘n bladjie te voorskyn gekom, behartig deur die Sekretaris, Pierre de Roock. Dit was asof Tak Boland nou van vooraf met ‘n publikasie begin het (!), want hy skryf in die eerste uitgawe:

“Hier is dit dan. Ons heel eerste nuusbrief. Ja, nou sal een-of-ander OK ook dadelik onthou dat in so-en-so ‘n jaar daar wel nuusbriewe was en dat hierdie glad nie Tak Boland se eerste is nie. Sal daardie OK asseblief QSY of QRT. As julle OK’s egter dink dat ek my kop gaan krap, maak julle ‘n groot fout. Hierdie is JULLE nuusbrief en JULLE moet die nuus verskaf.” In Oktober 1973 het Bennie Burger ZS1IB – ‘n knap Tak Bolander met baie inisiatief – ons nuusbrief onder hande geneem en behaal ons die onderskeiding dat CQ Boland die eerste Liga-publikasie word (Radio ZS ingesluit) wat deur middel van ‘n elektroniese rekenaar geadresseer is. Vandag is dit byna iets alledaags, so vinnig het dinge gerekenariseerd geraak, maar twintig jaar gelede was dit werklik iets besonders.

Die 2 meter kom in aksie

In 1973 is die Radioregulasies so gewysig dat dit voorsiening maak vir ‘n nuwe klas amateurradiolisensie. Daar is bepaal dat persone wat eksklusief van frekwensies bo 144 MHz gebruik wil maak, nie onderworpe sal wees aan die Morsekode-toets van 12 w.p.m. nie. Dit is dus die begin van die bekende ZR-lisensie wat vandag nog in werking is. Hierdie verwikkeling het heelparty Tak Bolanders dadelik gestimuleer. BHF was skielik in die kalklig. Wat in hierdie tyd alles aan die 2m-front gebeur het, is so’n belangrike verwikkeling dat ons ‘n bietjie verderaan vollediger hierop ingaan.

Skakeling met Tak Kaapstad

In September 1973 het Tak Kaapstad ‘n skrywe aan Tak Boland gerig waarin nouer samewerking tussen die twee takke gevra word. Daar is versoek dat Tak Boland iemand aanwys om as skakel tussen die takke te dien. Op 13 Oktober hierdie jaar het die Sekretaris, Bennie Burger ZS1IB, hierdie saak by ‘n takvergadering te berde gebring. Die Voorsitter, Ben Lubbe ZS1GX, het die idee verwelkom. Hy het gemeld dat hy in die verlede al herhaaldelik gepleit het vir nouer samewerking tussen die twee takke. Daardie dag is twee skakelbeamptes gekies: Frank Stayner ZS1DJ en Andries Greyling ZS1WI.

“Moonlight Rally”

Soos tevore vermeld, het Tak Boland en Tak Kaapstad in Julie 1968 ‘n “Moonlight Rally” onderneem – die binneland in. Dit was so’n opwindende ervaring dat drie jaar later weer so gemaak is. In Radio ZS van Augustus 1971 verskyn ‘n breedvoerige verslag deur “Sugar Peter” van Tak Kaapstad. Die “Rally” word beskryf as ‘n “outstanding success”, ten spyte van die uiters swak weer. (Laingsburg het byvoorbeeld sy ergste vloed sedert 1925 beleef). Plekname in die verslag wat dui op die omvang en bewegings van die Rally-deelnemers, is Montagu, Calitzdorp, Knysna, Uniondale en Oudtshoorn. Name van Tak Bolanders wat vermeld word, is Hans Nöthling ZS1WZ, Dennis Gavin ZS1NU, Paul Malherbe ZS1JU en De Wet Schonken ZS1C.

Jeugbetrokkenheid

Sowel die Voortrekkers as die Boy Scouts het in 1973 die ondersteuning van Tak Boland geniet. Wat “CQ Hou Koers” betref, het ons insae gehad in ‘n verslaggie afkomstig van Chris Colyn ZS1-079 van Robertson. Die bevelvoerder van die stasie alhier was Willem van der Merwe ZS1GU, bygestaan deur Coen Strydom ZS1TS. Vele Voortrekkerkontakte dwarsdeur die land is gemaak, ook na Ruakana en Gough Eiland. Vir die Scouts se “Jamboree-on-the-Air” het Pieter Schonken ZS1AS en moontlik ook Frank Stayner ZS1DJ diens gedoen.

Hiervan en Daarvan

Tak Boland en Tak Kaapstad het van 15 tot 30 Mei 1971 gesamentlik ‘n amateurstasie opgerig en beman tydens die Republiekfees by die Goodwood-skouterrein. Die roepsein was ZS1RSA.

In Augustus 1972 het die hoofkwartier van Tak Boland na Worcester verskuif. Dit het saamgeval met die verkiesing van ‘n nuwe bestuur met Ben Lubbe ZS1GX (van Worcester) as Voorsitter.

Op 3 en 4 September 1973 het Tak Boland by die S.A. Dubbelkano-Kampioenskappe in die Breërivier by Worcester/Robertson opgetree t.o.v. die beheer van kontrolepunte deur middel van mobiele radiostasies. Dit is georganiseer deur Pierre de Roock ZS1PK.

Op 1 Desember 1973 het Tak Boland op Elgin ‘n velddag gehou.

Teen hierdie tyd was die bekende Oom Dok ZS1CH (wat diwels die vader van Tak Boland genoem is) nie meer op die voorgrond nie en het die jongeres hom selfs nie meer geken nie. In 1973 het Bennie Burger Oom Dok vir die eerste keer ontmoet en soos volg oor hom geskryf: “Hy is nie meer vandag se kind nie, maar die sterk persoonlikheid is dadelik te bespeur en ek het ook gemerk dat, wanneer Oom Dok praat, luister al die mense. Altyd reg vir ‘n grappie, maar dood ernstig wanneer ‘n belangrike saak bespreek word. Hier is nou vir jou ‘n ware “gentleman”. (CQ Boland, Maart 1973).

Raadslid Koos van der Merwe ZS1AW en sy LV Annie ZS1AZ het op 13 Oktober 1973 saam met Tak Boland by die Forest Hotel, Grabouw, vergadering en dinee gehou.

In ‘n brief aan Bennie Burger vanaf Alice in die Oos-Kaap, gedateer 16 September 1973, skryf Sarel Burger ZS1BZ dat sy studie nou agter die rug is en hy weer gereeld op die lug wil kom. Hy soek net ‘n geskikte radiostel en dink aan ‘n Yaesu 101, wat in hierdie tyd op die mark gekom het. (Sarel het later as voorsitter besondere dienste aan aan Tak Boland gelewer).

Georg Daubitzer ZS1-080 het in die vroeë sewentigerjare met sy gesin na Suid-Afrika geïmmigreer. In 1973 het hulle ‘n 16-jarige seun in ‘n motorongeluk verloor. Georg was in dié tyd aktief betrokke by ons Tak se bedrywighede. By die Hermanus-vergadering het hy byvoorbeeld ‘n uitstekende tegniese lesing oor transistors gelewer.

Appie Slabbert ZS3JJ, later lid van Tak Boland, se gereelde DX-QSO’s is in hierdie tyd goed ontvang in die VSA. In ‘n Amerikaanse koerant is ‘n berig hieroor geplaas, onder die opskrif: “Appie is ambassador of goodwill-on-the-air from South West Africa”.

In 1973 het Piet Louw ZS1ZK laat weet dat hy ‘n plan het met die lawaai van die 2 KW kragopwekker wat hy aangeskaf het om die elektriese apparate in sy karavaan te werk: neem ‘n 44-gelling drom, begrawe dit onder die grond en lei die uitlaatpyp van die kragopwekker daarin.

Frank Stayner ZS1DJ het in hierdie tyd afgetree as kurator van die Karoo-Tuin, Worcester. Hy en Peggy het hulle op Somerset-Wes gevestig.

In Radio ZS van Februarie 1972 lees ons ‘n mooi blyk van waardering aan Ben Lubbe ZS1GX deur Pierre de Roock ZS1PK. Pierre skryf: “I would like to take this opportunity of thanking Ben Lubbe ZS1GX of Worcester for starting me off in amateur radio and also for the many hours he offered me to help me to get through the PMG examination and Morse test.”

Twee amateurs wat groot bydraes tot die welsyn en vooruitgang van Tak Boland gelewer het, is in hierdie periode oorlede, naamlik Dennis Gavin (1971), ‘n vorige Voorsitter van ons tak, en Pierre de Roock (1973), ‘n vorige Taksekretaris en Redakteur van CQ Boland.

DIE EERSTE TWEE 2 METER HERHALERS

Ons is nou midde in die tyd van Tak Boland se vroeë bedrywigheid op 2 meter, wat ‘n groot stoot gekry het met die totstandkoming van die GROENLANDBERG-HERHALER (145.600) EN DIE DUTOITSKLOOF-HERHALER (145.650).

Dit is so’n belangrike deel van Tak Boland se geskiedenis dat in meer besonderhede op hierdie saak ingegaan word.

Soos reeds vermeld, is die Radioregulasies in 1973 so gewysig dat dit voorsiening maak vir ‘n nuwe klas amateurlisensie. Daar is bepaal dat persone wat eksklusief van frekwensies bo 144 MHz gebruik wil maak, nie onderworpe sal wees aan die Morsekode-toets van 12 w.p.m. nie. So is die deur oopgemaak vir ‘n ZR-lisensie. Dit het nie alleen beteken dat meer manne op die lug kon kom nie, maar het ook bestaande ZS-amateurs attent gemaak op die moontlikhede van 2 meter. En die manne het nie op hulle laat wag nie. ‘n Mens sal gewis kan sê: die Tak Bolanders het dadelik die “gap” gevat.

DIE GROENLANDBERG-HERHALER

Ten opsigte van Tak Boland se vroegste 2 meter-aktiwiteite het Dan de Vries ZS1DF, wat toe Voorsitter van ons tak was, ‘n leidende rol gespeel, bygestaan deur ‘n hele paar ander baanbrekers wat hul name deur hul bydraes verewig het. Hulle word gaandeweg vermeld.

Kom ons begin eers by die eerste stappe wat geneem is en volg dan die verdere ontwikkelinge.

Die moontlikhede van 2 meter kommunikasie was vir almal groot nuus. Die opgewondenheid het hoog geloop. By ‘n takvergadering op Hermanus in Mei 1973 het Dan ‘n interessante praatjie oor die nuwe vooruitsigte gelewer. Ongeveer drie maande later is ‘n Tegniese Komitee in die lewe geroep. Die lede daarvan is soos volg aangeteken: D.F. de Vries ZS1DF, P.L. Malherbe ZS1JU, F.G.F. Byleveld ZS1RF, H.C. Viljoen ZS1HC, P.Bakkes ZS1QB en F. Schoonenberg. Hierdie komitee het op 31 Augustus by die Posmeester-Generaal aansoek gedoen om die totstandbring van ‘n 2 meter-herhaler by Groenlandberg, Elgin. By ons Tak se Grabouw-vergadering in Oktober dié jaar het Frans Byleveld ZS1RF oor hierdie aangeleentheid gerapporteer. Een ding was baie duidelik: dinge was onkeerbaar aan die beweeg. Die projek sou egter op die vroegste in 1974 werklikheid kon word. Maar herhaler of te nie, teen die einde van 1973 was daar al heelwat simpleks-aktiwiteit op 2 meter in Bolandse geweste. Veral die volgende Tak Bolanders wie se name aangeteken is, was druk doenig: C.L. Marais ZS1CL, D.de W. Rossouw ZS1X, Paul Malherbe ZS1JU, G.A.Eastland ZS1IA, V.Eastland ZS1XG, Hans Nöthling ZS1WZ, Siegfried Burger ZS1ZN, Bennie Burger ZS1IB en Frank Stayner ZS1DJ.

Uit die verslag van die Tak-AJV op 11 Augustus 1973 in die Kloof Hotel, Du Toitskloof, blyk dat Paul Malherbe ZS1JU en Tippie Marais ZS1CL saam ‘n herhaler vir die Tak bekom het, gesteun deur geld uit takfondse en bydraes deur donateurs. Hier is die name van Paul Streicher ZS1ZJ en Danie Rossouw ZS1X spesifiek aangeteken.

In CQ Boland van Februarie 1974 meld die redakteur, Bennie Burger ZS1IB, dat ‘n Afrikaanse naam vir “Repeater” gevind moes word. Op daardie tydstip is die term “Versterker” nog gebruik (ook deur die PMG). “Repeteerder” en “Herhaler” is egter ook voorgestel. Daar moes finaal tussen hierdie name gekies word. Ons weet nie hoe lank dit geneem het voordat die saak opgelos is nie, maar “Herhaler” het toe op die ou end die paal gehaal!

Dan de Vries was so goed om ‘n klompie besonderhede i.v.m. die installering van die herhaler op Groenlandberg aan my te stuur. In ‘n brief gedateer 1 Februarie 1985 vertel hy: “Die datum van inwerkingstelling was in April 1974. Die frekwensie was 145.700 Mhz (later 145.600 MHz) en dit was moontlik die eerste werkende herhaler in die RSA. Horace Dainty ZS5C, toe woonagtig in Pretoria en die amptelike Tegniese Adviseur vir die SARL, het die lisensie persoonlik by die HPK vir ons gaan afhaal.” In sy brief verstrek Dan ook die name van die persone wat met die installering die berg op is (so goed as hy kan onthou). Hulle was: hyself, Bennie Burger ZS1IB, Siegfried Burger ZS1ZN, Hans Nöthling ZS1WZ, Frank Stayner ZS1DJ, Marten van Dijk ZS1-070, Frans Byleveld ZS1RF en sy twee seuns, Christo Viljoen ZS1HC en Paul Malherbe ZS1JU. Hy maak ook daarvan melding dat Marten van Dijk ‘n 8mm-rolprent van hierdie heel eerste optog geneem het en dat hy gevra kan word om dit weer by ‘n geskikte geleentheid te vertoon. (Ek vermoed dat Doepie du Plessis ZS1HK in besit is van hierdie film).

In ‘n artikel in Radio ZS van September 1975 verduidelik Dan (met skets en foto daarby) hoe die herhaler sy krag van ‘n windlaaier ontvang het. Hy het ook aan my ‘n foto verskaf van ‘n witkruisarend wat naby die herhaler teen die windlaaier van Oak Valley Estates, vir wie hy destyds gewerk het, vasgevlieg het. Die windlaaier was ‘n wrak en sy stert, wat afgebreek het, is deur Dan gebruik om die arend van kant te maak. Sy vlerkspan was 6 vt en die grootte van sy pote elkeen soos ‘n man se hand. Die Kaapstadse Museum het die arend by Oak Valley kom haal en die opgestopte arend kan nou nog in die Museum gesien word.

In ‘n jaarverslag ten opsigte van die tydperk 1974/75 deur Dan de Vries, verneem ons van ‘n probleem i.v.m. die herhaler wat nog opgelos moes word. Dit word soos volg verduidelik: Die ontvanger en die sender was te ver verwyder van mekaar, die een in die hok van die Oak Valley Landgoed en die ander in die hok van P.L.Malherbe (Edms.) Bpk. Die twee stelle was verbind met ‘n kabel wat deur die lug gespan is, want op die grond sou die rotte dit soos soetkoek verslind. Die stelsel is ook in werking gestel met drie geleende filters. Daar is sterk aanbeveel dat die Tak sy toerusting saamvoeg as ‘n eenheid. Aansoek is gedoen by die Departement van Bosbou om ‘n eie perseel op Groenlandberg. Eers ongeveer ‘n jaar daarna het hierdie gedagte werklikheid geword en is gerapporteer dat die herhaler nou baie doeltreffend funksioneer.

Uit geskrewe stukke wat tot ons beskikking is, kom ‘n mens agter dat Paul Malherbe ZS1JU in hierdie baanbrekerjare vir ons Tak baie beteken het. In Oktober 1977 skryf Hentie Lombaard, redakteur van CQ Boland: “‘n Splinternuwe herhaler-antenne is deur OK Paul ZS1JU van Grabouw (ook Tippie Marais ZS1CL se naam word elders genoem) aan die Tak geskenk en kos ‘n hele handvol blare. Langs hierdie weg wil ons vir Paul baie graag van harte bedank vir hierdie gebaar en ons is seker dat die lede van die Tak nog baie nut uit hierdie antenne en herhaler gaan kry. Die lugdraad bestaan uit 4 dipole wat in fase geskakel is en die groot voordeel daarvan is dat ‘n mens die 4 dipole so kan kan rangskik dat verskillende send- en ontvangspatrone verkry kan word. Ons beplan om die dipole so te rangskik dat die gebied na Worcester die meeste aanwins geniet, die rigtings Oos en Wes omtrent eweveel, terwyl die gebied in die rigting van die see so effens `afgeskeep’ word.”

Hans Nöthling ZS1WZ het ‘n nuwe stel filters vir die herhaler tuis vervaardig. Met al hierdie nuwe apparaat kon kontak gemaak word met plekke wat nie tevore bereik kon word nie, byvoorbeeld Saldanha en Langebaanweg.

By die Groenlandberg Herhaler – 1984.

Links is Rassie Erasmus ZS1YT. Regs is Hans Nothlingh, ZS1WZ

DIE DUTOITSKLOOF-HERHALER

In dié tyd het die Komitee van Tak Boland ook reeds ‘n tweede herhalerstasie beplan – in die Tygerberg-Stellenbosch-Paarl-gebied. Hierdie projek wou egter nie vlot nie. Mettertyd is ‘n “skaakmat-toestand” bereik, soos Nico Truter ZS1KT dit in ‘n verslag uitgedruk het (CQ Boland, Junie 1976). Daar was glo probleme met die PMG oor die voorgestelde standplaas. Maar die saak is nie gewonne gegee nie. Dit is gesamentlik deur Tak Boland en Tak Kaapstad verder gevoer. ‘n Tak Bolander wat in hierdie opsig ‘n sleutelrol gespeel het, is Doepie du Plessis ZS1HK. In ‘n artikel in Radio ZS van Januarie 1979 het hy die sluier gelig oor hierdie herhaler-“stryd”. Hy het soos volg gerapporteer: In 1975 het Tak Boland op ‘n tweede herhaler besluit. Toe dinge nie wou vlot nie, het hy (Doepie) uiteindelik die geleentheid gekry om op 1 Desember 1976 ‘n onderhoud te voer met die Departement van Bosbou in Pretoria. Dit het die pad oopgemaak vir hom en sy mede-stryder Geoff Tinker ZS1LM van Tak Kaapstad om die saak op die spits te dryf. ‘n Spesiale vergadering is in die huis van Hans Nöthling ZS1WZ belê om ‘n volledige aansoek op te stel vir die installering van ‘n herhaler op Dutoitskloof. Teenwoordig was Doepie, Hans en Geoff, asook Dave Perry ZS1SG. Dit het egter nog ‘n volle jaar geneem voordat hierdie projek goedgekeur is.

Die installering by Hawekwas op Dutoitskloof het op 25 November 1977 plaasgevind. Dit was ‘n uitputtende proses wat groot opoffering en deursettingsvermoë geverg het. Angus McDonald ZS1ZF van Tak Kaapstad, een van die manne wat hierdie ekspedisie meegemaak het, skryf in ‘n brief aan my, gedateer 5 Mei 1992: “A safari and work-party was organised, and several chaps from both branches trekked up the appoximately 7 kilometres winding access road to do the job. The repeater cabinet, fabricated by Dup ZS1HK (Boland Branch) was a heavy piece and required all hands to carry it up the narrow “pathway”, which dropped sheer on the right hand side. Guess who had to man that dangerous side when carrying! None other than the two “oldies” – Mac McClure ZS1VN and me, ZS1ZF – I suppose that at our age we were considered expendable, but I can assure you it was a frightening experience!”

In CQ Boland van Desember 1978 is ‘n verslag van die beplanning en installering van dié herhaler te vind, opgestel deur Doep ZS1HK.

Ons onthou graag die volgende ondernemende amateurs van Tak Boland en Tak Kaapstad wat almal op die een of ander wyse ‘n groot bydrae gelewer het tot die totstandkoming van hierdie sogenaamde CTB-herhaler, of die “650” soos hy weldra bekend geword het: Doepie du Plessis ZS1HK, Hans Nöthling ZS1WZ, Hennie Myburgh ZS1SK, Dave Perry ZS1SG, Geoff Tinker ZS1LM, Angus McDonald ZS1ZF, Rolf Kersandt ZS1VM, Bill Dewey ZS1EK, Derek Siegel ZS1DP, Mac McClure ZS1VN.

Aktiwiteit uit ander oorde

Teen die einde van 1977 is verneem dat Suid-Kaaplandse amateurs ook aan die woel was op 2 meter. Hulle het ‘n herhaler tussen Mosselbaai en George beplan. Van die OK’s wat in daardie geweste op 2 meter bedrywig was, was Piet Louw ZS1ZK, Stan Jones ZS1T, Chris Nortier ZS1FA en Andy Kinnear ZS1ME.

Terselfdertyd was die manne van Port Elizabeth van voorneme om ‘n herhaler naby Kareedouw op die lug te plaas. Die ideaal was ‘n 2m-verbinding tussen Port Elizabeth en Kaapstad. Dit wil voorkom of tog tydelik daarin geslaag is, want in Radio ZS van Februarie 1978 het Dan de Vries ZS1DF verklaar: “Gedurende Kersfees was daar groot opgewondenheid met die kontakte vanaf Port Elizabeth na Kaapstad en omgewing. Ek voorsien die moontlikheid dat ons vanjaar dalk al sal kontak bewerkstellig vanaf Kaapstad tot in Durban.” Dit was die soort optimisme wat die manne van daardie jare openbaar het. Ons eer hulle vir hul visie.

Terrein van die 145.650 Herhaler, 1977.

Van links na regs:

Bill Dewey, ZS1EK; Dave Perry, ZS1SG; Mac Mclure, ZS1VN; Derek Siegel, ZS1DP; Geoff Tinker, ZS1LM; Doepie du Plessis, ZS1HK, voor, sittende. Foto geneem deur Angus McDonald, ZS1ZF.

DIE TYDPERK BEGIN 1973 TOT EINDE 1977

Bestuurslede

Die volgende taklede het in hierdie jare die leiding geneem. Voorsitters: Dan De Vries ZS1DF (1973/74, 1974/75, 1975/76) en Bennie Burger ZS1IB (1976/77, 1977/78). Sekretarisse: Bennie Burger ZS1IB (1973/74, 1974/75), Hennie Greyling ZR1AX (1975/76) en Hentie Lombaard ZS1LH 1976/77, 1977/78). Onder-Voorsitters: Frank Stayner ZS1DJ, Frans Byleveld ZS1RF en Hans Nöthling ZS1WZ. Tesouriers: Daar word aangeneem dat die sekretarisse gewoonlik ook dié amp beklee het. Drie name wat egter spesifiek as tesouriers aangeteken is, is Bennie Burger ZS1IB, Doepie du Plessis ZS1HK en C.J.Kriek ZS1SL. Lede: Paul Malherbe ZS1JU, Andries Greyling ZS1WI, Siegfried Burger ZS1ZN, Marten van Dijk ZS1-070, Georg Daubitzer ZS1-080, Nico Truter ZR1BP, Frans O’Kennedy ZS1DO, Corny Brink ZS1KW, Willie van Niekerk ZS1RI.

Iets wat ‘n mens dadelik tref, is die besondere toonaangewende rol wat Dan de Vries en Bennie Burger in hierdie jare gespeel het.

Takvergaderings

Tak Boland het op 9 Februarie 1974 vergadering gehou by die munisipale piekniekterrein in Jonkershoek, Stellenbosch – ‘n lekker geselligheid wat ook bygewoon is deur ‘n hele paar bestuurslede van Tak Kaapstad. Hierna is op 20 April besoek gebring aan die Goudini Spa en op 8 Junie is bymekaar gekom by die Ingenieursgebou van die Universiteit van Stellenbosch. By laasgenoemde vergadering is die gedagte uitgespreek dat nie so ver vir vergaderings gery behoort te word nie omdat die grootste aantal lede van Tak Boland rondom Stellenbosch, Somerset-Wes en Strand gekonsentreerd was. Op 10 Augustus is die Tak dus Gordonsbaai toe, waar ook heerlik dinee gehou is in die Gordonia Hotel. Agter op die spyskaart is 31 naamtekeninge. Onder hulle is ook van vandag se lede: Louis Fourie, Tommy en Lois Turner, Ben Lubbe en sy LV, Pieter Schonken en Paul Malherbe. Twee persone het soos volg geteken: “Oom Lucas se skat” en “Oom Lucas se skat se skat”. Die vergadering en dinee is ietwat bederf deur die onwelriekende geur van ‘n kwaai rooigety wat Valsbaai juis dié tyd geteister het.

Nog twee 1974-vergaderings waarvan ons kennis dra, het op 12 Oktober in die Strand en 14 Desember op die plaas Oak Valley naby Elgin plaasgevind. By Oak Valley is ook ‘n kersboom geprakseer en presente uitgedeel. Die volgende jaar, 1975, was ‘n baie, baie droë jaar wat ons inligting betref. En dit omdat daar in dié jaar geen CQ Boland verskyn het en ook in Radio ZS geen taknuus te vind is nie. Ons weet darem dat die Tak-AJV op 26 Julie 1975 in die Ingenieursgebou op Stellenbosch gehou is. In die verslag hieroor word gemeld dat hierdie vergadering ook gedien het as herdenking van die 50-jarige bestaan van die SARL, sowel as die 27ste verjaardag van Tak Boland. Onder die teenwoordiges was Koos van der Merwe, President van die Liga, en sy vrou Annie, asook Oom Dok Walters, stigterslid en ook oudste lewende lid van Tak Boland. Ten opsigte van ons tak se doen en late in 1976 is die prentjie darem baie duideliker. Op 24 April dié jaar is in die Park Hotel, Dutoitskloof, vergader en het die Voorsitter, Dan de Vries ZS1DF, die belangrike aankondiging gemaak dat Tak Boland in 1978 gasheer sal wees vir die Liga-AJV. Die Forest Hotel op Grabouw was die volgende plek van samekoms – op 28 Augustus 1976. Hier het ‘n beoordeling van tuisgeboude apparaat plaasgevind, waarvoor Willie van Niekerk ZS1RI ‘n wisseltrofee ontvang het. Interessant is dat die uittredende Voorsitter, Dan de Vries ZS1DF, by dié geleentheid gesê het dat die bywoning van vergaderings in hotelle swakker is as buitelug-byeenkomste, en dat in die toekoms hieraan aandag gegee moet word. Die jaar se bedrywighede is op 27 November afgesluit met ‘n byeenkoms (ongelukkig nie te goed bygewoon nie) by die munisipale piekniekterrein in Jonkershoek, Stellenbosch – dieselfde plek wat in 1974 ook besoek is.

Dit bring ons by ons tak se vergaderingbedrywighede gedurende 1977. Op 2 April dié jaar is Grabouw as vergaderplek gekies vanweë sy groot Appelfees en bedrywighede soos toutrek, ‘n karatevertoning, ‘n vertoning deur die Honde-eenheid van die Gevangenisdiens – en ook trompoppies en ‘n biertuin! Tak Boland het by dié geleentheid ook ‘n spesiale amateurstasie bedryf, met roepsein ZS1GAF, waarby o.a. Willie van Niekerk ZS1RI, Dan de Vries ZS1DF, Frankie Stayner ZS1DJ, Doep du Plessis ZS1HK en Anne Gavin aktief betrokke was. Hierna, op 16 Julie 1977, het die Ingenieursgebou op Stellenbosch weer eens aan die beurt gekom. Oor die verdere 1977-vergaderings is nie veel besonderhede bekend nie, maar een ding was in dié stadium baie seker: daar was groot opgewondenheid onder Tak Bolanders oor 2 meter-bedrywighede wat dié tyd behoorlik in snelrat gekom het en oor ‘n groot Hamfest (beskryf as “die grootste saamtrek van amateurs nog ooit in die Kaap”) wat vir 17 Desember 1977 beplan is, met Tak Boland aan die roer. En dan is in dié tyd ook reeds aandag gegee aan voorbereidings vir die Liga-AJV in 1978. Ja nee, dinge was in hierdie geweste behoorlik aan die kook!

Taksterkte

Die jaar 1974 is begin met 101 lede. Hiermee was die Takbestuur nie tevrede nie en by die AJV te Goudini Spa op 20 April daardie jaar is besluit om ‘n werwingsveldtog van stapel te stuur. ‘n Doelwit van 150 is gestel. Hierin is egter nie geslaag nie. Inteendeel, aan die einde van die jaar was daar slegs 92 lede. Die volgende twee jaar het min verandering gebring, maar teen die middel van 1977 het die ledetal darem weer op 104 gestaan – waarvan 24 luisteraarslede was. Aan die einde van daardie jaar het dit egter weer gedaal tot 98.

Die Outjommie-sertifikaat

In CQ Boland van Desember 1976 doen Bennie Burger ZS1IB aan die hand dat Tak Boland sy baanbrekers op ‘n gepaste wyse vereer. ‘n Opname van die tak se “Old Timers” is gemaak. (Om te kwalifiseer, moes ‘n persoon minstens 20 jaar ‘n amateurlisensie besit). Die uitslag was dat sowat 30 taklede in aanmerking kon kom. Ons is ongelukkig nie in besit van die name van diegene aan wie sertifikate uitgereik is nie. Wat ons wel weet, is dat naarstiglik gesoek is na ‘n gepaste naam vir “Old Timer”. Die volgende name is voorgestel: Veteraan, Ringkop, Fossiel, Outoppie. Uiteindelik is die hulp van Christo Viljoen ZS1HC ingeroep en nadat hy die Woordeboek-kantoor op Stellenbosch geraadpleeg het, is op “Outjommie” besluit. (Abe ZS1OZ het later van tyd opgemerk dat die beste en waardigste benaming “SARL Tak Boland Veteraan” is, maar snaaks genoeg, die manne van die sewentigerjare het verklaar: “Die woord `veteraan’ pas nie by ‘n radio-amateur nie.”)

Die Tak Boland Hok en Museum

Einde 1973 het Dan de Vries te kenne gegee dat hy hom gaan beywer vir ‘n eie hok vir Tak Boland. Dit sou ook as museum gebruik kon word. Die moontliklikheid van ‘n eie eiendom op ‘n dorp waar dit nog goedkoop was, is ook genoem. In April 1974 het die redakteur van CQ Boland, Bennie Burger ZS1IB, verder voorbrand gemaak vir ‘n “Tak Boland Argief” waar dinge van geskiedkundige waarde bewaar kon word. Die oplossing het in Augustus dié jaar gekom, toe Christo Viljoen ZS1HC gereël het dat ‘n lokaal in die Ingenieursgebou op Stellenbosch gebruik kon word. Die Ingenieursdepartement sou die nodige vertoonkaste verskaf. ‘n Lokaal vir komiteevergaderings is ook mettertyd aan ons Tak beskikbaar gestel. Die Tak Boland Hok is op 16 Julie 1977 tydens die Tak-AJV amptelik in gebruik geneem nadat Bennie Burger ZS1IB reeds op 8 Mei ‘n Takbulletin aan die Hok gewy het (geplaas in CQ Boland van Junie 1977). Prominente Tak Bolanders wat hul deel dubbel en dwars tot hierdie saak bygedra het, was (benewens Bennie) Willie van Niekerk ZS1RI, Hentie Lombaard ZS1LH, Frans Byleveld ZS1RF en Christo Viljoen ZS1HC.

CQ Boland

In 1973 het Bennie Burger ZS1IB die redakteurskap by Pierre de Roock oorgeneem en uitstekende werk gedoen – met geesdrif en bekwaamheid. Teen die einde van 1974 het hy egter aangekondig dat hy nie verder beskikbaar was nie aangesien hy “gaan uithelp met Radio ZS”. Hierna was ons nuusbrief meer as ‘n jaar lank in die verknorsing – totdat Hentie Lombaard ZS1LH in Junie 1976 weer die leisels vasgevat het. Hier was vir jou ook ‘n knap redakteur. ‘n Mens het maar net die hoogste waardering vir die moeite wat hy gedoen het om so uiters gereeld ‘n fatsoenlike CQ Boland die lig te laat sien. Elke uitgawe was netjies, goed georden en inhoudelik van ‘n hoë kwaliteit. Nee, dis lekker om die geskiedenis van ons Tak na te speur as ‘n mens met manne soos Bennie en Hentie te doen het!

Tak Boland behartig weer ‘n Radio ZS

Daar is reeds aangetoon dat Tak Boland die Radio ZS-uitgawe van November 1970 behartig het. In 1975 het die SARL sy 50ste verjaardag gevier en het verskeie takke die verantwoordelikheid vir ‘n uitgawe van Radio ZS op hulle geneem. Tak Boland se taak was die September-uitgawe. En wat ‘n puik uitgawe was dit nie! Verskeie van ons manne het artikels van hoë gehalte gelewer. Ons skrywers was Hentie Lombaard ZS1LH, Marten van Dijk ZS1-070, Frans Byleveld ZS1RF, Dan de Vries ZS1DF en Bennie Burger ZS1IB.

Hiervan en Daarvan

Die volgende items kom uit die periode 1973 tot 1977:

By die Dutoitskloof-AJV van 24 April 1976 is twee medaljes oorhandig: die Jack Twine-medalje aan Hans Nöthling ZS1WZ en die Willie Wilson Goue Wapen aan Gawie Gerryts ZS1VA.

1. Feruccio ZS1Z en sy LV Trudie het 1976 ‘n ruk lank oorsee gaan kuier. Later dié jaar is hulle gelukgewens met ‘n pragtige dogter en is ook soos volg aangeteken: “OK Feruccio van die Paarl het blykbaar nog nie genoeg ontvangstelle in die hok nie – daar is nou weer ‘n QRM-maker.”

In CQ Boland van Junie 1976 skryf Oom Dok Walters: “Ek is 85 jaar oud. Die oudste lid van die SARL en Tak Boland. Ek is al ‘n radio-amateur sedert 1929……As ek eendag heengaan, sal al my uitrusting – ook die Trio 510 – aan Tak Boland bemaak word!”

Die Voorsitter van Tak Tygerberg (‘n SARL-tak wat in dié tyd bestaan het) het omstreeks Julie 1977 Tak Boland uitgenooi om saam met hulle ‘n byeenkoms aan die einde van die jaar te hou.

Ean Retief ZS1PR het op 12 Oktober 1977 na Gough Eiland vertrek, met die roepsein ZD9GG. Sy QSL-bestuurder was F. Feruccio ZS1Z.

Twee van ons taklede, Johan Forrer ZS1HF en Nico Truter ZS1KT, was omstreeks 1977 druk aan die gang met Radio-Teledrukker.

In 1977 het ook die oproep gekom: “Wees op die uitkyk vir die Drie Musketiers – hulle is weer terug op die lug!” (Hiermee is bedoel: die drie Schonken-broers, Jannie ZS1AJ, Pieter ZS1AS en De Wet ZS1C)

Op 17 Desember 1977 is ‘n groot Hamfest waarby Tak Boland, Tak Kaapstad en Tak Tygerberg betrokke was, by Vergenoeg, Stellenbosch, gehou.

J.W .(Mollie) Von Mollendorf, wat toe lid van Tak Boland was, was in dié tyd baie bedrywig op alle amateurbande. So kan afgelei word van die netjiese artikels wat hy vir Radio ZS geskryf het.

Drie van ons Tak se leiersfigure is in hierdie periode oorlede : Latie Lategan ZS1O (1974), Stassie Stassen ZS1JS (1976) en Auke Slotegraaf ZS1S (1976). Twee ander prominente lede het ook stilsleutels geword: Frikkie Visser ZS1EQ en Piet Slabbert ZS1YV.

Op ‘n ligter noot. “Luistervink” het in April 1974 die volgende twee gesprekke op 40 gehoor en in CQ Boland gerapporteer:

“Kan jy my lees?”  “Nee, man, ek kan nie, maar ek hoor jou 5-9 plus plus!”

“Ja man, dis ook maar droog hierlangs, maar ons het darem nou onlangs so’n stuk of 3 duim gekry……Ja, dis reg man,drie duim……twee druppels 3 duim van mekaar af!”

In ‘n CQ Boland uit hierdie tyd lees ons: “Oom Frankie ZS1DJ ken ons almal as ‘n uitstaande mobiele operateur. Nou verstaan ons hoekom dit so is. In die goeie ou dae het sy lugdraad glo bestaan uit ‘n 30 vt paal voor en ‘n 30 vt paal agter op sy mobiel gemonteer, met genoeg draad en voerlyn tussen-in om die afstand van die Kaap na Kairo te dek. Aldus Donald ZS1DB van Tak Kaapstad.”

Dan de Vries, ZS1DF, en sy LV Corrie

DIE TYDPERK BEGIN 1979  TOT EINDE 1980.

Bestuurslede

Die volgende was die manne aan die roer van sake: Voorsitters: Bennie Burger ZS1IB (1977/78), Frans O’Kennedy ZS1DO (1978/79, 1979/80, 1980/81). Sekretarisse: Hentie Lombaard ZS1LH (1977/78), Doepie du Plessis ZS1HK (1978/79), Bennie Burger ZS1IB (1979/80, 1980/81). Onder-Voorsitters: Hans Nöthling ZS1WZ, Frank Stayner ZS1DJ. Tesouriers: Doepie du Plessis ZS1HK, Frans Byleveld ZS1RF. Lede: Marten van Dijk ZS1-070, Hennie Myburgh ZS1SK, Malcolm MacGregor ZS1LK, Paul Malherbe ZS1JU, Johan Forrer ZS1HF.

Takvergaderings

Die groot gebeurtenis in dié tyd was ons tak se aanbieding van die Liga-AJV in Maart 1978. Hieroor word ‘n bietjie verderaan spesiaal gerapporteer. Laat ons eers na die gewone takvergaderings kyk. Dadelik moet ons opmerk dat die besonderhede hieroor nie baie volop is nie. In ons nuusbrief van April 1978 lees ons: “Gedurende die afgelope klompie jare was die bywoning by takvergaderings nie baie bemoedigend nie. Deels kan dit toegeskryf word aan die groot afstande wat lede moes aflê, en andersinds aan die onverkrygbaarheid van brandstof oor naweke.” Tog is ‘n takvergadering wat op 29 April 1978 by die Keerom Hotel, Villiersdorp, gehou is deur Willie van Niekerk ZS1RI beskryf as “een van die lekkerstes wat hy nog bygewoon het”. Daar het ‘n vrolike gees geheers. Die grootste “pretmakers” was glo Louis ZS1VD, Piet ZS1ZK, Louis ZS1OE en Smittie ZS1UR. Drie maande later, op 29 Julie, is vergadering gehou by die Goudini Spa. Hier is ook ‘n “30 Year Dinner” gehou, bygewoon deur 35 persone. Op die presensielys, wat deur Louis ZS1OE aan ons verstrek is, sien ons die name van drie stigterslede van Tak Boland: Oom Dok Walters ZS1CH, André Louw ZS4RF (ex ZS1RF) en Frans Byleveld ZS1RF. Op 2 Desember daardie jaar is langs die Eersterivier, Jonkershoek, Stellenbosch, uitgespan. Gedurende 1979 was daar twee vergaderings waarvan ons kennis dra, te wete op 1 Maart by Wateruintjiesvlei naby die Paarl en op 2 Junie in die Holiday Inn, Bellville. Wat Tak Boland se byeenkomste in 1980 betref, is slegs aangeteken dat op 7 Junie weer ‘n keer saamgetrek is in die Keerom Hotel op Villiersdorp.

Tak Boland bied weer ‘n Liga-AJV aan

Die jaar 1978 was ‘n groot mylpaal in die geskiedenis van ons Tak: dit was sy 30ste verjaardag. Om dit te herdenk, het die Tak aangebied om die jaarlikse AJV van die SARL op hom te neem – die derde in sy geskiedenis. (Die eerste was in 1958 op Oudtshoorn en die tweede op Stellenbosch in 1968). Die 1978-AJV is op 25-26 Maart op Stellenbosch gehou. Dit het geskied in samewerking met die Departement Elektrotegniese Ingenieurswese van die Universiteit van Stellenbosch. Die openingsrede is gevoer deur die burgemeester van Stellenbosch, Raadslid P.J.Lombard, terwyl prof. Christo Viljoen ZS1HC namens die Universiteit ‘n verwelkomingswoord tot die aanwesiges gerig het. Dit was volgens alle getuienis ‘n uitstekend georganiseerde kongres, asook baie suksesvol en gesellig wat die verloop daarvan betref. Dit was “another great day in the League’s history”, soos Hoofkantoor dit in Radio ZS uitgedruk het. Ons komitee wat aan die roer van sake was en groot krediet vir hierdie mooi poging verdien, het bestaan uit Bennie Burger ZS1IB (Voorsitter), Hans Nöthling ZS1WZ (Onder-Voorsitter), Hentie Lombaard ZS1LH (Sekretaris) en die volgende lede: Marten van Dijk ZS1-070, Doepie du Plessis ZS1HK en Frankie Stayner ZS1DJ. Ander Tak Bolanders wie se name vir uitsonderlike diens aangeteken is, is Dan de Vries ZS1DF, Christo Viljoen ZS1HC, Frans Byleveld ZS1RF en Willie van Niekerk ZS1RI. (Verslae oor die AJV het verskyn in Radio ZS, April 1978, en CQ Boland, April 1978).

Taksterkte

Die dekade 1971-1980 het begin met ‘n dalende tendens wat die ledetal van ons Tak betref. Die visier is toe op 150 gestel, maar daar is gesukkel om die 100-tal te handhaaf. Werwingspogings is van stapel gestuur, maar was nie baie suksesvol nie. Eers vanaf 1978 was daar weer ‘n geleidelike styging. In 1980 het die Tak 118 lede gehad.

CQ Boland

Hentie Lombaard ZS1LH was redakteur van Januarie 1975 tot Julie 1978. Ons het reeds gewys op die uitstekende wyse waarop hy ons nuusbrief hanteer het. Vanaf Julie 1978 het Willie van Niekerk ZS1RI oorgeneem – met groot deeglikheid en bekwaamheid. Ons tak was weer eens gelukkig om die dienste van ‘n knap redakteur te kry! Net jammer dat hy nie altyd die steun gekry het wat hy verdien het nie. Teen April 1980 het hy ‘n bietjie moedeloos geword en geskryf: “Verlede uitgawe het ek gevra vir bydraes in die vorm van briewe aan CQ Boland, maar daar het niks gekom nie. Weer eens timmer ek ‘n CQ Boland aanmekaar met stukkies uit my eie `junkbox’. Dit raak maar vervelig om ‘n ding stoksielalleen keer op keer te doen en ek begin nou lus voel om tou op te gooi.” Dit is dan ook wat werklik gebeur het, want ons nuusbrief het vanaf dié tyd vir meer as ‘n jaar opgehou om te bestaan.

Oom Dok Walters ZS1CH

In Die Burger van 28 Julie 1978, dus presies 30 jaar na die stigting van ons Tak, het ‘n artikel oor Oom Dok verskyn. Die opskrif was “Oom Dok praat uit sy kamer met S.A.” Hierdie kamer was in die Magnolia Tehuis vir bejaardes in Bellville. Die berig lui: “Saam met hulle (d.i. oom Dok en sy vrou) het die groot liefde in dr. Walters se lewe ook sy intrek by die tehuis geneem. Sy ingewikkelde radio-toerusting staan langs sy bed sodat hy sonder moeite met sy lewenslange stokperdjie kan voortgaan. Buite is spesiaal ‘n vertikale radiomas opgerig wat die ontvangs helder maak.” Verder word besonderhede verstrek oor sy beginjare as amateur, die PMG-toets wat hy in 1930 moes aflê, die stelle wat hy gebou het, ‘n paar historiese DX-kontakte wat hy in daardie baanbrekerjare gemaak het, die stigting van Tak Boland, en so meer. In CQ Boland van Augustus 1979 verneem ons dat Oom Dok (toe reeds 88) dié Junie die Tak Boland-AJV in Bellville bygewoon het. Hy was vol grappies, maar daar was tog ook weemoed te bespeur toe hy by dié geleentheid gesê het: “Ek het ‘n baie goeie `innings’ gehad, maar daar het al so baie van my ou kollegas agtergeval en stilsleutels geword dat daar nou net ‘n begraafplaas agter my is. Ek voel dat ek op hierdie geleentheid ‘n baie spesiale dankie wil sê, want ek weet nie of ek weer so’n kans sal hê nie.”

1. (Smittie) Smith ZS6ZB (later ZS1ABC)

In CQ Boland van Oktober 1979 vind ons ‘n artikel van Smittie, wat toe lid van Tak Noord-Transvaal was maar so’n jaar of twee later ‘n toegewyde Tak Bolander sou word en waardevolle diens op die bestuur van ons Tak sou lewer. Smittie en sy LV, Mariet, het dié jaar gedurende Maart en April in Gordonsbaai vakansie gehou en ook van die geleentheid gebruik gemaak om die doen en late van ons Tak beter te leer ken. Onder meer het hy ‘n vergadering van ons tak by Wateruintjiesvlei bygewoon en lekker saam met ons manne braaivleis gehou, en ook op 31 Maart 1979 saam met Dan de Vries ZS1DF en Hans Nöthling  ZS1WZ ‘n besoek gebring aan die Tak Boland-herhaler op Groenlandberg. Hieroor het hy geskryf: “As u in die Kaap kom en genooi word na die herhalerperseel van Tak Boland, doen dit gerus. Die uitsig is asemrowend……”

Hamfest

In hierdie jare het Tak Boland by minstens twee geleenthede die inisiatief geneem met die organisasie van Hamfest-byeenkomste. Ons het reeds melding gemaak van ‘n Hamfest-byeenkoms in 1977. Dit is opgevolg met nog een op 2 November 1979. Hierdie 1979-Hamfest is ook in samewerking met Tak Kaapstad en Tak Tygerberg gereël. Die plek was Mispah, jeugkampterrein van die NG-Kerk aan die oewer van die Palmietrivier. Dit was ‘n ware fees. Daar is gou nes geskop in die netjiese kamphuisies, ‘n puik radiostasie (ZS1HAM) opgerig, oor en weer gekuier, vleis gebraai, ‘n vlooimark georganiseer, kompetisies gehou en pryse uitgeloof, ‘n vertoning van radiobeheerde motorbootjies en vliegtuigies geniet, lesings en filmvertonings bygewoon, en dies meer. Die weer was warm en die kleinspan het lekker in die Palmiet se koel water in bootjies en baaikostuums te kere gegaan. Vir Sondag is twee uitstappies gereël: een groep is na die Protea-kwekery en die ander is met ‘n baie smal bergpaadjie op na die Tak Boland-herhalerperseel. Persone wie se name aangeteken is vir waardevolle diens met hierdie baie geslaagde Hamfest, is Dan de Vries ZS1DF, Frans Byleveld ZS1RF, Tom Ambrose ZR1CL, Geoff Tinker ZS1LM, Frank Stayner ZS1DJ en (baie spesiaal) Antoinette, dogter van Dan de Vries, wat aan die spits gestaan het van die dames wat heerlike verversings voorsien het.

Optrede by die Stellenbosch-fees van 1979

Van 11 tot 13 Oktober 1979 is luisterryk fees gevier op Stellenbosch ter viering van die dorp se 300ste bestaansjaar. Hiertoe het Tak Boland ‘n bydrae gelewer deur ‘n feesstasie op die Braak in werking te stel. Die manne wat die leiding geneem het, was Bennie Burger ZS1IB en Frans Byleveld ZS1RF. Die roepsein van die stasie was ZS1STB en ‘n baie mooi QSL-kaart is uitgestuur aan stasies met wie kontak gemaak is.

CQ Hou Koers

Tak Boland se betrokkenheid by CQ Hou Koers het op 18 Augustus 1978 aansienlike prominensie gekry toe sowel Eikestandnuus, nuusblad van Stellenbosch, as Streek-Burger berigte hieroor geplaas het. Wat die stasie van die Stellenbosch Voortrekkerkommando betref, is spesiaal melding gemaak van Frans Byleveld ZS1RF wat toe reeds 12 jaar lank aaneenlopend hierdie taak behartig het. In die Strand was Frans O’Kennedy ZS1DO aan die roer van sake.

Hiervan en Daarvan

Ten opsige van die tydperk 1978-1980 verdien die volgende nuusitems ook vermelding:

Dan de Vries ZS1DF het in hierdie tydperk eers Vise-President en toe President van die Liga geword.

Willie van Niekerk ZS1RI het in 1980 lid geword van die Raad van die SARL.

Ean Retief ZS1PR het teen die einde van 1978 teruggekeer vanaf Gough Eiland (as ZD9GG), waar hy verbonde was aan die Weer-en Navorsingstasie. Tak Bolanders met wie hy gedurende sy dienstyd aldaar kontak behou het, is (ons noem net die roepseine, soos aangeteken): ZS1Z, ZS1LK, ZS1HK, ZS1ER, ZS1LH, ZS1VD, ZS1IB, ZS1JU, ZS1XB, ZS1DO, ZS1GU, ZS1DJ, ZS1CF, ZS1RI, ZS1NK, ZS1ZJ, ZS1MR, ZS1SL, ZS1NS, ZS1VJ.

Frank Stayner ZS1DJ het tydens die Liga-AJV op Stellenbosch in Maart 1978 die Willy Wilson Goue Medalje ontvang vir jarelange diens aan die Liga.

J.B. (Joe) Haarhoff, ‘n man wat later baie vir ons tak sou beteken, het in 1978 as ZS1-207 by Tak Boland aangesluit. Hy het hom in die tyd voorberei vir die PMG-eksamen.

Johan Forrer ZS1HF was met ‘n artikel in CQ Boland van Desember 1978 die eerste Tak Bolander wat ‘n wetenskaplike verduideliking van die gebruik van die mikro-rekenaar in amateurradio aangebied het.

Doepie du Plessis het in 1979 vier klein bekertjies aan die Tak geskenk om aan verdienstelike lede uitgeloof te word.

“ZS1WZ sê hy gaan sy vier dogters gelyk laat trou. Dit is minder moeite en ook kostegewys die beste.” So staan dit in CQ Boland van Julie 1978. (Dit is natuurlik Hans Nöthling)

In ernstiger luim. Drie prominente taklede is in 1978 oorlede: Gawie Gerryts ZS1VA, ‘n vorige knap redakteur van CQ Boland en ook voorheen Raadslid van die Liga; Willem van der Merwe ZS1GU (Groot Uil), ‘n stigterslid van ons Tak; en Joe Forrer ZS1VG (Vaal Gogga).

DIE TYDPERK BEGIN 1981 TOT EINDE 1983

Bestuurslede

Die volgende taklede het hierdie belangrike funksie verrig: Voorsitters: Frans O’Kennedy ZS1DO (1980/81), Basie van Jaarsveld ZS1WT (1981/82), Sarel Burger ZS1BZ (1982/83, 1983/84). Sekretarisse: Bennie Burger ZS1IB (1980-1981), Sarel Rossouw ZR1GP (1981/82), Hentie Lombaard ZS1LH (1982/83), Smittie Smith ZS1ABC (1983/84). Onder-Voorsitters: Hentie Lombaard ZS1LH, Bennie Burger ZS1IB. Tesouriers: Sarel Burger ZS1BZ, Frans Byleveld ZS1RF. Lede: Jaap Kies ZS1QF, Clayton Allsop ZR1CE, Willie Krynauw ZS1QR, Paul Malherbe ZS1JU, Hans Nöthling ZS1WZ, Pieter Schonken ZS1AS, Joe Haarhoff ZS1AAB.

Takvergaderings

Volgens ‘n verslag van Sarel Rossouw ZR1GP het die Tak Bolanders op 23 Mei 1981 die Keerom Hotel op Villiersdorp “oorgeneem”. Na afhandeling van die “amptelike” sake is versit na die eetsaal (‘n paar OK’s het egter ‘n bietjie verdwaal en in die “Perskepit” beland!) Die seremoniemeester by die dinee was Malcolm MacGregor ZS1LK. Die volgende vergadering was op 5 September 1981 by die Goudini Spa. Ongelukkig beskik ons nie oor enige besonderhede hieroor nie. Ons weet wel dat daar op 5 Junie 1982 weer ‘n keer op Villiersdorp vergader is en op 4 September 1982 by die Ingenieursfakulteit van die Universiteit van Stellenbosch. Daar is in die Langenhoven Sentrum (by studente bekend as die “Neelsie”) dinee gehou – in die Blou Kamer, die onthaalkamer van die Rektor. Deftig! Op 4 Desember hierdie jaar is uitgespan by Wateruintjiesvlei, waar Willie Krynauw ZS1QR ‘n lesing en demonstrasie i.v.m. radio-beheerde vliegtuie gegee het. Villiersdorp was in hierdie jare klaarblyklik baie populêr, veral wat die Tak se AJV’s betref, want op 23 Julie 1983 is weer soontoe koers gevat. En op 8 Oktober daardie jaar is vergadering gehou op Hartenbos. Hieroor het Piet Louw ZS1ZK kommentaar gelewer in CQ Boland van Julie 1983. Groot waardering is uitgespreek teenoor die Tak vir die moeite, opoffering en onkoste aangegaan met hierdie langafstand-onderneming. Die volgende lede was teenwoordig: Sarel Burger ZS1BZ, Smittie Smith ZS1ABC, Hans Nöthling ZS1WZ, Joe Haarhoff ZS1AAB, Pieter Schonken ZS1AS, Doepie du Plessis ZS1HK, Piet Louw ZS1ZK, Chris Nortier ZS1FA, Trevor Wileman ZS1UU, Bill Foot ZS1AAW, Stan Jones ZS1T, Pieter Jooste ZS1PV en twee luisteraarslede, t.w. Sakkie Pelser ZS1-070 en ene Jackie (waarskynlik Jack Watts ZS1-065).

Taksterkte

Reeds is vemeld dat ‘n dalende neiging in die Tak se ledetal omskep is in ‘n redelike styging (tot 118) met die aanbreek van die tagtigerjare – die hoogste in ‘n lang tyd. In Junie 1982 het dit egter weer teruggesak na 95. (In die twintig jaar vanaf 1962, toe die hoogtepunt van 164 lede bereik is, was daar dus ‘n afname van 69). ‘n Paar maande later, in Desember 1982, was daar ‘n taamlike drastiese daling van die ledetal tot 80. ‘n Jaar later was daar darem weer ‘n styging tot 97. Die taksterkte was gedurende die totale periode onder bespreking (1981-1983) dus taamlik wisselend van aard – iets wat die bestuur, veral die Voorsitter, baie bekommer het.

CQ Boland

Ons weet nou reeds dat ons Nuusblad in 1980 feitlik “doodgebloei” het. Die Bestuur het egter die bul by die horings gepak en toegesien dat CQ Boland weer vanaf Julie 1981 gereeld verskyn. Die Sekretaris, Sarel Rossouw ZS1GP, het as Redakteur opgetree. “Ons maak staat op u samewerking, anders sal ons nuusbrief weer soos in die verlede agteruitgaan!!!” het hy in die eerste “nuwe” CQ Boland geskryf. Artikels is in hierdie uitgawe gelewer deur Sarel Burger ZS1BZ en Louis Fourie ZS1VD. Ook is verskeie streekverteenwoordigers aangewys om berigte bymekaar te maak. Hulle was Karl Psotta ZS4YK (Uppington), Ean Retief ZS6UD (Transvaal), Piet Louw ZS1ZK (Suid-Kaap), Louis Fourie ZS1VD (Napier), Doepie du Plessis (Worcester), Malcolm MacGregor ZS1LK (Somerset-Wes) en Willie Coetzee ZS1ZP. ‘n Jaar later is Sarel Rossouw, wat alom geloof is vir sy knap werk, egter verplaas na Port Elizabeth. Gelukkig was daar ‘n Jaap Kies ZS1QF wat kon oorneem. Hy is t.o.v. die “persklaarmaak” van ons Nuusbrief bygestaan deur Hentie Lombaard ZS1LH en Bennie Burger ZS1IB. Jaap het as Redakteur diens gedoen tot Junie 1983, toe Joe Haarhoff ZS1AAB die leisels by hom oorgeneem het. Mooi bygestaan deur sy begaafde LV, Rina, het hy met toewyding gesorg dat ons nuusbrief kop bo water hou. Dus: gedurende die periode onder bespreking (1981-1983) het CQ Boland goed “herleef”, danksy gewillige redakteurs wat elkeen ‘n waardevolle bydrae gelewer het.

“Wat wil ons met Tak Boland?”

Dit is die naam van ‘n artikel deur ons Tak se Voorsitter, Sarel Burger ZS1BZ, wat in CQ Boland van Junie 1982 verskyn het. Sarel was klaarblyklik bekommerd oor sekere onbevredigende tendense betreffende ons Tak. In die artikel besin hy oor die doel en bestaansreg van Tak Boland. Die dinge wat hinder, was onder meer die veranderende Afrikaanse karakter van die tak en die taalgebruik van sy lede; onderlinge relletjies; ‘n kwyning van belangstelling soos weerspieël deur ‘n afnemende ledetal; ‘n negatiewe ingesteldheid teenoor die voortbestaan van die tak; afsydigheid teenoor, en gebrek aan ondersteunig van CQ Boland; ‘n negatief-kritiese houding teenoor die Komitee; lede wat sommer net “tou opgooi” en van die toneel verdwyn; afskeep van Bulletin-deelname; onbevredigende bywoning van takvergaderings. Sarel se ontleding van gebreke moet gewis nie beskou word as ‘n “afkraak” van die Tak nie, maar eerder as ‘n welmenende oproep tot groter betrokkenheid en meelewing ter wille van die toekomstige welsyn en vooruitgang van die Tak. Dit is ‘n voorsittersplig wat hier nagekom word in ‘n tyd toe alles na sy oordeel nie wel was met Tak Boland nie. Uit die artikel blyk dat Sarel hoë waardering het vir die vele positiewe dinge wat die Tak Bolanders reeds vermag het en dat hy vertroue het in die toekoms. Daarom eindig hy sy betoog op die volgende aanmoedigende wyse: “Nee wêreld, kom ons doen iets en maak iets beters van ons Tak!”

BHF-sake

In 1981 is met die Departement van Bosbou onderhandel om die Tak Boland-herhaler te verskuif na “Hans se Kop” (Verkykerskop), maar daar kon nie tot uitsluitsel gekom word nie. ‘n Jaar hierna (Junie 1982) is berig dat die herhaler weer goed werk nadat dit deur Hans Nöthling ZS1WZ omgebou en ‘n sonpaneel geïnstalleer is. Na nog ‘n jaar is verdere verbeteringe aangebring, ten opsigte waarvan die name van Hans ZS1WZ, Paul Malherbe ZS1JU, Jaap Kies ZS1QF en Doepie du Plessis ZS1HK aangeteken is as persone wat waardevolle diens gelewer het. Ook het Tak Boland hom in hierdie tyd beywer vir ‘n herhaler by Villiersdorp. Hiervoor is ‘n subkomitee bestaande uit Dan de Vries ZS1DF, Sarel Burger ZS1BZ en Alex Smith ZS1L benoem om in samewerking met Tak Kaapstad die totale herhaler-opset te ondersoek, die nodige toetse uit te voer en ‘n goed gemotiveerde aansoek op te stel. ‘n Addisionele herhalerlisensie is dan ook van die Posmeester-Generaal verkry, sodat nou voortgegaan kon word met die vestiging van die nuwe herhaler. ‘n Herhalerfonds is gestig, waarvoor pragtig bygedra is. Volgens Sarel Burger ZS1BZ se jaarverslag van 23 Julie 1983 is ‘n tydelike herhaler deur bemiddeling van Dave Perry ZS1SG op Jonaskop geïnstalleer. Dit is deur middel van ‘n herleistasie op Riversdal gekoppel met die George-herhaler. Die Jonaskop-herhaler het ‘n goeie stoot gekry deur die werk van Paul Malherbe ZS1JU asook twee skenkings, ‘n herhaler deur Hamrad en lugdrade deur Fanie Schoeman ZS1VL.

Saamtrek in Suid-Kaap

In CQ Boland van Junie 1983 het Sarel Burger ZS1BZ berig oor ‘n saamtrek van Suid-Kaaplandse amateurs by Kleinbrakrivier tussen Kersfees en Nuwejaar. Hierdie jaarlikse okkasie het toe later ‘n soort instelling geword. Die “stigters” was Chris Nortier ZS1FA, Willem van Zyl ZS1ON en Piet Louw ZS1ZK. By hierdie bepaalde saamtrek was daar, al die “aanhangsels” saamgetel, goed dertig siele bymekaar. Onder hulle was ook Bennie Burger ZS1IB en sy LV Olga ZS1-101, wat oorgekom het van Goukamma, oom Pieter Jooste ZS1PV, Trevor Wileman ZS1UU, Slabbie Slabbert ZS4CC, Nic van Zyl ZS6BOM, sy LV Tina ZS6BTV en Gideon van Blerk ZS6BCG. Piet ZS1ZK was die dag uitgedos in sy karavaanklub-mondering en het, volgens Sarel, indruk gemaak met al die tierlantyntjies aan sy beret.

Hiervan en Daarvan

Verdere nuusbrokkies uit hierdie periode is:

In CQ Boland van Julie 1981 is berig dat met die opbrengs van Oom Dok se tweemeter-stel ‘n trustfonds gestig is, waarvan uit die rente ‘n prys gegee sal word aan die taklid wat die meeste hulp aan jong of voornemende lede verskaf. (Ons neem aan dat Oom Dok in dié tyd oorlede is).

In Radio ZS van Februarie 1982 het ‘n baie interessante en gesaghebbende artikel van Sarel Burger ZS1BZ verskyn onder die opskrif “RF en Kernfisika tussen die Rooikransbome”. Ons noem dit omdat ons Tak in die tyd bitter min publisiteit in Radio ZS gekry het – waarskynlik deur ons eie toedoen.

Tydens die takvergadering op Stellenbosch op 4 September 1982 is ‘n ongewone item aangebied: ‘n Wynproe. Die glasies is te koop aangebied ter stywing van die BHF-fonds en die wyn was ‘n donasie deur Hennie Myburgh ZS1SK en Danie Bredenkamp ZS1VJ.

Twee staatmakers van ons Tak het in 1982 gelyktydig hul uittrede uit die Bestuur aangekondig: Basie van Jaarsveld ZS1WT (Voorsitter), wat na Durban verhuis het, en Sarel Rossouw ZR1GP (Sekretaris en redakteur van CQ Boland), wat na Port Elizabeth verplaas is.

Op 18 April 1983 het A.J. (Abe) Basson by Tak Boland aangesluit met die roepsein ZS1-069 (later ZS1OZ). Hy was ‘n dosent aan die Universiteit van Stellenbosch en het oorspronklik in radio begin belangstel om met sy invalide-broer Jan (later ZS1JPB) te kan kommunikeer.

Sakkie Pelser ZS1-070 van Mosselbaai het in Junie 1982 met groot gasvryheid vir Takbolanders slaapplek aangebied met die oog op ‘n vergadering wat in daardie geweste gehou sou word. Hy het toe pas die PMG-amateureksamen geskryf en was wagtende op die uitslag. Sakkie was in dié tyd reeds ‘n baie gereelde Bulletin-luisteraar op sy Barlow-Wadley.

Van die PMG-eksamen gepraat: Vier Tak Bolanders het einde 1983 saam in Kaapstad die eksamen afgelê: Henry Chamberlain ZS1AAZ, Rassie Erasmus ZS1YT, John Evans ZS1AGK en Abe Basson ZS1OZ. Hulle het al vier geslaag. Henry en Rassie het later voorsitters van die Tak geword, terwyl Abe later om die beurt die ampte van Onder-Voorsitter, Tesourier, Radakteur van CQ Boland en geskiedenis-optekenaar beklee het.

Gedurende 1982 is verneem van “Piet se Trek”. Dié Piet is ZS1ZK, wat hom voorberei het vir ‘n landsreis wanneer hy binnekort aftree. Hy het sy “trekkerasie” beskryf as ‘n “driekwart-ton trok met ‘n abbawa bo-op plus ‘n 18 vt-woonwa plus miskien nog ‘n sleepwa met ‘n bootjie plus ‘n rits antennas (‘n Hustler, ‘n 2m-vertikaal, ‘n BB-vertikaal en karradio-antenna) wat die hele affêre baie na ‘n rietbos laat lyk.”

Van links na regs:

Sarel Burger, ZS1BZ;  Derek Siegel, ZS1DP.

DIE TYDPERK BEGIN 1984 TOT EINDE 1987

Bestuurslede

Die taksake is behartig deur die volgende lede. Voorsitters: Sarel Burger ZS1BZ (tot Julie 1985), Henry Chamberlain ZS1AAZ (vanaf Julie 1985). Sekretarisse: Smittie Smith ZS1ABC (tot Julie 1987), Rikus Erasmus ZR1AAD (vanaf Julie 1987). Onder-Voorsitters: Henry Chamberlain ZS1AAZ (tot Julie 1985), Abe Basson ZS1OZ (vanaf Julie 1985). Tesouriers: Frans Byleveld ZS1RF (tot Julie 1984), Abe Basson ZS1OZ (vanaf Julie 1984 tot Julie 1985), Rassie Erasmus ZS1YT (vanaf Julie 1985). Lede: Hans Nöthling ZS1WZ, Pieter Schonken ZS1AS, Joe Haarhoff ZS1AAB.

Takvergaderings

In 1984 is goed afgesit met ‘n lekker gesellige braai-byeenkoms op 21 Januarie by die Goudini Spa. Weens die hoë temperatuur is die vergadering buite onder die bome gehou. Nie lank daarna nie (datum onbekend, maar waarskynlik begin Mei) is op Hermanus vergadering gehou. Die name van drie Tak Bolanders is aangeteken vir hul puik reëlings: Piet Louw ZS1ZK, Joe Haarhoff ZS1AAB en Doepie du Plessis ZS1HK. Ons is ook in besit van ‘n spyskaart van ‘n baie aangename Worcester-dinee, puik gereël deur Joe Haarhoff ZS1AAB en sy LV, Rina, in die Cumberland Hotel, Worcester, op 28 Julie 1984. Dit was by geleentheid van ons AJV. Van die geregte wat voorgesit is, was gebakte koningklipfilet, gebraaide lamsboud Madeira, hoender Malaysia, ‘n verskeidenheid smaaklike groentes en karringmelkpoeding. Ongelukkig beskik ons nie oor besonderhede betreffende die ander 1984-vergaderings nie. Vir 26 Januarie 1985 het Sarel ZS1BZ vir die Tak ‘n besoek aan die Nasionale Versnellersentrum te Faure georganiseer (waarvoor daar mooi belangstelling was) en is daarna na Gordonsbaai verskuif, waar by die Bootklub vergadering gehou en vleis gebraai is. Almal kon ook heerlik smul aan die perkes en druiwe wat Neels Smal ZS1YB voorsien het. Vir die Tak-AJV op Worcester dié jaar het Joe en Rina weer eens ‘n uithaler dinee georganiseer. Op 19 Oktober het ons in die Strand in die Aroma Sands Hotel (soos die Da Gama Hotel ‘n tyd lank genoem is) vergadering gehou. In die afwesigheid van Henry Chamberlain ZS1AAZ was Abe Basson ZS1OZ in die voorsitterstoel. Na afhandeling van die sakelys het Casey Nootenboom ZS1AAS die aanwesiges vergas met ‘n praatjie oor stedelike besoedeling, geïllustreer met pragtige kleurskyfies. Die verrigtinge is afgesluit met ‘n dinee. Op 1 Februarie 1986 het Wateruintjiesvlei aan die beurt gekom. Dit is beskryf as ‘n “onoortreflike uitstappie” wat deur sowat 33 stuks bygewoon is. Die volgende byeenkoms was op 17 Mei by die Voortrekker-Laer, Stellenbosch. Hier was die bywoning ietwat skraal – onder meer weens die tweede rugbytoets tussen die Springbokke en die All Blacks, wat die Springbokke toe verloor het! Die tak se AJV is oudergewoonte op Worcester gehou (op 26 Julie 1986), waar Joe en Rina nogmaals vir ‘n lieflike dinee in die Cumberland Hotel verantwoordelik was. Die wyse waarop hierdie twee en hul helpers keer op keer sprankel aan ons AJV’s verleen het, staan uit as hoogtepunte in hierdie periode se geskiedenis van ons tak. Nog ‘n heerlike uitstappie het op 8 November 1986 gevolg – na “Koppies”, die plaas van Neels Smal ZS1YB naby Wolseley. Heerlike potjiekos onder die bome, met Louis von Mollendorff ZS1HE aan die roer. En moenie Leon Korkie ZS1MM se vis op die rooster vergeet nie! En die roosterkoeke van Sarel ZS1BZ en sy LV Marie! Hermanus-toe was die volgende aan die beurt – op Saterdag 21 Maart 1987. Ook dit was ‘n genoeglike ervaring, danksy die puik reëlings deur Doepie du Plessis ZS1HK en Marietjie, sy LV. Ons 1987-AJV (op 25 Julie) was weer op Worcester – dié keer by die kwartiere van die S.A.Vervoerdienste, en weer eens uitmuntend gereël deur Joe en Rina. Al die bedrywighede van 1987 is op 7 November afgesluit met ‘n tweede heuglike braai op Neels se plaas.

Taksterkte

Daar is reeds daarop gewys dat Tak Boland wat ledetal betref in die tagtigerjare ietwat teruggesak het. Die honderdtal kon nie gehandhaaf word nie. Einde 1983 was daar 97 lede. In Julie die volgende jaar het dit gedaal na 85 en het die Voorsitter, Sarel Burger ZS1BZ, ook in sy jaarverslag verklaar: “Daar heers in die algemeen groot kommer oor die toenemende ouderdom van lede en die gebrek aan jong lede. Spesiale pogings om meer lede en veral jonger lede te trek moet die hoogste prioriteit geniet.” ‘n Ruk lank het die situasie konstant gebly, maar aan die einde van 1986 was die ledetal weer af – tot 76. In Julie 1987 het die getal op 78 gestaan en aan die einde van daardie jaar verder gedaal na 71. Dit was ‘n laagtepunt wat mettertyd gelukkig weer pragtig oorkom is. ‘n Hele paar nuwe lede het hulle aangemeld. By die Julie 1986-AJV is die volgende verwelkom: F.J. Erasmus ZR1AAD, J.Evans ZR1KU, A. Evans ZS1ACN, L.M. Foot ZR1CX, D. Helyar ZS1X, P. Louw ZS1ZK (opnuut), T. Turner ZS1OK, M.C. Meyer ZS1-1OO en M. Roos ZS1-O37. ‘n Jaar later het Doepie du Plessis ZS1HK (opnuut), C.J. Kriek ZS1XK, Bernd Brozio ZS1ABN en Sakkie Pelser ZR1AC aangesluit.

Bulletins

In die vroeë jare tagtig is die tak se bulletins op ‘n rotasiebasis deur die hele komitee behartig, maar in 1984 is besluit om dit oor te dra aan een persoon. Dit het die Voorsitter, toe Sarel ZS1BZ, se taak geword. Henry Chambelain ZS1AAZ, Voorsitter vanaf Julie 1985, het hierdie prosedure voortgesit. Die Bulletins is uiters stiptelik behartig. Wanneer Henry uitstedig was, het komiteelede dit beurtelings hanteer. As herleiers het opgetree: Hans Nöthling ZS1WZ, Smittie Smith ZS1ABC, Joe Haarhoff ZS1AAB, Rassie Erasmus ZS1YT en Louis von Mollendorff ZS1HE.

BHF-sake

In CQ Boland van Oktober 1985 is gerapporteer dat die Tak Boland-herhaler die afgelope tyd ietwat “mankoliekerig” was, maar weer goed werk nadat dit “reggesien” is deur Hans Nöthling ZS1WZ, Rassie Erasmus ZS1YT en “ene vriend Rikus” (later ZR1AAD en sekretaris van ons Tak). Die ankertoue, wat deur die wind afgeruk is, is herstel, die battery getoets en een van die sonpanele verstel.

CQ Boland

Joe Haarhoff ZS1AAB was vanaf Junie 1983 tot Julie 1985 redakteur van ons nuusbrief, bygestaan deur Rina, sy LV. (Oor haar besondere diens aan ons tak sal ‘n bietjie verderaan meer gesê word). In die Voorsitter se jaarverslae is dank uitgespreek vir Joe se “groot poging” en sy welkome bydrae in ‘n tyd toe sy dienste broodnodig was. Vir die res van die periode (vanaf Julie 1985) en ook ‘n aansienlike tydperk daarna, is CQ Boland deur Abe Basson ZS1OZ behartig. In sy jaarverslag van Julie 1986 skryf die Voorsitter, Henry Chamberlain ZS1AAZ: “Alle lof aan Abe ZS1OZ vir die manier waarop hy CQ Boland behartig. Die uitgawes is in ‘n mooi formaat…..Dit is duidelik dat Abe sy talente hier goed gebruik.” (Dankie vir die pluimpie! Ons vorige redakteurs verdien dit sekerlik ook. Soos uit ons geskiedenis blyk, kan dit soms ‘n lastige taak raak maar as daar samewerking is, soos dit in hierdie tyd was, is dit ‘n plesier).

Outjommies

Gedurende hierdie periode is Outjommie-sertifikate aan twee veterane van ons Tak toegeken. Op 19 Oktober 1985 is die sertitikaat oorhandig aan Neels Smal ZS1YB, wat toe reeds 23 jaar amateur was – bykans tien jaar as lid van Tak Boland. In 1986 is dit toegeken aan Willie Malherbe ZS6WM (later ZS1ADB) met 25 jaar as amateur agter die rug en vir baie jare ‘n gewaardeerde lid van ons Tak.

CQ Hou Koers

Op 24 Augustus 1985 het Sarel Burger ZS1BZ en Abe Basson ZS1OZ ‘n baie suksesvolle stasie by die Stellenbosse Voortrekkerkommando bedryf. Abe het by dié geleentheid ook ‘n praatjie oor amateurradio vir die Voortrekkers gehou. Dit was weer so op 23 Augustus 1986 – hierdie keer ook met behulp van Henry Chamberlain ZS1AAZ. By dié geleentheid was dit hy wat die jongspan met ‘n interessante praatjie oor amateurradio vergas het. In hierdie jaar het ook Louis von Mollendorff ZS1HE in sy kontrei vir ‘n geslaagde CQ Hou Koers gesorg. In 1987 is die CQ Hou Koers-tradisie op Stellenbosch voortgesit onder leiding van Sarel ZS1BZ.

Leon na Antartika

Tak Boland het oor ‘n hele aantal baie begaafde en ondernemende amateurs beskik. Een van hulle, Leon Korkie ZS1MM, het van Januarie tot Maart 1986 waardevolle diens gelewer op ‘n Antarktika-ekspedisie aan boord van die SA Agulhas, wat onder meer ook Suid-Afrikaanse en Duitse basisse besoek het. Tak Bolanders wat toe op 40 en 80 bedrywig was, sal gewis nie die kontakte met “ZS1MM/MM” vergeet nie. Op 26 Julie daardie jaar, by die Tak se Worcester-AJV, het Leon sy takgenote vergas met ‘n puik skyfievertoning oor sy wedervaringe.

Hiervan en Daarvan

By die tak se AJV op 25 Julie 1987 op Worcester is oor ‘n baie belangrike saak uitsluitsel gekry: Tak Boland sal in 1989 die gasheer wees vir die SARL-AJV.

Henry Chamberlain ZS1AAZ het van 16 Augustus tot 1 September 1985 as deel van sy werk ‘n besoek gebring aan Marion Eiland aan boord van die SA Agulhas. Smittie Smith ZS1ABC het die bulletins hanteer, wat goed ontvang is op Marion Eiland.

Rassie Erasmus ZS1YT, tesourier van ons tak, was gedurende 1986/87 soms weg met diensplig. Sy suster Sanel het in sulke tye sy pligte op ‘n bekwame wyse nagekom.

Henry Chamberlain ZS1AAZ het in 1986 deelgeneem aan die aktiwiteite van ‘n Satelliet-belangegroep in Kaapstad, gelei deur Greg Roberts ZS1BI.

Die rekenaar en sy gebruik vir amateurradio-doeleindes het in hierdie tyd sterk op die voorgrond begin tree, ook onder Tak Bolanders. Dit blyk uit twee artikels in CQ Boland deur Henry ZS1AAZ oor die aanwending van die Spectrum, die eerste klein swartkleurige rekenaartjie wat alom verkrygbaar was en deur ‘n hele paar Tak Bolanders aangeskaf en ontgin is – soms met baie groeipyne! Die klein toetsbordjie was rubberagtig en ‘n televisieskerm moes as monitor gebruik word.

“Slow Scan” was in die tydperk 1986/87 gewild onder sommige taklede van Worcester en omgewing, Byvoorbeeld Leon Korkie ZS1MM, Joe Haarhoff ZS1AAB en Tommy Turner ZS1OK. Oor hierdie aardigheid het Rina, Joe se vrou, en Tommy bydraes vir CQ Boland gelewer.

By ons takvergadering op 7 November 1987 op Neels Smal ZS1YB se plaas het ons besoek ontvang van Philip de Bruyn ZS1KQ van Vanwyksvlei en sy vrou Liena, asook van Bill (ZS1OO) en Ann Strumpher van die Paarl.

Ten opsigte van die Januarie 1984-vergadering by die Goudini Spa lees ons in CQ Boland: “Daar was ‘n Granada (die eiendom van ZS1VJ) wat ‘n geweldige kattebak gehad het. Almal was later besig om die inhoud van die kattebak met ‘n blye vooruitsig te bekyk, te bewonder en te betas.”

In ernstiger luim. In hierdie tydperk is twee prominente lede van ons Tak oorlede: in 1984 Vossie Vosloo ZS1BN en in 1985 Alf van Zyl ZS1BX. Albei was oud-komiteelede. Alf was ‘n stigterslid en in 1958/59 ook Voorsitter van ons Tak. Tussen 1952 en 1966 het hy ook ses termyne as Sekretaris gedien.

DIE TYDPERK BEGIN 1988 TOT EINDE 1990

Bestuurslede

Die Komitee was soos volg saamgestel: Voorsitter: Henry Chamberlain ZS1AAZ (die hele tydperk). Onder-Voorsitters: Abe Basson ZS1OZ (1987 tot Julie 1990), Smittie Smith ZS1ABC (vanaf Julie 1990). Sekretaris: Rikus Erasmus ZR1AAD (die hele tydperk), Tesourier: Rassie Erasmus ZS1YT (die hele tydperk). Lede: Anna Evans ZS1ACN, Lourens Erasmus ZR1ACJ.

Takvergaderngs

Die belangrikste vergadering gedurende hierdie tydperk was sekerlik die historiese Liga-AJV te Stellenbosch wat in 1989 deur Tak Boland aangebied is. Hieroor word verderaan afsonderlik gerapporteer. Ons bepaal ons vervolgens eers by ons tak se gewone vergaderings. In Februarie 1988 is heerlik uitgespan by Wateruintjiesvlei, terwyl ons AJV weer soos gewoonlik op Worcester gehou is – ‘n genotvolle uitstappie wat puik gereël is deur Joe Haarhoff ZS1AAB en Rina, sy LV. Gasvrye mense wat vir heerlike snoeperye by die braaivleis gesorg het. Die volgende vergadering wat aangeteken is, is dié op 4 Maart 1989 by die vliegklub op Hermanus, waar Doepie du Plessis ZS1HK en Marietjie, sy LV, op hul gebruiklike aangename wyse die nodige reëlings getref het – vliegritte inkluis! En weer eens was dit in Julie Worcester toe as die gaste van Joe en Rina in die kwartiere van die S.A. Vervoerdienste. Op 10 Februarie 1990 het ‘n nuwe uitspanplek aan die beurt gekom – Bredasdorp. Sakkie Pelser ZS1CG het aan die spits gestaan van al die puik reëlings. Dit was tydens die dorp se Landbouskou. By die ZS1BLS-karavaan was braaigeriewe en by die skou self volop te smul en te sien. Met die vorige Hermanus-besoek nog vars in die geheue, is op 21 April 1990 weer koers gevat soontoe. En daarna die AJV op Worcester – hierdie keer heelwat later in die jaar – op 13 Oktober.

Tak Boland bied die Liga-AJV vir die vierde keer aan

Eintlik moes hierdie AJV reeds die vorige jaar op ons tak se 40ste verjaardag plaasgevind het, maar onvoorsiene omstandighede het meegebring dat dit op 24-25 Maart 1989 aangebied is. Dit is in die Stellenbosch-omgewing gehou, by Mon Villa, nuwe seminaarsentrum van die Universiteit. Dit was ‘n sprankelende okkasie, vanaf die opening deur prof. H.C. Viljoen ZS1HC tot die dinee en hooftoespraak deur die Posmeester-Generaal, mnr. Johan de Villiers. In CQ Boland van Julie 1989 het die redakteur, Abe ZS1OZ, verklaar: “Tak Boland sal sy plig versuim as hy nie ‘n heildronk instel op ons bestuur se uitmuntende hantering van hierdie okkasie nie. Dit was vir amateurs dwarsdeur die RSA ‘n onvergeetlike ervaring, hiervan is daar genoeg getuienis.” Reuse werk is gedoen deur Henry Chamberlain ZS1AAZ, wat aan die roer van sake was, terwyl Rassie Erasmus ZS1YT, Anna Evans ZS1ACN, John Evans ZR1KU, Smittie Smith ZS1ABC en Lourens Erasmus ZR1ACJ elkeen ‘n waardevolle bydrae gelewer het. Ons tak se afgevaardigde by die vergadering was Abe Basson ZS1OZ. By dié geleentheid is ‘n historiese besluit geneem, naamlik om die Hoofkwartier van die SARL vanaf Kaapstad na Johannesburg te verskuif. Dit was ‘n uiters gewigtige en ook emosionele saak. In CQ Boland van Julie 1989 het Abe die beslissende oomblikke soos volg beskryf: “In die laat-namiddag van Saterdag 25 Maart was daar ‘n gespanne atmosfeer onder die 25 afgevaardigdes om die tafel. Die Voorsitter, R.V. (Vic) Hugo ZS1LY, het die mosie (mosie 38) met groot kalmte gestel en aan alle tak-afgevaardigdes die een na die ander die geleentheid gegee om hul sienswyse te opper. Ons wil nie hier name noem en die onderskeie uitsprake uiteensit nie, maar tog vermeld dat daar met weemoed en ook met waardering gepraat is oor die groot rol wat die Kaapstadse hoofkantoor deur die jare gespeel het. Dit was ook juis ons standpunt dat Tak Boland vir die Liga net die beste gun en graag sou wil sien dat, indien die Hoofkantoor sou verskuif, dit in ‘n gees van onderlinge goedgesindheid geskied. Dit is noodsaaklik dat amateurradio in Suid-Afrika die wenner sal wees.”

Die Nasionale Dias-fees

Hierdie fees is vanaf 29 Januarie tot 6 Februarie 1988 op Mosselbaai gehou ter herdenking van die landing van Bartholomeus Dias aldaar 300 jaar gelede. Tak Bolanders, bygestaan deur ander Suid-Kaapse amateurs, het by hierdie geleentheid ‘n puik radiostasie (ZS1NDF) op die feesterrein in werking gestel. Die idee het oorspronklike by Sakkie Pelser ZR1AC ontstaan en is dadelik spontaan ondersteun. Nadat by die huis van Doepie du Preez ZS1GC op George vergadering gehou is, was die bal aan die rol. Die korrespondensie is behartig deur Willie Swanepoel ZS1ID, die Tak Boland-bestuur het gesorg vir die toekenning van die roepsein, Don Cohoe ZS1ADJ en Willem van Zyl ZS1ON het waardevolle hulp verleen met die vestiging van die stasie, en altesaam 14 radiomanne het dit gedurende die feestyd beman. Hulle was: Don Cohoe ZS1ADJ, Bill Foot ZS1AAW, Sakkie Pelser ZR1AC, Chris Nortier ZS1FA, Doepie du Preez ZS1GC, Willie Swanepoel ZS1ID, Willem van Zyl ZS1ON, Jack Dellow ZS1QJ, Stan Jones ZS1T, Dennis Hugo ZS1UV, Rusty Lotter ZS1WQ, Jock Perrett ZS1ZI, Piet Louw ZS1ZK en Stan French ZS1YD. Benewens ander besoeke het drie komiteelede van ons tak daar besoek afgelê, nl. Smittie Smith ZS1ABC, Rassie Erasmus ZS1YT en Rikus Erasmus ZR1AAD.

Taksterkte

Soos aangetoon, het die ledetal van Tak Boland in die tagtigerjare ‘n insinking getoon . ‘n Laagtepunt van 71 is einde 1987 bereik, ondanks die aansluiting van ‘n hele klompie nuwe lede. Dit was ‘n keerpunt. ‘n Geleidelike styging het hierna ingetree. Die volgende jaar (1988) het afgesluit met 80 lede en 1989 met 93. In 1990 is die honderdtal verbygesteek en het die jaar geëindig met 116 lede. Onder die lede wat dié jaar aangesluit het, was daar drie gewaardeerde ou lede: Hugo Beyers ZS1OH (as ZS1JO ‘n stigterslid van ons Tak en Voorsitter in 1950/51), asook Siegfried Burger ZS1ZN (in 1968/69 Sekretaris) en Nico Truter (‘n vorige Komiteelid).

CQ Boland

Abe Basson ZS1OZ het na ‘n skof van vier jaar (Julie 1985 tot Julie 1989) as redakteur ‘n ruskans aangevra. Miskien het hy uit sy kennis van die geskiedenis van Tak Boland geleer dat ‘n mens nie te lank die nuusbrief moet behartig nie! Hoe dit ookal sy, ‘n baie bekwame nuwe redakteur het oorgeneem – ons Voorsitter, Henry Chamberlain ZS1AAZ. Sommer van sy heel eerste uitgawe af was dit duidelik dat ons Nuusbrief ‘n baie suksesvolle tydvak betree. Ten opsigte van CQ Boland gedurende die jare tagtig – en ook nog daarna – verdien Rina Haarhoff (LV van Joe Haarhoff) spesiale vermelding. Sy het nie alleen vir Joe bygestaan toe hy redakteur was nie, maar was ook Abe se “regterhand” wanneer dit gekom het by paslike sketse en kort, prikkelende artikels. Ons eer haar as ‘n opregte en waardevolle ondersteuner van ons Tak. Die gedagte is uitgespreek dat, wanneer die geskiedenis van Tak Boland gefinaliseer en in saamgestelde vorm beskikbaar gestel word, ‘n prominente plek ingeruim behoort te word vir die rol wat ons dames deur die jare gespeel het. Abe het toe wel so’n artikel in CQ Boland van November 1997 geskryf, waarna later in hierdie hierdie historiese oorsig verwys sal word.

Bulletins

In 1989 het ‘n probleempie t.o.v. botsende bulletintye van Hoofkantoor en Tak Boland opgeduik, maar dit is uiteindelik uitgestryk deur ons Tak se Sondagoggend-bulletin te vervroeg na 07:45. Dit is steeds behartig deur Henry, bygestaan (wanneer hy uitstedig was) deur Smittie, Rassie, Joe en Abe. Dit het ook in hierdie tyd (vanaf middel 1990) gebruiklik geword dat die bulletin Sondagaande om 20:30 deur Joe Haarhoff ZS1AAB heruitgesaai word.

BHF-sake

In hierdie tydperk (1988-1990) kon die Tak Boland-herhaler by tye nie die pas volhou nie. Paul Malherbe ZS1JU het ‘n stel filters voorsien, wat deur Hans Nöthling ZS1WZ opgebou is. Die gedagte is ook geopper om dit op Verkykerkop (ook genoem Sneeukop) bokant Somerset-Wes geïnstalleer te kry en dan die Groenlandberg-perseel te gebruik vir ‘n Digipeater vir die herleiding van Pakket-radioseine. Dit het egter nooit werklikheid geword nie.

Teëspoed by Groenlandberg

Op 16 Desember 1988, ‘n hittige Saterdag, is drie Erasmusse (Rassie ZS1YT, Rikus ZR1AAD en Rassie se vader, mnr. G. Erasmus) met ‘n bakkie Groenlandberg op om herstelwerk aan ons herhaler te gaan doen. Na so 3 tot 4 kilometer het die stuurstang van die bakkie gebreek. Daar is op 2 meter kontak gemaak met Henry ZS1AAZ op Stellenbosch, terwyl ook twee Worcester-manne, Louis von Mollendorff ZS1HE en Leon Korkie ZS1MM, ingeluister het. Die gevolg is dat hierdie drie OK’s na ‘n ruk by die gestrandes opgedaag het – Henry met koeldrank-lafenis, Leon met sy sweisapparaat en kragopwekker.

Nadat die nodige swyswerk deur Leon gedoen is, was die bakkie weer reg vir die terugtog. Ongelukkig moes die herhaler toe maar vir ‘n volgende besoek wag om reggesien te word.

Die ZU-lisensie

Met ingang 1990 is ‘n nuweling-lisensie ingestel om aspirant-amateurs aan te moedig om volwaardige amateurs te word en terselfdertyd as aansporing te dien vir ZR’s om die Morsekode aan te leer. Die minimum ouderdom was twaalf jaar. Die houer van so’n ZU-lisensie sal bepaalde dele van die amateurbande telefonies en telegrafies kan gebruik. Om hiervoor te kwalifiseer sal ‘n vereenvoudigde Klas B eksamen asook ‘n Morsekodetoets van 5 w.p.m. suksesvol afgelê moet word. Meer detail is te vind in CQ Boland van Augustus 1990. Die volgende jaar – 1991 – is Henry Chamberlain ZS1AAZ en Abe Basson ZS1OZ amptelik as Wes-Kaaplandse Morsekode-eksaminatore vir sowel ZS-lisensies as ZU-lisensies aangestel. Dit is ‘n diens wat hulle baie jare lank gelewer het.

Toekennings

Gedurende hierdie tydperk het verskeie taklede toekennings ontvang vir besondere dienste gelewer. Die Jack Twine Merietewapen van die SARL is aan vyf van ons lede toegeken: in 1988 aan Sarel Burger ZS1BZ en Smittie Smith ZS1ABC, en in 1990 aan Henry Chamberlain ZS1AAZ, Rassie Erasmus ZS1YT en Abe Basson ZS1OZ.

In 1989 het die Komitee besluit om boekpryse in plaas van wisseltrofeë aan verdienstelike taklede toe te ken. Lede wat toe sulke toekennings ontvang het, is Hans Nöthling ZS1WZ vir al die jare se lees van HK-bulletins, Sakkie Pelser ZR1AC vir die organiseer van die spesiale stasie ZS1NDF op Mosselbaai en aan Joe Haarhoff ZS1AAB en Rina, sy LV, vir die organiseer van die afgelope paar jaar se Tak-AJV’s op Worcester.

‘n Spesiale adres (of oorkonde) is in 1990 oorhandig aan die Voorsitter, Henry Chamberlain ZS1AAZ, vir sy voortreflike diens aan ons Tak. Die netjiese ontwerp en montering is hoofsaaklik behartig deur Rina Haarhoff. Die kernbewoording lui soos volg: “Die Radio-amateurs van Tak Boland dra hierdie blyk van dank op aan Henry Chamberlain ZS1AAZ, Voorsitter van die Tak, vir sy hoogs interessante takbulletins, sy uitstekende leiding by takbyeenkomste en sy deskundige bydraes tot CQ Boland en Radio ZS.”

Hiervan en Daarvan

Die volgende is verdere belangrike gebeurlikhede gedurende hierdie tydperk:

Twee besondere vertakkings van amateurradio, naamlik satellietkommunikasie (insluitende weersatellietopnames) en pakketradio het omstreeks 1989/90 sterk op die voorgrond getree. Wat Tak Boland betref, is dit weerspieël deur die bulletin-onderwerpe en artikels in ons nuusbrief en demonstrasies by byeenkomste deur Henry Chamberlain ZS1AAZ, wat hierdie elektroniese ontwikkelinge met groot belangstelling gevolg, bestudeer en bekend gestel het.

Op 17 September 1989 het ‘n paar Tak Bolanders deelgeneem aan die viering van die 10de verjaardag van die Tygerberg Bergklimklub. Dit het die vorm aangeneem van ‘n uitstappie in die Jonkershoekberge, Stellenbosch. Hulle was Rassie Erasmus ZS1YT, Lourens Erasmus ZR1ACJ, John Evans ZR1KU, Anna Evans ZS1ACN en Theo Schutte ZS1BMT. Ook Jaap Kies ZS1QF, oud-Tak Bolander, was in die geledere. Die natuurelemente (digte mis, ‘n snerpend-koue wind, reën en kleierige, glyerige grond) het die geselskappie egter gedwing om halfpad om te draai.

Op inisiatief van Sakkie Pelser ZR1AC het van ons komiteelede op 22 Oktober 1989 ‘n welwillendheidsbesoek aan Bredasdorp gebring. Hulle was Henry Chamberlain ZS1AAZ, Rassie Erasmus ZS1YT en Abe Basson ZS1OZ. Ruben Gouws ZR1LK van Riversdal het ook by die groepie aangesluit. Behalwe Henry se prikkelende praatjie oor amateurradio, is na ‘n video oor satellietkommunikasie gekyk en lekker by die gasvrye Bredasdorpers gekuier.

Vanaf 1990 is Voortrekkers en Boy Scouts deur die PMG toegelaat om self mikrofone te hanteer tydens CQ Hou Koers en Jota.In ernstiger luim. Gedurende hierdie periode het ons Tak drie van sy ouer en baie bekende lede aan die dood afgestaan. In 1988 is Karl Psotta ZS4YK oorlede en in 1990 Neels Smal ZS1YB en Pieter Heydenrych ZS1CF. Veral Neels se dood was ‘n groot skok. Hy is op sy plaas “Koppies” naby Wolseley (waar ons tak, soos die leser sal onthou, ‘n paar maal vergadering gehou en heerlik ontspan het) doodgeskok terwyl hy besig was om met besproeiingspype te werk en ‘n pyp kontak gemaak het met ‘n kraglyn van 6600 volt.

Van links na regs:

Abe Basson, ZS1OZ; Bennie Haarhoff, seun van Joe, ZS1AAB; Hannes Horne, ZS1-060

DIE JAAR 1991

Vanaf hierdie stadium in ons geskiedenis neem ons die gebeure jaar vir jaar.

Takvergaderings

(1) Die eerste vergadering is op 16 Februarie by Wateruintjiesvlei naby die Paarl gehou. Die mosies van die komende Liga-AJV in Johannesburg is bespreek. Daar is besluit om vanweë die lang afstand en groot onkoste nie ‘n verteenwoordiger te stuur nie, maar Tak Noord-Transvaal te vra om namens ons tak op te tree. Na die vergadering is heerlik onder die koeltebome ontspan en vleis gebraai. (2) Op 15 Junie is koers gevat Hermanus toe, waar by die Vliegklub bymekaargekom is. Dit was ‘n ietwat koelerige en winderige dag, maar die opkoms was goed en die gees reg. Doepie du Plessis ZS1HK het die reëlings onderneem. Hoewel sy LV, Marietjie, ongesteld was, het sy vir lekker eetgoed gesorg. By die kort vergadering is besluit om R1000 by te dra tot die pas gestigte Herhalerfonds. Vrywillige bydraes sou ook verwelkom word. Hierna is ‘n vlooimark gehou en vleisgebraai. (3) Ons tak se AJV is op 7 September in Somerset-Wes gehou – in die saaltjie van die Boy Scouts. Die reëlings is getref deur John Evans ZR1KU, in samewerking met Rassie Erasmus ZS1YT. Dit was ‘n koue, reënerige dag. In die plek van ‘n braaivleis is heerlike geregte voorsien deur mev. M. Chamberlain, Henry se moeder, en Josey, sy LV. Altesame 60 persone het die funksie bygewoon. Na die vergadering is vlooimark gehou en het Henry ZS1AAZ die aanwesiges vergas met ‘n rekenaardemonstrasie van weersallietbeelde, asook beelde wat van ‘n amateursatelliet ontvang is.

(4) Tak Boland se bydrywighede vir 1991 is op 30 November afgesluit met ‘n lekker sosiale samekoms by Katryntjiesdrif naby Wellington – gereël deur Rassie ZS1YT. Dit is deur 50 persone bygewoon. In die laat-namiddag is die braaivleisvure weer aangesteek.

Taksterkte

In hierdie opsig was dit ‘n uitmuntende jaar vir Tak Boland. In 1990 het ons ledetal reeds gegroei tot 116. In 1991 het dit in ‘n stadium op 140 gestaan en is die jaar toe afgesluit met 138 lede. Die name van die volgende nuwe lede is aangeteken: Riaan Honeyborne ZS1-061, Danie Oosthuizen ZR1DO, Poppie Oosthuizen ZR1PO, Johan Alberts ZR1DJA, Johan Marais ZS1JM, Michael Bosch ZS1-418, Pieter Jacobs ZR1AAE, Garth Milne ZR1AFH, Piet Booysen ZS1-065, André Labuschagne ZR1AJ.

CQ Boland

Ons nuusbrief was dié jaar weer uitstekend versorg deur Henry Chamberlain. Dit was baie gereeld, netjies en inhoudelik stewig, en is ongetwyfeld een van die heel beste nuusbriewe van die SARL-takke. Die voorblad (huisie met vele lugdrade!) was nou reeds so drie jaar gevestig. Die skets was deur Rina Haarhoff, LV van Joe ZS1AAB. Gedurende 1991 het, benewens Henry, die volgende persone bydraes gelewer: Abe Basson ZS1OZ, Rassie Erasmus ZS1YT, Christo Viljoen ZS1HC, Johan Fyfer ZS1ABA, Hugo Beyers ZS1OH.

Takgeskiedenis

Abe Basson ZS1OZ het onderneem om die geskiedenis van Tak Boland op te stel, veral ook met die oog op die tak se 50ste verjaardag in 1998. Die plan was om in elke CQ Boland ‘n hoofstuk die lug te laat sien. Hiermee is in die Junie-uitgawe van 1991 begin. Aan die einde van dié jaar het reeds drie hoofstukke verskyn en is gevorder vanaf 1948 tot 1953. In sy geheel is dit intensiewe beskrywings wat ‘n paar jaar sal neem om te voltooi. Abe het taklede voortdurend aangemoedig om vir hom ou gegewens te help opdiep, want die beskikbare bronne bronne was maar aan die skraal kant. As historiese gegewens nie spesifiek bewaar word nie, gaan dit gewis gou verlore. In daardie stadium was Abe desnieteenstaande optimisties dat hy teen 1998 die storie agtermekaar sal hê.

Bulletins

Henry ZS1AAZ se bulletins Sondagoggende het in dié jaar weer groot aftrek gekry. Dit is stiptelik en wetenskaplik hanteer en het deurgaans gehandel oor onderwerpe wat in almal se kraam gepas het. Taklede het mooi van inroepgeleenthede gebruik gemaak. Soms, wanneer Henry nie beskikbaar kon wees nie, is bulletins behartig deur Smittie ZS1ABC, Rassie ZS1YT en Abe ZS1OZ, en by geleentheid ook deur Joe Haarhoff ZS1AAB en Louis Fourie ZS1VD. Sondagaande om 20:30 was daar gereeld heruitsendings onder leiding van Joe ZS1AAB.

Herhalersake

Feitlik al die Wes-Kaaplandse herhalers (145.650, 145.675 en 145.600) was in dié tyd in ‘n swak toestand. Op 4 Mei is ‘n gesamentlike vergadering van Tak Kaapstad, Tak Boland en die Oakdale Radioklub gehou om hieraan aandag te gee. Tak Boland is verteenwoordig deur Smittie Smith ZS1ABC en Rassie Erasmus ZS1YT. Die gevolg was die stigting van die Wes-Kaapse Herhalerwerkgroep en die instelling van die Wes-Kaapse Herhalerfonds. Op ‘n vergadering van die werkgroep te Rondebosch op 22 Julie 1991 (wat deur die Tak Bolanders Henry ZS1AAZ, Smittie ZS1ABC, Rassie ZS1YT en Abe ZS1OZ bygewoon is) is Dave Perry ZS1SG van Tak Kaapstad as voorsitter en Rassie ZS1YT van Tak Boland as sekretaris aangewys. Takke is intussen reeds versoek om by te dra tot die herhalerfonds. Tak Boland het besluit om R1000 in die fonds te stort en die volgende taklede het verdere vrywillige bydraes gelewer: Cor Streicher ZS1QS, Chris Meyer ZR1M, Lafras Mouton ZS1TT, Ean Retief ZS1PR, Bennie Burger ZS1IB, André van Zyl ZR1ABQ, Malcolm MacGregor ZS1LK, Louis Bosshoff ZR1ADH, Hans Nöthling ZS1WZ, Tommy Turner ZS1OK, Piet Louw ZS1ZK, Koos Fourie ZS1JQ, Tienie Vermeulen ZS1HO, Johan le Rouz ZR1AEZ, Sampie de Beer ZS1AAG, Hugo Beyers ZS1OH, Ben van der Merwe ZS1WK, Leon Korkie ZS1MM.

By ons takvergadering te Katryntjiesdrif op 30 November 1991 is besluit om die Boland Herhaler (145.600) nog voor Kersfees deeglik na te sien. ‘n Hele paar vrywilligers het hulle vir hierdie taak aangemeld en tydens samesprekinge op 5 Desember is die onderneming verder beplan deur Henry, Abe en Rassie. Dit het egter geblyk ‘n te ongeleë tyd te wees, sodat hierdie saak verskuif is na die begin van 1992.

‘n Verblydende verwikkeling op dié tydstip is die totstandkoming van ‘n nuwe herhaler op 145.625 (Tygerberg) onder leiding van Dave Perry ZS1SG. Dit is gekoppel aan die 145.675 en via Riversdal met die George-herhaler. Dié stelsel het in Desember in werking getree. Dit het sommer van die staanspoor af uitstekend gewerk en is met groot geesdrif in gebruik geneem.

CQ Hou Koers

‘n Belangrike mylpaal is op 17 Augustus 1991 bereik, toe die 25-jarige bestaan van CQ Hou Koers landwyd gevier is. Dit was ook die eerste keer in die geskiedenis dat ‘n Suid-Afrikaanse staatspresident se stem oor die amateurradio-netwerk gehoor is. Tak Boland het ‘n groot rol by hierdie geleentheid vervul. Taklede het die Kaaplandse hoofstasie by die Taalmonument beman in die persone van Henry Chamberlain ZS1AAZ, Abe Basson ZS1OZ en Rassie Erasmus ZS1YT. Op Bredasdorp het Sakkie Pelser ZS1CG die fort gehou; op Worcester Joe Haarhoff ZS1AAB en Louis von Mollendorff ZS1HE; op Outjo in Namibië Kosie du Buisson V51E; in Bellville Theo Schutte ZS1BMT; op Stellenbosch Sarel Burger ZS1BZ en Hein Bertram ZS1ABF. Nie alleen is boodskappe landwyd uitgesaai nie, ook ‘n besprekingsprogram tussen Voortrekkers is oor die lug gehou en later in die dag is die hele netwerk stasies gekoppel met Radio Suid-Afrika. Wat ‘n prestasie vir CQ Hou Koers!

SARL Kaapse Konvensie

Op 17-18 Mei 1991 het die SARL ‘n amateurradio-konvensie in Kaapstad gereël. Die opening is Vrydagaand 17 Mei by wyse van ‘n skemeronthaal in die Burgersentrum, Kaapstad, gehou. Die volgende Tak Bolanders het dit bygewoon: Henry Chamberlain ZS1AAZ, Smittie Smith ZS1ABC, Rassie Erasmus ZS1YT, Casey Nootenboom ZS1AAS en Abe Basson ZS1OZ. Toesprake is gelewer deur die president van die Liga, Reno Faber ZS1OF, en die Onder-Burgemeester van Kaapstad, Raadslid Frank van de Velden. Die eintlike konvensie, wat bestaan het uit ‘n veelheid van onderwerpe oor amateurradio, het op Saterdag 18 Mei by die Departement van Elektriese en Elektroniese Ingenieurswese van die Universiteit van Kaapstad van stapel geloop. Vir Tak Boland het Henry ZS1AAZ ‘n demonstrasie van die SA Amsat Satellietprogram gelewer.

Hiervan en Daarvan

By die AJV op Somerset-Wes is twee toekennings gemaak: Die Schonken-trofee vir Mobiele HF-werking is toegeken aan Hugo Beyers ZS1OH en die Stilsleutelfondstoekenning vir CW-bevordering aan John Evans ZR1KU.

Tak Boland se oudste en jongste lede was in 1991 op die voorgrond. Oom Pietie van Niekerk ZS1JV is op 87-jarige ouderdom nog vol belangstelling in die doen en late van ons tak en het ook die vergadering by Katryntjiesdrif bygewoon, vergesel van Hans Nöthling ZS1WZ. Ons jongste lid, die 14-jarige Riaan Honeyborne ZS1-061, het in dié jaar die ZR-eksamen met sukses afgelê, hoewel hy eers op 16 sy nuwe roepsein sou kan kry.

Nog ‘n jong presteerder was Thinus Barnard ZS1AFO. Dié jaar het hy op 16-jarige ouderdom sowel die amateureksamen as die Morsekodetoets suksesvol afgelê.

Volgens ‘n heel nuwe bedeling waartoe Hoofkantoor met die PMG ooreengekom het, is Henry Chamberlain ZS1AAZ en Abe Basson ZS1OZ vanaf begin November deur die Liga as Wes-Kaaplandse Morsekode-eksaminatore aangestel. Nicky Marais ZR1ADG het op 14 November die heel eerste Tak Bolander geword wat op hierdie wyse ‘n Morsekodetoets geslaag het. Sy leermeester was Louis von Mollendorff ZS1HE. (Terloops, Louis het in hierdie stadium reeds vier Worcester-amateurs “opgelei”: Leon Korkie ZS1MM, Joe Haarhoff ZS1AAB, Chris Human ZS1AAA en Nicky Marais ZR1ADG, wat in dié stadium nog gewag het vir sy ZS-roepsein).

Die laaste nuwe lid vir 1991 was André Labuschagne. Hy het teen die einde van die jaar in die amateureksamen geslaag en dit gevier met ‘n kaas-en-wyn-partytjie waarby ‘n hele paar taklede teenwoordig was. Sy roepsein was ZR1AJ.

Op Saterdag 10 Augustus het Rassie Erasmus ZS1YT en Lourens Erasmus ZR1ACJ ‘n groot radiorol gespeel in die “Supa Quick”-tydren wat deur die Somerset-Wes Motorklub gereël en in die Caledon-distrik gehou is.

Ons tak se seevarende lid Henk Toxopeus ZS1ACD het in Augustus groete laat weet vanaf sy seiljag by die Scilly-eilande, Engeland.

In die Januarie-uitgawe van CQ Boland het prof. H.C. Viljoen ZS1HC van die Universiteit van Stellenbosch, wat toe ook voorsitter van die Raad van die SAUK was, ‘n treffende bydrae gelewer oor die belangrike rol wat amateurradio in die “Nuwe Suid-Afrika” kan speel.

Die projekleier van ons land se eerste satelliet, Sunsat, was ‘n Tak Bolander – prof. Garth Milne ZR1AFH van die Universiteit van Stellenbosch. Ander lede van ons tak wat met dié projek gemoeid was, was Gerard Schlorf ZS1ABM en Nico Truter ZS1KT, terwyl Henry Chamberlain ZS1AAZ ook reeds indirek daarby betrokke was.

Alex Snyman ZS1EH, ‘n bekende op die lug en gewese Tak Bolander, is in April 1991 oorlede. Hy was in die sestigerjare vir twee termyne ‘n komiteelid van ons tak.

Oom Koos van der Merwe ZS1AW, oud-president van die SARL en goeie vriend van Tak Boland, is op Donderdag 3 Oktober 1991 in die ouderdom van 81 jaar oorlede. Hy het nog ‘n week voor sy dood belangrike dokumente rakende die geskiedenis van ons tak aan Abe Basson ZS1OZ besorg. Deur sy toedoen is historiese stukke i.v.m. die geskiedenis van die SARL (en ons meen ook ‘n voorlopige geskiedenis van Tak Boland) vanjaar in die hande van die Kaapstadse Argief geplaas.

Foto geneem op Bredasdorp.

Van links na regs, voor:

Ean Retief, ZS1PR; Henry Chamberlain, ZS1AAZ; Tommy Turner, ZS1OK; Smittie Smith, ZS1ABC; Rassie Erasmus, ZS1YT; Abe Basson, ZS1OZ.

Tweede ry:

Louis Rosensweig, ZS1OE; dan ‘n onbekende; Paul Malherbe ZS1JU, Dan de vries ZS1DF, Leon Korkie, ZS1MM; Henk Toxopeus, ZS1ACD; Louis Fourie ZS1VD, Doepie du Plessis, ZS1HK; Rikus Erasmus, ZR1AAD;

Derde ry:

Onbekend, Onbekend, Janse van Rensburg, Sakkie Pelser ZS1CG, Bernard Wentzel, ZR1ACP, Onbekend, Louis von Mollendorff, ZS1HE; Lourens Erasmus ZS1BFE; Joe Haarhoff, ZS1AAB

Heel agter:

Ulf Demasius, ZS1ZO

DIE JAAR 1992

Bestuurslede

Die volgende persone was hierdie jaar aan die roer van sake. Voorsitter: Henry Chamberlain ZS1AAZ (die hele jaar); Ondervoorsitters: Abe Basson ZS1OZ (tot September), Jacques Conradie ZS1PL (vanaf September); Sekretarisse: Rassie Erasmus ZS1YT (tot September), Lourens Erasmus ZR1ACJ (vanaf September); Tesourier: Rassie Erasmus ZS1YT (die hele jaar); Redakteur CQ Boland: Henry Chamberlain ZS1AAZ (tot September), Abe Basson ZS1OZ (vanaf September); Hamnet: Hugo Beyers ZS1OH (tot September), Karl Canitz ZR1AFC (vanaf September); Gestremdes: Errol Swanepoel ZS1ACI (die hele jaar); Addisionele lede: Karl Canitz ZR1AFC (tot September), Piet Louw ZS1ZK (tot September), Lourens Erasmus ZR1ACJ (tot September), Harold Bannister ZS1NA (vanaf September).

Takvergaderings

Gedurende 1992 is vier baie aangename takbyeenkomste gehou, waaroor Abe ZS1OZ volledig verslag gedoen het in CQ Boland. (1) Op 15 Februarie is vergadering gehou op die hoewe van Nicky Marais ZS1NC en sy LV Marilyn by Olifantsberg, distrik Wolseley. Dit is deur 51 persone bygewoon. By dié geleentheid is ook vandisie gehou van ‘n hele bakkievrag terminaal-monitors (met sleutelborde) wat deur Henry ZS1AAZ voorsien en deur Abe aangery is. (2) Die Walkerbaai Vliegklub, Hermanus, was op 13 Junie aan die beurt. Dit is puik gereël deur Doepie du Plessis ZS1HK en sy LV Marietjie. Geskiedenis is gemaak toe twee van ons taklede, Rikus Erasmus ZR1AAD en Lourens Erasmus ZR1ACJ per vliegtuig (‘n Piper Arrow ZS-FWT) opgedaag het. Altesame 54 persone was aanwesig. (3) Ons AJV het op 5 September by die Overberg Toetsbaan se ontspanningsterrein naby Waenhuiskrans in die distrik van Bredasdorp plaasgevind. Ook dit was ‘n historiese geleentheid – die eerste keer dat ‘n Tak-AJV by die mees suidelike punt van Afrika gehou word. Daarby was dit moontlik ons tak se grootste saamtrek in hierdie stadium van sy geskiedenis, uitgesonderd die vier Liga-AJV’s wat tot dusver aangebied is. Altesame 75 persone het hierdie funksie ondersteun en van hulle het 74 die Saterdagaand-dinee bygewoon. Knap organisasiewerk is gedoen deur Sakkie Pelser ZS1CG, aan wie dan ook ‘n spesiale toekenning gemaak is. Na ‘n puik amptelike vergadering is heerlik by die dinee weggelê aan dinge soos ‘n seekos-kelkie, skaapboud, hoender met sampioene in rooiwyn, gebakte artappels, geelrosyntjierys, groente in seisoen, vrugteslaai met roomys en sjokoladesous. (4) Die jaar se aktiwiteite is op 28 November afgesluit met ‘n baie gesellige vergadering te Bosch-en- Meer naby die Paarl (voorheen Wateruintjiesvlei). In die laat-namiddag is lekker braaivleis gehou. Daar was 44 persone aanwesig. (Terloops: Wateruintjiesvlei was in die verlede een van ons tak se gewilde ontspanningsplekke, maar by dié vergadering is bedenkinge oor die geskiktheid van die nuwe Bosch-en-Meer uitgespreek en die gedagte geopper dat in die toekoms ook na ander vergaderplekke gekyk moes word).

Taksterkte

Gedurende 1992 het Tak Boland weer eens getoon watter lewenskragtige tak hy is. Die jaar is afgesluit met 145 lede – ‘n nuwe hoogtepunt. En dit ten spyte van verhoogde ledegeld wat baie lede laat mor het. Na ons oordeel was hierdie mooi groei te danke aan die algemene gees van kameraadskap onder ons taklede, die aanmoediging aan jongmanne om hulle as amateurs te bekwaam, die opwindende elektroniese ontwikkelings wat besig was om radio-amateurskap aantrekliker te maak, en les bes: die bestuur van ons tak (met Henry as uitstekende voorsitter) wat gesorg het dat sake vlot verloop.

CQ Boland

In dié jaar het Henry Chamberlain ZS1AAZ (Julie 1989-Augustus 1992) aan die einde gekom van ‘n baie suksesvolle termyn as redakteur van ons nuusbrief en is Abe Basson ZS1OZ in sy plek gekies. Dit was Abe se tweede termyn, nadat hy reeds gedurende die periode Julie 1985 – Julie 1989) hierdie taak verrig het. Die jaar 1992 was ‘n uitstekende jaar vir CQ Boland. Die gehalte was deurgaans stewig en prikkelend en ons nuusblad altyd netjies en betyds. Waardevolle bydraes is gelewer deur Henry Chamberlain ZS1AAZ, Abe Basson ZS1OZ, Johan Fyfer ZS1ABA, Jacques Conradie ZS1PL (‘n artikel oor tuisbou-toerusting wat ook deur Radio ZS oorgeneem is), Fanie le Roux ZS1AL, Frans Byleveld ZS1RF, Joe Haarhoff ZS1AAB, Lourens Erasmus ZR1ACJ, Tinus Barnard ZS1AFO, Johan le Roux ZR1AEZ.

Bulletins

Henry ZS1AAZ het hierdie taak uitmuntend verrig, tegelykertyd op 2 meter en 40 meter. Hy is herhaaldelik gedurende inroeptyd geluk gewens met sy interessante hantering. Smittie Smith ZS1ABC, Abe Basson ZS1OZ en Joe Haarhoff ZS1AAB het hierdie jaar vir hom ingestaan in die min gevalle dat hy nie beskikbaar was nie. Die herleiwerk is baie stiptelik gedoen deur Hans Nöthling ZS1WZ op 80 en Joe Haarhoff ZS1AAB op die 2 meter-netwerk, terwyl ook Casey Nootenboom ZS1AAS ‘n keer uitgehelp het. Joe het groot lof verdien vir sy gereelde opnames en aand-heruitsendings van ons bulletins, asook Hoofkantoorbulletins.

Herhalersake

Die Wes-Kaapse herhalerstelsel het hierdie jaar baie aandag gekry, veral danksy die uitstekende werk van Dave Perry ZS1SG, voorsitter van die Wes-Kaapse Herhalerwerkgroep. Vroeg in die jaar is die skakel tussen die 145.650 en die 145.675 verwyder en vervang met ‘n skakel tussen ‘n 145.625-herhaler op Tygerberg en die 145.675. Dit is opmerklik dat hierdie veranderinge meegebring het dat die 145.650 nou minder gebruik is. ‘n Ander verwikkeling was die totstandbring van ‘n 145.775-herhaler by Piketberg wat aan die 145.650 gekoppel is. Dave Perry ZS1SG het ook weer die koppeling van die 145.750 na die 145.200- simpleksherhaler geïnstalleer sodat persone in die Vishoek-omgewing ook by die 750-herhaler kan inskakel. Ook ons tak se eie herhaler (145.600) het heelwat aandag gekry. Die hok is opgeknap, die lugdraad laat sak, die paal ‘n bietjie korter gemaak en nuwe ankertoue aangebring.

‘n Opwindende pendeltuigaand

Op 3 Julie 1992 het Tak Bolanders die leiding geneem by die volgende historiese gebeurtenis op Stellenbosch: As deel van die Internasionale Ruimtejaar waarby skoliere in verskeie lande betrek is, het sowat 94 mense by die departement Elektriese en Elektroniese Ingenieurswese van die US aanskou en gehoor hoe vier skoliere praat met die Amerikaanse ruimtevaarder kol. Dick Richards van die pendeltuig Columbia. Onder die persone wat hierdie okkasie beplan en georganiseer het, was twee van ons taklede, nl. prof. Garth Milne ZR1AFH en Henry Chamberlain ZS1AAZ. Die volgende Tak Bolanders was by dié besondere geleentheid aanwesig: Henry Chamberlain ZS1AAZ, Abe Basson ZS1OZ, Rassie Erasmus ZS1YT, Errol Swanepoel ZS1ACI, Harold Bannister ZS1NA, Louis van Heerden ZS1LVH, Garth Milne ZR1AFH, Lourens Erasmus ZR1ACJ, Karl Canitz ZR1AFC, Piet Rossouw ZR1AFE, Danie van Rensburg ZR1AC, Pietman Celliers ZS1-066.

Hiervan en Daarvan

• In Februarie dié jaar het Riaan Honeyborne ZU1AAN die heel eerste Tak Bolander geword aan wie die nuwe ZU-lisensie toegeken is.

• In April is Sakkie Pelser ZS1CG aangestel as Streekdirekteur van Hamnet in Wes-Kaapland en Theo Schutte ZS1BMT as Adjunk-direkteur.

• Met Henry ZS1AAZ en Abe ZS1OZ as eksaminatore, het drie van ons ZR-lede in die loop van die jaar in hul Morsekode-toetse geslaag. Harold Bannister het ZS1NA geword, Leon Coetzee ZS1AGQ en Piet Rossouw ZS1WP. Benewens hulle het John Evans ZS1AGK geword.

• Theo Schutte ZS1BMT het waardevolle diens gelewer by die spesiale stasie ZS70SAN van die SA Vloot met die viering van sy 70ste bestaansjaar.

• Die SARL het dié jaar twee groot vergunnings vir Suid-Afrikaanse amateurs beding, wat nog slegs gewag om in die Staatskoerant bekragtig te word. (1) Die afskaffing van die verpligte 200 CW-kontakte waaraan vir ZS-telefonie voldoen moes word. (2) Vergunning aan ZU-lisensiehouers om op 2 meter te opereer, asook Morsekode op 40 te beoefen.

• Gedurende 1992 het ‘n hele paar Tak Bolanders hul beywer vir 6 meter-kommunikasie, aldus ‘n artikel deur Johan le Roux ZR1AEZ in CQ Boland van November. Volgens hom was daar sowat 20 OK’s in die Wes-Kaap en Boland wat oor die nodige toerusting beskik het. Die volgende name is spesifiek deur hom genoem: ZR1WDK (Willem), ZS1ACP (Bernard), ZR1AFC (Karl), ZS1NA (Harold), ZR1AEE (Pieter), ZR1AC (Danie), ZS1LN (Willem), ZS1RL (Ben) en ZR1AEZ (hyself).

• By die Hermanus-vergadering in Julie is die aanwesiges getrakteer op ‘n “Formasie Verbyvlug”, gereël deur Doepie ZS1HK. Dit het bestaan uit Doepie en Rikus ZR1AAD se vliegtuie. Die passasiers in Doepie se Cessna ZS-CML was Louis ZS1HE en Santie, sy LV, en dié in Rikus se vliegtuig Lourens ZR1ACJ asook Louis Boshoff ZR1ADH en sy seun.

• ‘n Besondere onderneming dié jaar was die bou van QRP-dwergradiotjies in klein blikkies deur Harold Bannister ZS1NA, Jacques Conradie ZS1PL en Riaan Honeyborne ZU1AAN. Dit is geïllustreer by die Hermanus-vergadering in Junie, asook die pendeltuigaand te Stellenbosch in Julie. By die Bredasdorp-AJV het Harold ‘n spesiale toekenning vir sy prestasies ontvang.

• Op 15 Augustus is weer CQ Hou Koers gehou. Tak Bolanders was op vyf plekke behulpsaam. By die Taalmonument, waar Henry ZS1AAZ en Rassie ZS1YT bedrywig was, het ‘n groepie jong lede van die Belgiese Nasionale Jeugorganisasie opgedaag en deelgeneem. Ander Takbolanders wat stasies bedryf het, is Worcester: Louis von Mollendorf en Joe Haarhoff ZS1AAB; Bellville: Jacques Conradie ZS1PL en Theo Schutte ZS1BMT; Bredasdorp: Sakkie Pelser ZS1CG. Sarel Burger ZS1BZ, ‘n oud-lid, het ‘n stasie op Stellenbosch hanteer.

– Op Saterdag 31 Oktober het die SA Lugmag Kaapse amateurs – waaronder heelwat Tak Bolanders – by die lugmagbasis Ysterplaat “onthaal”. Benewens ‘n lekker gesamentlike braaivleis is die aanwesiges vergas met dinge soos ‘n uitstalling van militêre kommunikasie (oud en nuut), ‘n hondeskou deur die Ysterplaat-veiligheidseenheid; ‘n besoek aan die lugmagmuseum; en “nadere kennismaking ” met vliegtuie soos die Shackleton, die Mirage en bomwerpers.

– Twee van ons alombekende taklede het in die loop van die jaar verhuis: Piet Louw ZS1ZK vanaf Stellenbosch na Groot Brakrivier en Pieter Schonken ZS1AS vanaf Milnerton na Saldanhabaai.

• Soos in die verlede het Henry ZS1AAZ weer in 1992 na buite opgetree. Hy het by die Julie-pendeltuigaand te Stellenbosch gepraat oor amateurradio te midde van snelle tegnologiese ontwikkeling, en by die Onderwyssentrum op Worcester opgetree i.v.m. die radio-amateur se betrokkenheid by satellietkommunikasie.

• Op ernstiger noot: In 1992 was ons tak ongelukkig om vier Takbolanders aan die dood af te staan. Hulle was: Coen Groenewald ZS1XO, Johan Fyfer ZS1ABA (wat onthou sal word vir sy pragtige samewerking en puik artikels in CQ Boland en Radio ZS), Doepie du Plessis ZS3DV (wat jare lank so gereeld met bulletintyd vanaf Uppington inrapporteer het) en Mariet Smith (LV van Smittie ZS1ABC). Twee vroeëre taklede wat diep spore in ons geskiedenis getrap het, is ook in dié jaar oorlede, naamlik Ann Gavin (o.m. gedien as tesourier) en André Louw ZS4RF wat as ZS1RF Tak Boland se heel eerste voorsitter was met takstigting in 1948. Abe Basson ZS1OZ het nog sowat twee weke voor sy dood ‘n mooi briefie van hom ontvang, waaruit sy wakkere belangstelling in ons tak geblyk het. ‘n Ander groot radiofiguur en vriend van Tak Boland, oom Koos van der Merwe ZS1AW (oud-voorsitter van die SARL) is ook in 1992 oorlede.

DIE JAAR 1993

Bestuurslede

Voorsitter: Henry Chamberlain ZS1AAZ; Onder-Voorsitter: Jacques Conradie ZS1PL; Sekretaris: Lourens Erasmus ZR1ACJ; Tesourier: Rassie Erasmus ZS1YT; Redakteur CQ Boland: Abe Basson ZS1OZ; Hamnet: Karl Canitz ZR1AFC; Gestremdes: Errol Swanepoel ZS1ACI (tot September); Addisionele lid: Harold Bannister ZS1NA.

Takvergaderings

Weer eens is vier baie geslaagde vergaderings gehou – met ‘n nuwigheid, want drie nuwe vergaderplekke is met groot sukses beproef! Saterdag 27 Februarie 1993 was ‘n rekordbrekende byeenkoms – tot op datum die grootste Tak Boland-vergadering sedert sy stigting in 1948. Die rekordgetal van 92 persone het ons samekoms op die plaas “Carmel” van Paul Malherbe ZS1JU tusssen die vrugteboorde van Grabouw bygewoon. Op 12 Junie het die Philsusan-saal van die Boerevereniging van Goudiniweg naby Worcester aan die beurt gekom. Die 45 teenwoordige persone het dié nuwe oord uitstekend gevind en heerlik ontspan. Die gevolg was dat op 11 September weer ‘n keer soontoe verkas is vir ons AJV – en andermaal met uitstekende gevolge, en bygewoon deur 44 persone. Ons Tak het sy 1993-bedrywighede op 20 November afgesluit met nog ‘n besonder aangename en interessante byeenkoms by die Jan Kriel Skool in Kuilsrivier. Dit is bygewoon deur 59 persone. Abe Basson ZS1OZ het al vier die byeenkomste uitvoerig in CQ Boland gerapporteer, asook laasgenoemde twee in Radio ZS.

Taksterkte

Ons Tak het hierdie jaar sy geleidelike groei gehandhaaf. Teenoor die 145 lede van 1992 is 1993 afgesluit met 162 lede. Met beslistheid kan gesê word: Hier is vir jou ‘n sterk en lewenskragtige tak. (Kyk ook verderaan na die toekennings wat deur taklede verwerf is).

CQ Boland

Ons Nuusbrief het dié jaar gereeld verskyn en was deurgaans van ‘n hoë gehalte, danksy die bydraes van Henry Chamberlain ZS1AAZ, Abe Basson ZS1OZ, Rina Haarhoff, Ruben Gouws ZR1LK, Harold Bannister ZS1NA, Ernie van der Merwe ZS1ABU, De Wet Schonken ZS1C, Rassie Erasmus ZS1YT en Chris Meyer ZR2CQ. Dan het die blad ook twee nuwe vervolg-rubrieke bygekry: “Wenke wat Werk” (later verdoop na “Wakker Wenke”), gehanteer deur Abe, en “Radioprosedures” wat deur Harold Bannister ZS1NA behartig is. Ten opsigte van laasgenoemde reeks kort artikels van Harold, het hy in CQ Boland van Augustus 1993 die volgende motivering aangevoer: “As ‘n mens so op die amateurbande luister, is dit opvallend dat radiobedieningsprosedures dikwels glad nie na wense is nie. Dit geld veral vir die nuwe manne, maar ons ouer amateurs is soms ook maar sondebokke.” Sy rubriek het bestaan uit 8 aflewerings en is afgesluit in CQ Boland van Junie 1995.

Bulletins

Henry, ons Voorsitter, was nogmaals aan die roer van ‘n reeks knap bulletins wat altyd met groot waardering ontvang is. In sy afwesigheid het die volgende taklede hierdie jaar uitstekende bulletinbeurte waargeneem: Joe Haarhoff ZS1AAB, Jacques Conradie ZS1PL, Rassie Erasmus ZS1YT en Karl Canitz ZS1KC. Joe het weer gereeld Sondagaand-heruitsendings waargeneem.

Herhalersake

Ons herhalerstelsel was dié jaar weer een van die lewensare van ons tak. Die Komitee het, in samewerking met die Wes-Kaapse Herhalerwerkgroep, voorturend hieraan aandag gegee. Oor die algemeen is die herhalers goed gebruik en het hulle goeie diens gegee, behalwe die 600-herhaler wat veel minder in gebruik was en teen die einde van die jaar baie probleme gegee het – dit ten spyte van die werk wat die vorige jaar daaraan gedoen is. Dit het nou veral ‘n nuwe battery en batterylaaier (of spanningsreëlaar) gekort. ‘n Nuwe ontwikkeling was die oprigting van ‘n 6-meter baken (ZS1SES) op Bottelaryberg deur Karl Canitz ZS1KC en Bernhard Wentzel ZR1ACP.

Pakketradio

Hierdie vertakking van amateurradio het, wat Tak Bolanders betref, in 1993 pragtige vooruitgang getoon. Die volgende taklede het reeds in hierdie stadium met sukses hieraan meegedoen: Gerd Schlorf ZS1ABM, Henry Chamberlain ZS1AAZ, Joe Haarhoff ZS1AAB, Lourens Erasmus ZR1ACJ, Bernhard Wentzel ZR1ACP, Karl Canitz ZS1KC, Smittie Smit ZS1AK, Jacques Conradie ZS1PL, Louis van Heerden ZS1LVH, Harold Bannister ZS1NA, Fanie Schoeman ZS1VL, Doepie du Plessis ZS1HK, Leon Korkie ZS1MM, Anton Matthee ZS2AAY. In die Wes-Kaap was minstens vier bulletinborde in werking. Die hoof-bulletinbord (ZS0STB) was dié van Gerd Schlorf ZS1ABM op Stellenbosch. Gerd het opgetree as Wes-Kaapse deurwegstasie vir satellietkommunikasie tussen satelliete en die gewone amateur.

Toekennings

Ten tyde van ons AJV op 11 September 1993 is die prestasies van agt Tak Bolanders bekroon. Namens die Raad van die SARL is drie hoë toekennings vir uitstaande prestasies gemaak: Die Willie Wilson Goue Wapen is aan Henry Chamberlain ZS1AAZ toegeken vir uitsonderlike amateurskap. Hiervoor verdien hy hoë lof, want hierdie toekenning (die hoogste deur die Liga) word selde gedoen. Abe ZS1OZ het die oorhandiging waargeneem. Die Jack Twine Toekenning vir voortreflike diens is aan Joe Haarhoff ZS1AAB en Gerd Schlorf ZS1ABM oorhandig. Spesiale taktoekennings is gemaak aan Rassie Erasmus ZS1YT vir puik werk as tesourier, en aan Piet Rossouw ZS1WP (Morsekode), Nicky Marais ZS1NC (Morsekode), Harold Bannister ZS1NA (Morsekode), Karl Canitz ZR1AFC (6m bevordering) en Bernhard Wentzel ZR1ACP (6m bevordering).

Dasseneiland-ekspedisie.

‘n Groep Kaapse amateurs het van 15 tot 20 Desember 1993 ‘n DXpedisie na Dasseneiland onderneem. Tak Boland is verteenwoordig deur Rassie Erasmus ZS1YT, wat hieroor gerapporteer het in CQ Boland van Februarie 1994. Hulle is in twee groepe verdeel. Die amateurs in Rassie se groep was: Greg v.d. Reis ZS1GD, Gerald Meneses ZS1GRM, Shaun Baris

ZR1EV, Dave Perry ZS1SG, Rassie Erasmus ZS1YT en Hans van de Groenendaal ZS6AKV. Dit was ‘n onvergeetlike ondervinding, waartydens deeglik kennis gemaak is met die see- en dierelewe, in die besonder pikkewyne, hase, skilpaaie en tarentale, asook verskeie skeepswrakke. Deur middel van hul radiostasie is kontak gemaak met sowat 1750 stasies, meestal uit Europa en die VSA.

Hiervan en Daarvan

• Die twee Morsekode-eksaminatore, Henry Chamberlain ZS1AAZ en Abe Basson ZS1OZ het hul werk vanjaar voortgesit. Altesame ses ZR’e het hulle aangemeld, waarvan 4 geslaag het. Die suksesvolles was: Robin Christie ZR1FY, Bill Rattey ZS1AHC, Etienne de Villiers ZS1EJ en Karl Canitz ZS1KC.

• In die plek van Sakkie Pelser ZS1CG (nou ZS2CF), wat na die Oos-Kaap verhuis het, het Henry Chamberlain waargeneem as Wes-Kaapse Hamnet-koördineerder. Rondom Paasnaweek (2 tot 13 April) het verskeie taklede monitorwerk gedoen. Benewens Henry is die volgende name as medewerkers aangeteken: Abe Basson ZS1OZ, Piet Louw ZS1ZK, Johan Marais ZS1JM, Louis Rosenzweig ZS1OE, Joe Haarhoff ZS1AAB en Louis van Heerden ZS1LVH.

• In CQ Boland van Februarie 1993 het ons Voorsitter, Henry Chamberlain, die prestasies van twee jongelinge van ons tak onder die aandag gebring. Riaan Honeyborne ZU1AAN is nog onder 16 en wag op sy ZS1-roepsein (later ZS1AHA) en Bennie van der Merwe wat saam met Riaan in St. 8 was, het ook reeds die ZR-eksamen geslaag (later ZR1AHB).

• Die drie Schonken-broers (Jannie ZS1AJ, Pieter ZS1AS en De Wet ZS1C) is deur al die jare heen nog steeds getroue ondersteuners van Tak Boland. Dit het dié jaar meer as eenkeer gebeur dat aldrie gedurende bulletintyd inroep op 40. De Wet was vanweë sy seiljagvaarte op die wye oseane wel slegs ‘n sosiale lid, maar ons kry hom soms by ons funksies te sien wanneer hy tuis is en hy het vir CQ Boland (Augustus 1993) ‘n interessante verhaal geskryf oor sy en sy vrou Dot se wedervaringe op die oop see en by vreemde strande.

• Christie de Kock ZS1CDK, ‘n taklid, was op Marion Eiland gestasioneer as ZS8MI. Hy was periodiek op Saterdagoggende op die lug.

• Tydens ons laaste takvergadering (Jan Kriel Skool, Kuilsrivier, 20.11.93) het Karl Canitz ZS1KC, ‘n knap houtwerkman, ‘n hoë kwaliteit koffietafel van akkerhout met glasblad uitgeloot en so R310 ingesamel vir die bevordering van pakketradio op 6m. Die gelukkige wenner was Louis von Mollendorff ZS1HE.

• By bogenoemde takvergadering is ook afskeid geneem van Fanie Schoeman ZS1VL (‘n geneesheer) wat in Januarie 1994 saam met sy gesin na Nieu-Seeland geëmigreer het. Hy was jare lank ‘n baie getroue ondersteuner van ons takbedrywighede en sal onthou word as ‘n vriendelike, begaafde radio-amateur.

• Op 1 Desember het die SARL en die Dept. van Pos- en Telegraafwese ooreenstemming bereik dat die SARL die RAE-eksamens in 1994 oorneem en dat die ouderdomsgrense vir ZS en ZR verlaag word. Die nuwe grense was egter in hierdie stadium nog nie vasgestel nie.

• Op ernstiger noot. Twee taklede is in 1993 oorlede. Theo Galloway ZS1G van Worcester was nie baie bekend onder ons taklede nie, maar was tog vroeër gereeld op die lug. Hy is in November oorlede. Die ander taklid was ‘n heel besondere amateur, naamlik Smittie Smith ZS1ABC van die Strand. Hy is op 14 September baie skielik oorlede. Nadat hy in sy jonger dae as ZS6ZB lid van Tak Noord-Transvaal was (stigterslid en ook hul eerste onder-voorsitter), was hy sedert 1982 ‘n hoog gerespekteerde lid van Tak Boland. Hy het etlike termyne as ons sekretaris diens gedoen en ook twee termyne as ondervoorsitter. Sy roudiens is deur die volgende taklede bygewoon: Dan de Vries ZS1DF, Hugo Beyers ZS1OH, Fanie le Roux ZS1AL, Arthur Jordaan ZS1AIJ, Hans Nöthling ZS1WZ, Lefras Mouton ZS1TT, Casey Nootenboom ZS1AAS en sy vrou Gail, Joe Haarhoff ZS1AAB en sy vrou Rina, Attie Botha ZS1RFT, Abe Basson ZS1OZ, Rassie Erasmus ZS1YT, Henry Chamberlain ZS1AAZ.

DIE JAAR 1994

Bestuurslede

Voorsitter: Henry Chamberlain ZS1AAZ; Onder-Voorsitter: Jacques Conradie ZS1PL; Sekretaris: Lourens Erasmus ZR1ACJ; Tesourier: Rassie Erasmus ZS1YT; Redakteur van CQ Boland: Abe Basson ZS1OZ; Hamnet: Karl Canitz ZS1KC (tot September) Addisionele lede: Karl Canitz ZS1KC (vanaf September), Harold Bannister ZS1NA.

Bestuurslede oortref rekords

Henry Chamberlain ZS1AAZ is dié jaar vir die tiende agtereenvolgende jaar as Voorsitter van ons tak gekies en Rassie Erasmus ZS1YT vir die tiende agtereenvolgende jaar as Tesourier. Dit oortref by ver alle vorige prestasies. Ook Abe Basson ZS1OZ se sewende jaar tot dusver as redakteur van CQ Boland was die langste nog in die geskiedenis van ons tak.

Takvergaderings

Tak Boland het 1994 sy vergaderings afgeskop met ‘n heel besondere JARIA-byeenkoms op Saterdag 26 Februarie by die Umzingisi-skool in die distrik van Rawsonville. Dit is puik gereël deur Louis von Mollendorff ZS1HE en is bygewoon deur 40 persone. Op 11 Junie het die Hoërskool Brackenfell aan die beurt gekom, met Pieter Rossouw ZS1WP wat verantwoordelik was vir die reëlings. Die opkoms was 58 persone. Ons AJV is op 24 September in die PhilSusan-saal van die Olifantberg Boerevereniging by Goudini gehou en is soos gewoonlik deur Joe Haarhoff ZS1AAB gereël. Dit is terdeë geniet deur die 40 aanwesiges. Die jaar is op 3 Desember afgesluit met ‘n baie gesellige sosiale samekoms by die Voortrekker Laer op Stellenbosch. Dit is deur 51 baie plesierige taklede en vriende bygewoon.

Taksterkte

Dit het gelyk of 1994 ‘n draaipunt in die ledetal van ons tak kon wees, iets wat ongetwyfeld te wyte was aan die hoër SARL-ledegeld. Ons stygende ledetal van die vorige paar jaar het hierdie jaar gekonsolideer. Die jaar is afgesluit met 160 lede.

CQ Boland

Ons nuusbrief was hierdie jaar weer baie gereeld, netjies versorg en het algemeen byval gevind. Daar was selfs lede wat gesê het dat daarin vir hulle meer te lese is in Radio ZS! Bydraes is gelewer deur Henry Chamberlain ZS1AAZ, Abe Basson ZS1OZ, Rassie Erasmus ZS1YT, André Labuschagne ZR1AJ, Harold Bannister ZS1NA, Johan le Roux ZR1AEZ, ene Isak Moersleutel, James Wilhelm ZS1ACA, Arthur Jordaan ZS1AIJ, Ruben Gouws ZR1LK en Karl Canitz ZS1KC.

Bulletins

Ons takbulletins was werklike glanspunte in die jaar se gebeure. Ons voorsitter se onderwerpe was deurgans prikkelend en het sowel taksake as ontwikkeling op radio-tegnologiese gebied behels. Wanneer hy nie beskikbaar was nie, is bulletins behartig deur Jacques Conradie ZS1PL, Rassie Erasmus ZS1YT, Joe Haarhoff ZS1AAB en Karl Canitz ZS1KC. Joe se heruitsendings Sondagaande is goed ondersteun.

Herhalersake

Die Wes-Kaapse herhalers het almal die grootste deel van die jaar volstoom gewerk, insluitende die Constantia-herhaler (145.700) wat op 19 Maart in werking getree het. Tydelike probleme is egter ondervind met die 675, die 600 (reggesien deur Rassie ZS1YT en Lourens ZR1ACJ) en ook die nuwe 700 wat in Junie deur die weerlig getref is.

Ons Komitee reis na PE vir Liga-AJV

Hier is weer eens geskiedenis gemaak. Die komiteelede wat hierdie reis per motor meegemaak het, was: Henry Chamberlain ZS1AAZ, Jacques Conradie ZS1PL, Rassie Erasmus ZS1YT (ten spyte van sy waterpok-oorblyfsels!), Lourens Erasmus ZR1ACJ en Abe Basson ZS1OZ. Joe Haarhoff ZS1AAB, Bud Voortman ZS1B (Tak Kaapstad) en Ian Sutherland V51C van Walvisbaai het ook die tog meegemaak. Twee ander name wat ons spesiaal onthou, is Johan Strydom ZS2PN (voorheen van Graaff-Reinet) by wie op Wildernis aangegaan en verversings geniet is, en Viv Moore ZS2VM van Tak PE wat ‘n paar van ons taklede in PE rondgeneem het om besienswaardighede te besigtig. Dit was ‘n onderneming vol ervaring, pret en plesier. Op hierdie manier het ons tak ook sy belangstelling in amateursake getoon en vele nuwe vriende gemaak.

Mosselbaai-saamtrek

Ons komitee het in 1994 ‘n verdere groot onderneming van stapel gestuur: ‘n saamtrek op Saterdag 22 Oktober op Mosselbaai waarby talle Suid-Kaapse amateurs betrek is. Komiteelede wat by hierdie aksie betrokke was, was Henry Chamberlain ZS1AAZ, Rassie Erasmus ZS1YT, Karl Canitz ZS1KC, Lourens Erasmus ZR1ACJ en Abe Basson ZS1OZ. Ander Tak Bolanders wat vir hul hulpvaardigheid en kameraadskap onthou sal word, is Chris Meyer ZS1M, Joe Haarhoff ZS1AAB, Bernard Wentzel ZR1ACP, Doepie du Plessis ZS1HK. Daar is met motors Mosselbaai toe gereis, behalwe in die geval van Doepie en sy vrou Marietjie wat per vliegtuig vanaf die Walkerbaai Vliegklub op Hermanus opgedaag het! Sowat 50 persone het die opwindende verrigtinge spontaan geniet. Dit het sake ingesluit soos ‘n demonstrasie van BHF-pakketradio, dataversendings deur middel van Pactor en Amtor, HF-pakketkommunikasie tussen Mosselbaai en Ian Sutherland V51C op Walvisbaai, ‘n demonstrasie van Amtor-kommunikasie tussen Mosselbaai en Walvisbaai met slegs 3,5 Watt, ‘n vertoning van aftas-TV wat deur Louis van Heerden ZS1LVH uit Kaapstad gestuur is, en die ontvangs en vertoning van Meteosat-weerprente.

Hiervan en Daarvan

• Natuurrampe het Kaapland gedurende Junie 1994 getref. Die Chinese olietenkskip Apollo Sea het in stormweer tussen Saldanha en Kaapstad vergaan. Oliebesoedeling het Kaapse strande bedreig en meer as tienduisend pikkewyne by Dasseneiland uitgewis. Oor die Skiereiland was daar ‘n wolkbreuk. In bitter koue was daar sneeu op Tafelberg. In dele van Kaapland was die sneeuval die swaarste in vyftig jaar. In teenstelling hiermee het verwoestende brande in Oos-Kaapland gewoed, veral in die Ugie-omgewing.

• Twee veterane van ons tak is dié jaar met spesiale toekennings vereer, naamlik Tommy Turner ZS1OK en Louis Rosenzweig ZS1OE – albei van Robertson.

• Met Henry en Abe as eksaminatore het die volgende amateurs hul Morsekode-toetse gedurende 1994 geslaag: mej. CM Masson en RR Kitney ZR1BT (albei van die Helderberg Klub, Somerset-Wes), Pieter Rossouw ZS1A, Piet Booysen ZS1PAT,

Carlo Breytenbach (ZU), André Labuschagne ZU1AJ.

• SUNSAT, die RSA se eerste satelliet wat by die Universiteit van Stellenbosch gebou is, was in 1994 reeds in ‘n gevorderde stadium. Daar is beplan om dit vroeg in 1996 te lanseer. ‘n Amsat-konferensie is van 4-5 Oktober in hierdie verband by die US gehou, bygewoon deur Henry en Abe. Die volgende Tak Bolanders is sterk by hierdie historiese gebeurtenis betrokke: Prof. Garth Milne ZR1AFH (die projekleier), Sias Mostert ZR1MS, James Wilhelm ZS1ACA en Louis Jordaan ZR1AHQ, terwyl Henry Chamberlain ZS1AAZ ‘n belangrike bydrae gelewer het ten opsigte van die betrokkenheid van skole by die projek.

• Joe Haarhoff ZS1AAB het dié jaar op 31 Augustus ‘n lesing oor verskeie aspekte van amateurradio vir leerlinge van die Skool vir Blindes op Worcester gegee. Hierdie waardevolle optrede is ook deur Louis von Mollendorff ZS1HE ondersteun.

• Rassie ZS1YT het sy vindingrykheid deeglik gedemonstreer tydens die Mosselbaai-saamtrek in Oktober 1994. In die rondawel by De Bakke het hy ongemaklik geslaap weens ‘n “hol bed”, maar hom glad nie van stryk laat bring nie. Hy is in die donker uit na sy bakkie en weer terug met ‘n domkrag. Iewers het hy ‘n plank opgespoor, dit onder die hol plek geplaas en met die domkrag die affêre “opgejack” – en siedaar ‘n heerlike plat en gemaklike bed!

– Ons tak het in 1994 twee JARIA-byeenkomste van stapel gestuur. Die Umzingisi-byeenkoms in Mei is reeds genoem. Dit was die eerste keer dat swart leerlinge van Goudini via amateurradio met swart groepe in Transvaal gekommunikeer het. Op 26 November is so ‘n aksie by die Pionierskool vir Blindes op Worcester geloods. Die leidende persone was hier Henry Chamberlain ZS1AAZ, Derek Greeff ZS1DER, Errol Swanepoel ZS1ACI, Karl Canitz ZS1KC en Joe Haarhoff ZS1AAB. Ook Ian Sutherland V51C van Walvisbaai het meegedoen deurdat ‘n Pactor-verbinding met hom bewerkstellig is. Vir die sowat 50 geesdriftige kinders was die verrigtinge ‘n belewenis.

• Op 4-5 Februarie het verskeie taklede deelgeneem aan ‘n SARL-velddag. Twee effektiewe stasies is op die been gebring, een op Dutoitskloof en een op Bottelarykop. Die manne hierby betrokke was, was James Wilhelm ZS1ACA, Derrick du Plessis ZS1DUP, Attie Botha ZS1RFT, Deon Mitton ZS1ACB en Etienne de Villiers ZS1EJ.

• ‘n NGK Spark Plug Rally het op 15-16 September in moeilike weersomstandighede in die Kaap-Swartland omgewing plaasgevind. Daar was twee wolkbreuke, gepaard met oorstromings en modderpaaie. Rassie Erasmus ZS1YT, Bernard Wentzel ZR1ACP en Karl Canitz ZS1KC en sy seun Walter het hierdie stormagtige avontuur meegemaak.

• ‘n Radiostasie bekend as die Waterfront Eksploratorium (ZS1EXP) is in Desember by die Kaapse Hawe geïnstalleer. Besoekende amateurs kon hier op ‘n gekontroleerde wyse van die fasiliteite gebruik maak. Die doel is verder om die publiek en veral ook skole beter bekend te stel met amateurradio. Die oprigting van die stasie is behartig deur Henry Chamberlain ZS1AAZ, Rassie Erasmus ZS1YT, Karl Canitz ZS1KC en Brendan Treu ZR1MR.

• Fanie Schoeman, voorheen ZS1VL en nou ZL1HC, en sy gesin het hulle in Stratford, Nieu Zeeland, gevestig waar hy as geneesheer praktiseer. Gedurende 1994 het die volgende taklede met hom op pakket- kontak gemaak: Henry Chamberlain ZS1AAZ (op ‘n deurlopende basis), Karl Canitz ZS1KC en Willem de Kock ZR1WDK.

• Martel, die vrou van wyle oom Dok Walters ZS1CH (daar word dikwels na hom as die “vader” van Tak Boland verwys) het in Augustus 103 jaar oud geword. Abe ZS1OZ het op dié dag aan haar ‘n besoek gebring in ‘n ouetehuis op Stellenbosch.

DIE JAAR 1995

Bestuurslede

Voorsitter:    Henry Chamberlain ZS1AAZ;         Onder-Voorsitters:     Jacques Conradie ZS1PL  (tot September),  Karl Canitz

Takvergaderings

Op 4 Maart hierdie jaar het 47 Tak Bolanders en vriende by die PhilSusan-saal naby Goudini bymekaar gekom – dit ondanks hittegolwe wat die Wes-Kaap reeds geruime tyd geteister het, en ook ten spyte van die Super Tien rugbywedstryd tussen die WP en Otago op Nuweland, wat die WP toe verloor het. Op 10 Junie het ons vergadering by die Voortrekker Laer, Stellenbosch, plaasgevind. Dit is ietwat in die wiele gery deur twee faktore: eerstens ‘n knaende winterreën en tweedens groot rugby – die kwarteindstryd van die Wêreldbeker tussen Suid-Afrika en Wes-Samoa, wat die Bokke toe 42-14 gewen het. Henry was weg met vakansie en Jacques het as voorsitter waargeneem. Op 26 September (64 aanwesiges) is ons AJV weer hier gehou. Weer ‘n vrolike vergadering, want dit het goed gegaan met die Tak. Soos Malcolm MacGregor ZS1LK dit gestel het: “Een ding is baie seker – Tak Boland het ‘n uitstekende jaar agter die rug en die hele bestuur moet weer netso gekies word!” En in CQ Boland van November 1995 het Abe ZS1OZ geskryf: “Dankie vir die vertroue in ons gestel! Daar is gewis van ons oues wat mettertyd die tuig sal neerlê, maar intussen onderneem ons om die nuwe termyn met mening te pak.” Tak Boland het sy bedrywighede van die jaar op 25 November by die Voortrekker Laer op Robertson afgesluit. Dit is gereël deur Louis Rosen zweig ZS1OE. Alles het baie gesellig verloop. Twee welkome besoekers uit die ou dae was Smittie Smit, gewese ZS1UR, wat in 1964/65 voorsitter van ons tak was, en sy vrou Peggy, gewese ZS1YU. Na die verrigtinge is ‘n hele paar Tak Bolanders toe nog vir oulaas op Worcester by Louis von Mollendorff ZS1HE en sy vrou Santie aan vir ‘n koppie koffie.

CQ Boland

Daar het hierdie jaar weer gereeld ‘n stewige nuusbrief verskyn, danksy flink artikel-onderteuning deur Karl Canitz ZS1KC, Abe Basson ZS1OZ, Harold Bannister ZS1NA, Rassie Erasmus ZS1YT, Oppie Opperman ZS1OP, Louis Fourie ZS1VD, Jacques Conradie ZS1PL, Mike du Toit ZS1WX en Ben Janeke ZS1GT. (Ben was ons tak se heel eerste sekretaris. In samewerking met Abe ZS1OZ het hy vanaf November 1995 ‘n reeks artikels vir CQ Boland geskryf oor sy herinneringe aan die stigtingsjare van ons tak). Van bogenoemde bydraes tot ons nuusbrief het twee artikels gehandel oor gebeurlikhede uit die Tweede Wêreldoorlog, geskryf deur Louis Fourie ZS1VD en Mike du Toit ZS1WX. Louis se stuk het onder meer gehandel oor spioenasie in die Overberg, terwyl Mike vertel het van sy ervaringe as bomwerper-navigator in die Nabye Ooste.

Liga-probleme

Die jaar 1995 sal ook onthou word weens die woelinge wat in dié tyd by Hoofkantoor aan die gang was. Dit was die keepunt van ‘n nuwe verhouding tussen die Liga en die Takke wat aan die ontwikkel was. Hierdie woelinge was aanvanklik hoofsaaklik finansieel van aard. Dit het daarop neergekom dat die Liga nou te duur geword het vir baie mense. Verhoogde ledegelde het daartoe gelei dat die aantal Liga-lede in hierdie stadium afgeneem het van sowat 2900 tot 2200. Daar was stygings in telefoonkoste, posgeld, drukkoste (met Radio ZS as ‘n baie duur item) en verhoogde belasting. Die hoeveelheid werk by Hoofkantoor het ook toegeneem, wat beteken het dat nog personeel aangestel moes word. Daar moes dingend gekyk word na maniere om kostes te verminder. In hierdie verband het een van die raadslede, Colin de Villiers ZS6COL boodskappe op pakketradio begin versprei waarin hy allerlei moontlikhede genoem het en amaterus om kommentaar gevra het.

Die Bestuur van Tak Boland het hierdie aangeleentheid ernstig opgeneem en tussen Kersfees en Nuwejaar 1995 informeel bymekaargekom, voorstelle bespreek en vir Colin laat weet dat ons Tak sy pogings tot vernuwing sal steun.

SUNSAT

Henry ZS1AAZ het in Maart 1995 die eerste mededelings gedoen in verband met die lansering van Sunsat, Suid-Afrika se eerste satelliet wat by die Universiteit van Stellenbosch gebou word. In CQ Boland het hy geskryf:: “Ons het reeds begin om nuus oor hierdie satelliet wêreldwyd te versprei en kry mooi terugvoering daaroor. Daar word selfs nuusbulletins van WIAW daaraan gewy. Die nuus word op Internet, op Pakketradio, in nuusbulletins van die Liga en ook Amsat versprei. Dit word dus wêreldwyd gelees. Hierdie jaar word skole genooi om deel te neem aan ‘n kompetisie om eenvoudige elektroniese stroombane te bou. Wenners se apparate word in die satelliet ingebou en data sal per radio na die aarde teruggestuur word sodat skole dit kan monitor. Ons gaan kundige amateurs landwyd vra om deelnemende skole te help as hulle genader word.”

Morsekode

In hierdie tyd was die kwessie van Morsekode as ‘n amateurkwalifikasie sterk onder bespreking , veral nadat verneem is dat die Amerikaanse Kuswag opgehou het om Morsekode te gebruik en ook die Nieu Zeelandse Radioliga by ‘n vergadering van die Wêreld Radiokonferensie voorgestel het dat Morsekode as ‘n kwalifikasie vir gebruik van die HF bande afgeskaf word. Feit is egter dat Morsekode steeds in baie lande sterk aanhangers het, daar selfs in ander lande klubs is vir uitsluitlik Morsekode-beoefening en Morsekode byvoorbeeld in Amerika deur 54% van die baie groot getal amateurs gebruik word. In hierdie stadium het dit gelyk asof dit in Suid-Afrika nog jare gaan duur voordat aan die Morsekode-kwalifikasie getorring sal word. Daar is ook op gewys dat ernstig gedink sal moet word aan ‘n plaasvervangende kwalifikasie vir die Morsekode indien dit uitfaseer wou word , veral in die lig van die “makliker” amateureksamen wat in hierdie tyd in werking gestel is. (Tot 90% van die kandidate slaag deesdae).

Hiervan en Daarvan

1995 was Radiojaar. In Mei is die eerste uitsendings van Marconi oor die Atlantiese Oseaan herdenk – presies ‘n eeu gelede.

Amateurs is hierdie jaar daarop attent gemaak dat hul frekwensietoekennings ernstig bedreig word en dit noodsaaklik is om ‘n Liga te hê wat sterk staan. Die owerhede was juis in dié tyd besig met ‘n ondersoek na die gebruik van die radiospektrum tussen die frekwensies 30 en 950 Mhz. Die Liga het sy voorneme bevestig dat geveg sal word vir die behoud van amateurbande – nog meer, om hom te beywer vir ‘n paar addisionele frekwensies vir navorsingsdoeleides, in ooreenstemming met die praktyk in ander lande.

By die takvergaddering in Junie 1995 het Hugo Beyers ZS1OH en Louis Fourie ZS1VD inligting verstrek oor die moontlikheid van ‘n terrein vir ‘n 725-herhaler by Hermanus.

‘n Nuwe lid, René van Zyl ZS1VR, en sy vrou Betsie is by die Junie-vergadering welkom geheet.

Rassie ZS1YT het die tak by die September-vergadering ingelig oor die posisie van die 600-herhaler op Groenlandberg. Dit was duidelik dat die toekoms van die herhaler in die weegskaal was. In November is toe aangekondig dat die herhaler na ‘n dienstyd van 21 jaar verwyder gaan word omdat dit in onbruik geraak het en die huur van die perseel buitensporig hoog geword het.

DIE JAAR 1996

Bestuurslede

Takvergaderings

Tak Boland het sy vergaderings van 1996 op 24 Februarie afgeskop met ‘n baie gesellige byeenkoms by die Voortrekker Laer, Stellenbosch. Dit het nou byna ‘n instelling geword om die meeste van die vergaderings hier te hou – veral weens Stellenbosch se geskikte ligging, die goeie geriewe en die moontlikheid om onder dak braaivleis te hou indien dit sou reën. Hierdie eerste 1996-vergadering het effens vroeër begin omdat daar baie sake was wat bespreek moes word, in die besonder die dringende verwikkelinge by die Liga en die mosies vir die komende Liga-AJV op 9 Maart te Sandton. Die vergadering is deur 59 persone bygewoon.

Op 25 Junie 1996 is by die Hoërskool Brackenfell vergadering gehou. Dit was die laaste amptelike vergadering van Tak Boland van die SARL, want wanneer weer bymekaargekom word, sal dit as Boland Amateur Radio Klub (BARK) wees. Die Klub sal amptelik op 1 Julie 1996 tot stand kom. Aan hierdie saak word verderaan meer aandag gegee. Die nuwe Klub se konsepgrondwet (deur Rassie ZS1YT opgestel) is by hierdie vergadering voorgelees en bespreek, en daar is besluit dat dit vir kommentaar aan alle lede van Tak Boland gepos sal word. BARK se eerste bestuur is ook reeds by hierdie vergadering gekies. Die belangrikste saak was hier die verkiesing van Rassie ZS1YT as nuwe voorsitter in die plek van Henry ZS1AAZ, wat na 11 jaar uitmuntende diensjare uit hierdie amp getree het. Erelidmaatskap van die Klub is aan hom toegeken. Hieraan word verderaan meer aandag gegee. Kenmerkend van die eerste bestuur van BARK was ook drie spesifieke ampte wat ingestel is: Henry het Skakelbeampte geword, René was verantwoordelik vir die Bulletinrooster en Jacques moes sorg vir Toekennings.

Die volgende vergadering, die eerste van BARK, is op 7 September by die Voortrekker Laer, Stellenbosch, gehou – te midde van ‘n souserige reëntjie wat die Boland al dae lank geteister het. Verskeie toekennings is by hierdie geleentheid gemaak (kyk verderaan), terwyl Ian Powell ZR1AP ‘n uitstekende Laser-demonstrasie gelewer het.

Die Klub het sy verrigting vir die jaar op 10 November afgesluit met ‘n byeenkoms by die Voortrekker Laer, Stellenbosch – in heerlike somerweer na uitsonderlik lang “winterreën” – die natste November in die Wes-Kaap in 16 jaar. Die formele deel van die vergadering was kort, want heelwat van die 41 aanwesiges was lus vir ‘n gesellige vleisbraai en lekker gesels so aan die einde van ‘n jaar vol gebeurlikhede.

Liga-sake

In CQ Boland van Mei 1996 het Henry ZS1AAZ sy laaste voorsittersboodskap gelewer. Dit was kort voor die Klub-bedeling sy finale beslag gekry het en het gehandel oor die posisie van die Liga in hierdie tyd. Oor die finansiële probleme van die Liga is reeds in die 1995-beskrywing gerapporteer. Hier in 1996 het Henry ander aspekte aangeroer, soos die ongelukkigheid by baie amateurs oor die Bestuur van die Liga en ook die verskynsel dat daar na soveel jare selfs nog mense was wat bitter voel omdat Hoofkantoor vanaf Kaapstad na Johanneshburg verskuif het. Wat laasgenoemde saak betref, het Henry daarop gewys dat hierdie besluit in 1989 deur lede van die Liga geneem is op grond van die stemme van die afgevaardigdes by die Stellenbosch-AJV daardie jaar. (Tak Boland het ook vir hierdie verskuiwing gestem ). Hy het egter spesiaal op positiewe aspekte van die Liga se werk gewys – iets wat te dikwels uit die oog verloor was. “Weet u dat van ‘n Hoofbestuurslid sowat 15 uur per week verwag word? En dit van mense wat byna almal in beroepe staan. Hulle kry geen vergoeding vir hierdie diens nie, slegs ‘n bietjie reiskoste. Tog kry hulle kwaai kritiek,” het hy geskryf. Voorts het hy gewys op goeie werk wat verrig word, soos in verband met die nuwe kommunikasiewet wat by die Parlement ingedien gaan word, die beskerming van amateurs se frewensiespektrum, die nuwe lidmaatskap van die Nasionale Telekommunikasie Uitvoerende Forum wat die Liga bekom het, die prestasie van die Liga om R20000 te kon inhaal op die vorige jaar se oortrokke rekening, en dit ondanks die verlies van 26% van sy lede, en so meer.

Tak Boland word die Boland Amateur Radio Klub (Bark)

Dit het teen 1996 duidelik geword dat die grondwet van die Liga dit nou moontlik maak vir takke om selfstandige radioklubs te word. Na gondige bespreking en oorlegpleging het Tak Boland besluit om hierdie stap te neem. Die finale besluit is geneem by die tak se vergadering by die Hoërskool Brackenfell op 25 Junie 1996. Die Klub het amptelik op 1 Julie 1996 tot stand gekom. Dit was ‘n groot vergadering wat deur 76 persone bygewoon is. Die algemene gevoel was dat ons op die regte pad was en daar is met geesdrif na ons nuwe toekoms uitgesien. Henry ZS1AAZ het in hierdie stadium as voorsitter uitgetree (kyk verderaan) en Rassie het BARK se eerste voorsitter geword. Die volledige eerste Komitee het bestaan uit: Rassie Erasmus ZS1YT (Voorsitter), Karl Canitz (Onder-Voorsitter), Lourens Erasmus (Sekretaris), Abe Basson (Redakteur CQ Boland), Jacques Conradie (Toekennings), Henry Chamberlain (Skakelwerk) en René van Zyl (Bulletinrooster).

‘n Nuwe konsep-grondwet vir BARK is deur Rassie opggestel en vir kommentaar en moontlike wysigings aan alle lede voorgelê. Die Komitee het die voorstelle wat ontvang is, verwerk en die finale Grondwet is volledig aan alle lede gepos. Hierdie aangeleentheid is in CQ Boland van September 1996 gepubliseer.

CQ Boland

Ons nuusblad het steeds sy normale, stewige gang gegaan en is goed ondersteun deur taklede. Abe ZS1OZ het geen probleem met artikels ondervind nie. Hy het nie gewag vir artikels nie, maar gereeld persoonlik met taklede gekakel om geskikte materiaal te bekom – en die respons was altyd baie, baie positief. Hierdie jaar het die volgende persone uitstekende bydraes gelewer: Henry Chamberlain ZS1AAZ, Johan le Roux ZR1AEZ, Ben Janeke ZS1GT, Rassie Erasmus ZS1YT, Ean Retief ZS1PR, Harold Bannister ZS1NA, Abe Basson ZS1OZ. Abe het dié jaar ook ‘n kort reeks van drie aflewerings geskryf met die titel “Die Amateur en die Wet”, waarin hy aspekte van Wet 3 van 1952 behandel het sover dit die amateur raak. (Hierdie wet het steeds gegeld, terwyl gewerk is aan ‘n nuwe kommunikasiewet). Hy het ook sy eie Morsekode-metode (die OBHO-metode) in CQ Boland toegelig vir die effektiewe aanleer van Morsekode, veral in ‘n tyd toe verskeie taklede gesukkel het om dit onder die knie te kry. (Die letters OBHO staan vir “hoor”, “brein”, “hand” en “hoor”). Abe en Henry was steeds Wes-Kaaplandse Morsekode-eksaminatore wat goed vertroud was met die Morsekode-stryd wat sommige gevoer het.

Henry ontvang hoë eer

Die jaar 1996 was vir Henry Chamberlain ZS1AAZ ‘n besondere jaar. Hy het na lang, uitmuntende diens uitgetree as Voorsitter van Tak Boland en het terselfdertyd erelid van die Boland Amateur Radioklub geword. So het ‘n gedenkwaardige era in die geskiedenis van Bolandse amateurradio tot ‘n einde gekom, want in sy dienstermyn het Tak Boland, toe reeds baie na aan ‘n halfeeu oud, voortdurend sterk gestaan en vooruitgegaan.

In CQ Boland van November 1996 is die volgende huldeblyk aan hom gepubliseer:

“Op 7 September 1996 is lewenslange erelidmaatskap van ons Klub toegeken aan Henry Chamberlain ZS1AAZ. Dit het geskied tydens ons AJV by die Voortrekker Laer op Stellenbosch en is behartig deur die nuwe Voorsitter, Rassie Erasmus ZS1YT. Henry het die afgelope jare diep spore getrap in die geskiedenis van Tak Boland, nou BARK. Hy het 12 jaar ononderbroke op die Bestuur gedien, 11 agtereenvolgende jare as Voorsitter. Die redakteur CQ Boland weier om uit te wei oor sy voortreflike diens, want dan sal daar nie plek wees vir ander artikels nie! Ons meld egter hier dat Henry reeds alle moontlike toekennings ontvang het – ook die hoogste toekenning van die SARL, die Willy Wilson Goue Wapen. Op die pragtige geraamde sertifikaat wat Rassie aan hom oorhandig het (en wat deur Abe en Rassie ontwerp is), staan dat Henry tot erelid verkies is “op grond van sy uitmuntende leierskap as jarelange voorsitter en sy deskundige en veelsydige bydrae tot Amateur Radio in die Boland en Suid-Afrika”. (Soos aangetoon sal word, is Henry in 1998 inderdaad bekroon as Radio Amateur van die Jaar in Suid-Afrika).

Toekennings

By die September-vergadering is, benewens bogenoemde toekenning van erelidmaatskap van die Klub aan Henry, ook die volgende verdere toekenning gemaak: ‘n spesiale toekenning vir sy Bulletin Bord diens aan Gerd Schlorf ZS1ABM.

Robbeneiland-ekspedisie

Gedurende die laaste naweek van Januarie 1996 het die destydse Tak Kaapstad (nou Kaapstad Amateurradio-Sentrum) ‘n uitstappe na Robbeneiland onderneem. Op uitnodiging van hul komitee het Rassie ZS1YT en Karl ZS1KC die ondeneming meegemaak – Ekspedisie ZS64RI. (Dit het gestaan vir: ZS = Suid-Afrika, 64 = die IOTA-nommer (Islands on the Air) vir eilande aan die weskus van Suid-Afrika, en RI = Robbeneiland). Die span het het 3 HF-stasies en ‘n 2 meter stasie opgerig – 3 van die 4 stasies by die gastehuis waar hulle tuisgegaan het en die ander stasie (HF) sowat 1 km verder, reg langs die vuurtoring op die eiland. Teen die laatmiddag het die DX-kontakte begin inrol – van reg oor die wêreld. Sondagaand is die 2000-kerf verbygesteek. Die ekspedisie was vir almal ‘n besondere ervaring, die verblyf van 5-ster gehalte en die bedryf van stasie ZS64RI ‘n reuse sukses.

Hiervan en Daarvan

By die Februarie-vergadering op Stellenbosch was dit verblydend om ‘n hele aantal nuwe amateurs daar te hê, asook Tak Boland se ou vriend Erich Beckert ZS1BT wat op 79 nog ‘n op en wakker taklid was.

Op 22 Mei hierdie jaar het Abe Basson ZS1OZ ‘n skielike hartomleiding in die Panorama-hospitaal, Parow, ondergaan nadat hy siek geword het terwyl met sy bakkie op reis was. Hy het die belangsteling van Tak Bolanders hoog waardeer, in die besonder die hospitaalbesoeke van Henry, Rassie, René en Ian Sutherland.

By die geskiedkundige Junie-vergadering by die Hoërskool Brackenfell was ook ‘n paar welkome besoekers, onder meer Dudley Burrows ZS1DB, voorsitter van Tak Kaapstad, en Ian Sutherland V51C van Walvisbaai – toe ons enigste lid uit Namibië.

Onder die besoekers by die September-vergadering op Stellenbosch was daar twee besondere Erasmus-babas onder die aanwesiges. Hulle was Sané, dogtertjie van Rassie en Anneen Erasmus, en Ben, seuntjie van Lourens en Emile Erasmus.

In ernstiger luim: Op Saterdag 5 Oktober 1996 is een van ons baanbreker-amateurs onverwags aan hartversaking oorlede – Louis Fourie ZS1VD (Vaal Donkie, ook by vriende bekend as Wikus). Dit was vir almal ‘n skok omdat hy nog ‘n maand gelede ewe vrolik by ons takvergadering opgedaag het, met ‘n ruiker aan die lapel na die bywoning van ‘n bruilof. Louis het in 1956 by Tak Boland aangesluit met die lang luisteraarsroepsein ZSL1TBAA. Hy was ‘n dinamiese figuur, ‘n man met inisiatief, ‘n innemende persoon. In 1962 was hy Onder-Voorsitter van Tak Boland.

DIE JAAR 1997

Klubvergaderings

Al vier 1997 se Klubvergaderings is by die Voortrekker Laer, Stellenbosch, gehou. Die vergadering op 1 Maart was van historiese betekenis, want dit was die heel eerste AJV van die Boland Amateur Radio Klub. Dit was ‘n heerlike somerdag na ‘n week van ‘n woeste suidooster wat veroorsaak het dat miljoene rand se brandskade aan bosplantasies in die geweste van Somerset-Wes aangerig is. Knelpunte rondom pakketradio, wat toe maar in sy kinderskoene was, en die Wes-Kaapse herhalerstelsel het behoorlike aandag gekry. Dit was nie ‘n groot vergadering nie (30 persone), maar tog ‘n heerlike, gesellig samekoms.

By die vergadering van 7 Junie daardie jaar was daar ‘n kommerwekkende vraag wat baie aandag gekry het, naamlik die afname van ons getal klublede (vanaf 126 net voor klubstigting tot 75 tot en met hierdie vergadering). Gepaard hiermee was algemene kwyning van amateurbelangstelling wat landwyd ervaar word. Verskeie gedagtes is geopper oor beter bekendstelling van amateurradio onder jongmense. Afgesien van hierdie knelpunt was dit ‘n baie aangename samekoms, bygewoon deur 42 persone. Dit was veral goed om een van ons stigterslede, Frans Byleveld ZS1RF, by ons te hê, asook vier oud-voorsitters: Malcolm MacGregor ZS1LK, Hans Nöthling ZS1WZ, Gideon Pretorius ZS1CB en Henry Chamberlain ZS1AAZ.

Die vergadering van 6 September is beskryf as een van die lekkerste vergaderings die afgelope tyd. Daar was 48 aanwesiges wat sowel die formele besprekings as die geselligheid daarna terdeë geniet het. Uit die besprekings het veral twee noemenswaardige sake geblyk: eerstens die goeie toestand van al die Wes-Kaapse herhalers en, tweedens, die bekwame wyse waarop die Hoofkantoor van die Liga tans hanteer word. Laasgenoemde kon ook afgelei word van Raadslid Marten du Preez ZS6ZY wat ons gas was en welkome inligting verstrek het. ‘n Aangename persoonlikheid wat weet waarvan hy praat!

1997 se verrigtinge is op 22 November afgesluit met ‘n aangename sosiale funksie waarby die 51 aanwesiges lekker kon ontspan, veral noudat die aanhoudende reëns wat die Wes-Kaap toe reeds lank geteister het, hierdie Saterdag effens skiet gegee het. Daar was ten tyde van die samekoms ook die rugbytoets tussen Suid-Afrika en die Hane in Parys, Frankryk. Die Springbokke het die toets met die rekordtelling van 52-10 gewen – met vier drieë deur die vleuel Pieter Rossouw. Die aanwesiges kon hiermee op hoogte bly danksy ‘n televisiestel wat René ZS1VR prakseer het, en Malcolm ZS1LK se radio. Abe ZS1OZ het in die volgende CQ Boland gerapporteer: “Die hoogtepunt was ‘n baie, baie genotvolle vleisbraai……..Nee kyk, die manne van ons Klub het lanklaas so lekker gekuier soos daardie middag!”

BARK goed op dreef

In sy voorsittersboodskap in CQ Boland van Maart 1997 het Rassie ZS1YT verklaar: “Hoewel ons maar slegs 9 maande bestaan, het ons, danksy al die gewillige lede, diep spore op die amateurveld getrap. In ‘n neutedop het ons die digihaler op Du Toitskloof opgerig, die 700 herhaler by Constantiaberg aan die 675 by Villiersdorp gekoppel en ook reëlings getref om die beplande Hamfest ‘n sukses te maak.” Ander takaangeleenthede wat in rat gekom het, is die verskuiwing van die finansiële jaar van 1 April tot 30 Maart, die vasstelling van ledegeld op R35,00 vir die komende jaar (lede is die eerste bestaansjaar van BARK vrygestel van ledegeld), die vlot verloop van die nuwe Bulletin-stelsel, die tegniese praatjies op Donderdae en die Integnet.

Herhalerkoste

Herhalerkoste was in hierdie tyd ‘n bron van kommer. En saam hiermee die beskikbaarheid van geskikte terreine om herhalers op te rig. Die huur van die terrein by DuToitskloof is pas verhoog na R1500 per jaar. Dan is daar nog die verskillende lisensies wat betaal moes word, wat sowat R600 beloop het. Weens die swak wisselkoerse is nuwe toetusting boonop onbekostigbaar duur. In die ledegeldrekeninge wat uitgstuur is, is lede gevra om, as dit kon, ‘n maandelikse bydrae van R5 aan die Herhalerfonds te maak.

CQ Boland

Ons Nuusbrief het voorgegaan met sy goeie werk, ons lede op hoogte gehou met gebeurlikhede en artikels van stewige gehalte gelewer. Bydraes is in hierdie jaar gelewer deur: Rassie Erasmus ZS1YT, Harold Bannister ZS1NA, Ben Janeke ZS1GT, Smittie Smit ZS1AK, Karl Canitz ZS1KC, René Zyl ZS1VR, Jacques Conradie ZS1PL, Robin Christie ZS1AGX, Piet Booysen ZS1PAT, Frans Byleveld ZS1RF, Nelis Kriek ZS1XK.

Iets noemenswaardigs is die drie artikels wat gedurende 1997 gewy is aan lugdrade: René van Zyl se artikel in die Junie-uitgawe “Kubieke-vierpool (Quad) antenne vir die ontvangs van 137 MHz weersatelliet-beelde”, Henry Chamberlain se artikel “Die G5RV Antenne” in die September-uitgawe en Frans Byleveld se artikel in die November-uitgawe “Bou ‘n 2 meter Spinnekop-antenne”.

Klubsterkte

Dit was ‘n tyd waarin sowel die Liga as takke/klubs ietwat gesukkel het om hul goeie ledetal in stand te hou. Teen Junie 1997 het dit geblyk dat die ledetal van ons Klub gedaal het van 126 tot 75. Die Klub het egter goed herstel, want teen September kon Rassie rapporteer: “BARK spog tans met ‘n lidmaatskap van 95.” En in November kon hy verklaar: “Ons ledetal raak tans aan die honderd en ek kan met eerlikheid sê dat BARK een van die klubs is wat die minste lede verloor het na die omvorming van die SARL na ‘n onafhanklike klub. Ek sou graag wou sien dat ons ledetal weer soos in die verlede styg tot bykans 150.”

Nuwe lede en nuwe roepseine

By die Junie-vergadering is gemeld dat die volgende amateurs aangesluit (of opnuut weer aangesluit) het: Deon Heydenrych ZR1GJH, Paul de Kock ZR1PDK, Danie Oosthuizen ZS1AEC, Fanie le Roux ZS1AL, Sarel Burger ZS1BZ en Ulf Demasius ZS1ZO. Die volgende klublede is gelukgewens met hul nuwe roepseine: Chris Grobbelaar ZR1MM, Eddie Gagiano ZR1E en Ivan Rouz ZR1I.

Vrystelling van Morsekode

As Morsekode-eksaminatore het Henry ZS1AAZ en Abe ZS1OZ te doen gekry met persone wat weens geldige redes (en soms ook nie juis geldige redes nie) probeer het om vrystelling van die Morsekode-vereistes te verkry. Henry het by geleentheid verklaar: “Sommige persone kry vir allerhande redes vrystrelling van Morsekode en dit lyk nie vir my of dit altyd regverdiglik geskied nie. Daar bestaan ook die moontlikheid dat ‘n persoon regtig nie die Morsekode kan slaag nie as gevolg van ‘n fisiese of sielkundige rede en dit is ook nie regverdig dat teen sulke persone gediskrimineer moet word nie.” (CQ Boland, November 1995). In September 1997 het Henry en Abe saam in CQ Bokand die voorwaardes uiteengesit waarvolgens vrystelling van die Morsekode-vereiste toegestaan sal word. Dit was pas nadat die Departement van Kommunikasiewese in samewerking met die SARL in Junie 1997 die prosedures en voorwaardes in ‘n beleidsdokument bevestig het.

‘n Historiese aandjie op Tygerberg

Soos deur Karl Canitz ZS1KC in CQ Boland van Junie 1997 gerapporteer, is ons Klub op 17 April daardie jaar goed verteenwoordig tydens ‘n 80 meter QSO-aand wat landwyd op inisiatief van die SARL plaasgevind het. BARK se stasie was bo-op Tygerberg. Dit het gestrek van 19:00 tot 21:00 op 3.600 – 3.650 Mhz. Die aanvanklike operateurs was Rassie ZS1YT, Derrick ZS1DUP en Karl ZS1KC. Raoul ZS1REC het ook later bygekom en ‘n waardevolle bydrae gemaak. Ander baie welkome gaste was Willem ZR1WDK en sy gesin. Daar is gebruik gemaak van ‘n Kenwood TS680S met 100 Watt uitset en geen instemmer nie. Die antenne was ‘n “Open Sleeve Dipole”. Karl het hierdie uitstappie beskryf as ‘n fantastiese ervaring. Oor die res van die aand het hy gesê: “Natuurlik is ook ‘n lekker vleisie prakseer, met so ietsie daarby……Verder vorentoe was dit net ‘n plesier. ‘n Pragtige storieboek-aand – windstil, soel en rustig. Altesame 37 goeie kontakte. Die eerste hiervan was ZS5AV om 19:30 en die laaste ZS5QB om 21:58.”

DIE JAAR 1998

Bestuurslede

Die sewe Bolandse amateurs Rassie, Karl, Lourens, Abe, Henry, René en Jacques het dus die Komitee gevorm wat gemoeid was met die reëlings vir die viering van die 50ste bestaansjaar van amateurradio in die Boland, wat in Maart 1998 plaasgevind het. Ek noem dit omdat dit van historiese belang is, net soos dit die geval is met die stigterskomitee in 1948.

Takvergaderings

Die eerste samekoms in 1998 was BARK se AJV wat op 14 Maart by die Umzingisi Skool naby Rawsonville gehou is. Dit was ook die tyd en plek van die viering van die 50ste bestaansjaar van amateurradio in die Boland. Oor hierdie groot okkasie word verderaan spesiale aandag gegee. Hier word vervolgens kortliks net eers die ander samekomste in die loop van die jaar aangestip:

Op 6 Junie is by die Voortrekker Laer, Stellenbosch, vergadering gehou. ‘n Hele paar faktore het ‘n mens laat wonder of dit goed bygewoon sal word: eerstens die reënerige weer, tweedens ‘n knaende griep-epidemie wat die Wes-Kaap geteister het en vele, vele mense (waaronder ook van ons klublede) platgetrek het, en derdens die groot rugbywedstryd op Nuweland tussen die WP en Ierland (wat die WP toe met 12-6 gewen het). Op die ou end het die 52 aanwesiges tog ‘n heerlike, plesierige vergadering gehou. Onder hulle was dit goed om weer hand te skud met Vic Hugo ZS1LY, oud-voorsitter van die SARL en in dié tyd lid van ons Klub. By hierdie geleentheid het Rassie ZS1YT en Karl ZS1KC verslag gedoen van die pas afgelope Liga-AJV wat hulle (en Henry ZS1AAZ) in Johannesburg bygewoon het. Hieroor word ook verderaan spesiaal gerapporteer.

Die plek van samekoms was op Saterdag 12 September die Spioenkop Spoornet-terrein buite Saldanha. Tinie Vermeulen ZS1HO en sy vrou Susara het die leiding geneem met die reëlings, terwyl René van Zyl ZS1VR volledig hieroor in CQ Boland van November 1998 gerapporteer het. Twee van ons klublede, Stoffie Stofberg ZS1HS en Johan Classen ZS1WC, het al van Vrydag af met hul karavaan by die Spioenkop Salkor Ontspanningsklub, waar die vergadering gehou is, uitgespan. Uiteindelik was daar dié Saterdag 36 stuks bymekaar. Twee HF-antennes en ‘n Meteosat-weerprentskottel is buite die gebou opgerig en groot bedrywigheid het spoedig in die saal ontspring. Daar was uitstallings van amateurtoerusting, onder andere het Henry met Paktor 2 kontak gemaak met Danie Murray op ‘n sendingstasie in Mosambiek, Rassie ‘n pakketstelsel gedemonstreer, Karl deur middel van Stadige Aftas TV kontak gemaak met Smittie ZS1AK op Porterville en René Meteosat-weersatellietbeelde op ‘n rekenaarskerm en ‘n monitor vertoon.

Amateurradio in die Boland 50 jaar oud

Ek het nou haas aan die einde gekom van my stuk geskiedskrywing – die wel en wee van amateurradio in die Boland oor 50 gebeurtenisvolle en kleurryke jare heen. Ek voel bevoorreg om insae te kon kry in al die gebeurlikhede, om te kon punt uit ou bronne en mededelings van ou Bolandse gryskoppe (en bleskoppe!), om die geskiedenis deur die jare stukkie vir stukkie te kon meedeel in ons nuusbriewe, om deel te kon wees van die Bestuur wat aan die spits gestaan het van hierdie mylpaal en om die viering van die 50ste bestaansjaar van hierdie unieke groep Suid-Afrikaanse radio-amateurs te kon meemaak.

Die 50ste bestaansjaar van amateurradio in die Boland is feestelik herdenk by ons AJV by die Umzingisi Skool naby Rawsonville. Ek volstaan hier by my eie optekening van die gebeure in CQ Boland van Junie 1998:

Die eerste twee sake wat met hierdie historiese byeenkoms opgeval het, was die besonder mooi dag wat ons getref het en die knap organisasie van die geleentheid. Die man van die dag, op wie se bekwame skouers alles gerus het, was ons ou en ervare Klublid Louis von Mollendorff ZS1HE, bygestaan deur sy vriendelike swaer Ian Lötter asook die gewillige hande van Francois de Villiers ZR1ACF. Dit is te betwyfel of daar ooit in ons geskiedenis ‘n suksesvoller sosiale funksie was as dié een wat Louis en sy manne vir ons opgetower het. Om ‘n term uit die kaartspel te gebruik: dit was ‘n “grand slam” soos min – die atmosfeer, die gerieflike parkeerplekke en bymekaarkomplekke, die geurige skaap-op-die-spit, die potbrood en kaas, die heerlike slaaie en ander geregte, die kroegie met welkome lafenisse, en nog veel meer.

Dit was duidelik dat die gedagte van 50 jaar van Amateur Radio sterk in almal se gedagtes was. Dit was ook die sentrale tema van die formele deel van die vergadering wat deur Rassie ZS1YT gelei is. Daar is met groot erkentlikheid teruggedink aan die dag 50 jaar gelede toe ons ou veterane – met enkele uitsonderings reeds almal oorlede – die belangrike stap geneem het om ‘n eie, selfstandige amateurradio vereniging vir Bolandse Afrikaanssprekendes te stig. Ons was bevoorreg om twee van die stigterslede by ons te hê, naamlik Paul Malherbe ZS1JU en Frans Byleveld ZS1RF. Aan hulle is sertifikate van erelidmaatskap van ons Klub toegeken, asook aan twee ander stigterslede wat nie teenwoordig kon wees nie, naamlik Ben Janeke ZS1GT en Hugo Beyers ZS1OH. Ben Janeke het ‘n boodskap per faks deurgestuur, wat deur Karl Canitz ZS1KC voorgelees is. ‘n Ander stigterslid en groot baanbreker, Ben Lubbe ZS1GX, wat toe baie ongesteld was, is ook eervol vermeld.

Ook twee boektoekennings is by hierdie geleentheid gemaak aan Gerd Schlorf ZS1ABM, ons BBS-meester, en aan Dawie Kruger ZS1DJK vir Morsekode.

By die formele deel van ons vergadering is verskeie klubsake aan die orde gestel. Dit was baie duidelik dat ons Bestuur die vinger op die pols hou met ons herhalerstelsel en dat die finansies van ons Klub baie gesond is. Nee kyk, as die ou veterane van 50 jaar gelede sou kon waarneem hoe dit na ‘n halfeeu met die Bolandse amateurs geteld is, sou hulle groot rede gehad het om breed te glimlag.

In die laat-namiddag is daar tussen die Bolandse berge gekuier soos net Bolandse amateurs dit kan doen. Eers toe die son lang skaduwees begin gooi, is opgepak en huiswaarts begin keer na ‘n onvergeetlike dag van feesvier, gesellige verkeer en ontspanning. ‘n Mens het die gevoel gekry dat dit so sou aanhou vir die volgende vyftig jaar!

Omdat dit so’n historiese okkasie was, vermeld ek graag die name van al die persone wat die verrigtinge meegemaak het:

Basson, Abe ZS1OZ                                                Krüger, Dawie ZS1DJK

Bouwer, Johann ZS1MB                                         Labuschagne, André ZS1AJL

Bouwer, Denize                                                         Le Roux, Johan ZR1AEZ

Byleveld, Frans ZS1RF                                            Le Roux, Johan ZR1RF

Canitz, Karl ZS1KC                                                   Le Roux, Johan ZR1LR

Canitz, Walter ZR1W                                               Lötter, Ian

Chamberlain, Henry ZS1AAZ                                Louw, Petrus ZS1MV

Chamberlain, Josey                                                  Malherbe, Paul ZS1JU

Classen, Johan ZR1WC                                           Malherbe, Elsabe

De Kock, Willem ZR1WDK                                    Mostert, Kobus ZS1KM

De Kock, Chrisna                                                      Mouton, le Fras ZS1TT

De Kock, Charissa                                                    Myburgh, Hennie ZS1SK

De Kock, Francois                                                    Neethling, Nico

De Vries, Dan ZS1DF                                               Neethling, Lizma

De Villiers, Francois ZR1ACF                                 Nöthling, Hans ZS1WZ

De Villiers, P.                                                             Opperman, Oppie ZS1OP

De Villiers, Jean-Pierre                                             Opperman, Freda

Du Plessis, Doepie ZS1HK                                     Schlorf, Gerd ZS1ABM

Du Plessis, Derek ZS1DUP                                     Schlorf, Toekie ZR1TUK

Erasmus, Rassie ZS1YT                                           Smit, Smittie ZS1AK

Erasmus, Anneen                                                     Stofberg, Stoffie ZR1SB

Erasmus, Sané                                                           Strydom, Johan ZS2PN

Evans, John ZS1AGK                                              Strydom, Elsette

Evans, Anna ZS1ACN                                             Swartz, Celia

Grobbelaar, Chris ZR1MM                                      Van Rooyen, Kobus ZS1KVR

Grobbelaar, Hettie                                                     Van Rooyen, Ansie ZS1AVR

Haarhoff, Joe ZS1AAB                                            Van Zyl, René ZS1VR

Haarhoff, Rina                                                           Van Zyl, André ZR1ABQ

Hugo, Danie ZS1YH                                                 Vermeulen, Tienie ZS1HO

CQ Boland

Na ‘n halfeeu van amateurradio in die Boland besef ‘n mens wat ‘n deurslaggewende rol ons nuusblad in die ontwikkeling van Tak Boland en BARK gespeel het en sekerlik nog sal speel. Dit het die geskiedenis meegemaak, met die geskiedenis saamgeloop, aan die geskiedenis rigting gegee, deur die geskiedenis heen die hartklop van die Bolandse amateurs vertolk. ‘n Mens dink met dankbaarheid aan die onderskeie redakteurs wat bereid was om die moeilike werk te doen en aan al die skrywers wat die pen opgeneem het om aan ons nuusblad lewe te gee. Die spreekwoord sê heeltemal tereg: “Die pen is

Henry aangewys as Suid-Afrikaanse “Amateur van die Jaar”

Soos in die September-uitgawe van CQ Boland aangekondig en gemotiveer, was 1998 ook persoonlik vir Henry Chamberlain ZS1AAZ ‘n groot jaar. Hy is deur die SA Amateurradio Ontwikkelingstrust as “Amateur van die Jaar” verklaar. Die inisiatief het oorspronklk van Rassie ZS1YT uitgegaan, terwyl Abe ZS1OZ die motivering vir hierdie toekenning behartig het. Die volgende beweegredes vir hierdie stap is aangeteken:

• Hy is ‘n deskundige op die gebied van radio-tegnologie en behalwe vir die gereelde tegniese praatjies op 2 meter, gee hy aan menige radio-amateurs nuttige raad en bystand oor tegniese kwessies.

• Hy is lank reeds die SARL-verteenwoordiger in die Wes-Kaap en sy diens aan die SARL sluit in diens as Morsekode-eksaminator en tegniese artikels vir Radio ZS.

• Hy het reeds meer as 500 Boland-bulletins geskryf en uitgesaai, asook vele tegniese artikels vir CQ Boland gelewer.

• Hy het verskeie voornemende amateurs gehelp om tegniese kennis onder die knie te kry en uiteindelik die eksamen te slaag.

• Hy is betrokke by die SUNSAT-satellietprogram van die Universiteit van Stellenbosch, skryf die SUNSAT-skolenuusbriewe en lewer ook ‘n waardevoille bydrae tot JARIA.

• Hy is al dikwels deur ander SARL-takke (nou klubs) genooi om lesings oor tegniese aspekte van amateurradio aan te bied.

• Hy lewer ‘n belangrike kommunikasiediens aan sendelinge in Suider-Afrika, spesifiek in Malawi en Mosambiek. Hierdie mense is dikwels van stadige en onbetroubare posdienste afhanklik vir kommunikasie met hulle familie en kollegas in Suid-Afrika. Henry is steeds besig om hierdie kommunikasie-netwerk uit te brei deur die oprig van amateurstasies en hulp aan sendelinge om amateurlisensies te verkry.

• Hy is al 15 jaar lid van die Bestuur van Tak Boland en BARK, waarvan 12 jaar as voorsitter.

Herhalers

Gedurende 1998 is die 650-herhalerhuisie waterdig gemaak, ‘n 600-herhaler met CTCSS by Sir Lowry’s Pas opgerig en volstoom gewerk aan die oprigting van ‘n 625-herhaler op Seinheuwel. Daar is voorsien dat die Seinheuwel-herhaler gekoppel sal wees aan die 675 by Villiersdorp, wat die Overbergers in staat sou stel om op 2 meter tot in die Kaap te kan gesels. Rassie het ook verklaar dat hy graag heelwat meer aktiwiteit op die 650 op Du Toitskloof sou wou hoor. Hierdie herhaler was vir lang periodes doodstil. Teen die einde van die jaar het hy gewag gemaak van taklede se goeie werk aan die 70 Mhz-baken en die hoop uitgespreek dat die 50 Mhz-baken weldra ook weer op die lug sal wees.

“Die vier wyse manne!”

Dit is die naam wat Karl ZS1KC in CQ Boland van Junie 1998 gegee het aan vier manne wat die SARL-AJV an 2 Mei 1998 in Sandton gaan bywoon het. Hierdie vier was Rassie ZS1YT, Karl ZS1KC, Henry ZS1AAZ en Bud Voortman ZS1B, voorsitter van die Kaapse Amateurradio Sentrum. In sy gemoedelike artikel het Karl vertel van die plesierige reis van 1500 km en weer terug, van die verwelkomingsplegtigheid by die Wesrand Radioklub en die insiggewende sessies saam met die SARL-hoofbestuur. Die algemene indruk was een van ‘n toegewyde Hoofkantoor wat daarna gestreef het om deur middel van effektiewe bestuur en kwaliteit diens meer Suid-Afrikaanse amateurs te beweeg om lid van die Liga te word. Van die 5400 amateurs was in daardie stadium slegs 1622 lede. Die wagwoord by die AJV was: “Saamstaan en saampraat!”

Die vier wyse manne het beslis met nog groter wysheid teruggekeer huis toe. En hulle was nooit alleen nie, want deur middel van hul Kenwood HF-stel, instemmer en twee mobiele antennes was daar deurgaans lekker geselskap. Van die stasies waarmee kontak gemaak is, is die volgende aangeteken: Johan ZS1DJA, Philip ZS1CON, Oppie ZS1OP, René ZS1VR, Louis ZS1HE, Joe ZS1AAB, Kobus ZS1KVR, Smittie ZS1AK, Kobus ZS1KM, Arthur ZS1AIJ, Ron ZS1RON, Jannie ZS2BJC en Arthur ZS1LI.

Vuurtoringstasies

Ter ondersteunng van die Internasionale Vuurtoringnaweek het agt amateurs van BARK op 22 en 23 Augustus 1998 radiostasies opgerig by L’Agulhas en Danger Point se vuurtorings. Die vyf amateurs by L’Agulhas was Karl ZS1KC, Rassie ZS1YT, Johan ZR1LR, en Clyde ZS1CS. Stoffie ZS1HS, Arthur ZS1AIJ en Johan ZS1WC was die amaeurs by Danger Point.

In CQ Boland van September 1998 is verslag gedoen van die verrigtinge by L’Agulhas. Die radio wat daar gebruik is, was ‘n Kenwood TS830 met ‘n Kenwood-versterker, die antennes ‘n 3-element rigstraler met toring en roeteerder en dipole vir 80 en 40. Altesaam 110 plaaslike en internasionale kontakte is op 80, 40, 20, 15 en 10 meter gemaak.

Benewens die besonder suksesvolle radiobedrywighede van die vyfstuks by L’Agulhas was dit ook ‘n verrykende ervaring om kennis te maak met die vuurtoring-bemanning en iets van die aard en geskiedenis van die nagenoeg 150 jaar oue vuurtoring agter te kom. Die span is gul ontvang deur Mervin White, die vuurtoringwagter, Elrene Botha, opsiener van die Vuurtoringmuseum en Gert Botha wat verantwoordelik was vir die instandhouding van die toring.

Hiervan en Daarvan

Vyf van ons klublede was vanjaar reeds (minstens) vyftig jaar radio-amateurs. Hulle is Ben Janeke ZS1GT, Frans Byleveld ZS1RF, Paul Malherbe ZS1JU, Hugo Beyers ZS1OH en Gerd Schlorf ZS1ABM. Van hierdie vyf was Ben, Frans, Paul en Hugo in 1948 stigterslede van die eerste Bolandse amateurradio vereniging.

Bolandse amateurs was teen hierdie reeds jarelank aktief betrokke by die Voortrekkers se “CQ Hou Koers”. In 1998 het Stoffie Stofberg ZS1HS, op sy dag self ‘n ervare Voortrekkerleier, ‘n leidende rol hierin gespeel. Sy dienste is veral hoog op prys gestel omdat “CQ Hou Koers” die afgelope tyd nie na wense ondersteun is nie. Soos hy dit gesien het, was amateur-deelname nie alleen verrykend vir die Voortrekkerbeweging as sodanig nie, maar ook vir die amateurs ‘n gulde geleentheid om hul aktiwiteite aan die jeug bekend gestel.

Die jaar 1998 was een waarin die rekenaar as’t ware deur Bolanders “verower” is vir aanwending in amateurradio. Tekens hiervan was die werk van Henry ZS1AAZ in hierdie verband, die vooruitgang van pakketradio, rekenaar-artikels in CQ Boland deur Jacques ZS1PL en René ZS1VR, en BARK se webblad wat uitstekend deur Eddie ZR1E en Alan ZR1EA versorg is.

Tegniese Besprekings op Donderdagaande het in dié tyd ‘n alom gewaardeerde instelling geword en het getuig van hoogstaande radio-kundigheid en tegniese bedrewenheid, veral weens die manier waarop Henry ZS1AAZ en Ian ZS1PR dit hanteer het. In November dié jaar het Rassie ZS1YT in sy voorsittersboodskap in CQ Boland hierdie praatjies groot lof toegeswaai. “Ek het nou eendag gehoor hoe een van ons buurklubs se lede sê dat hy tog so jammer is dat daar nie meer van hulle lede Afrikaans verstaan en gevolglik die praatjies kan volg nie,” het hy opgemerk.

Vroegoggend-geselsies op 80 meter het in hierdie tyd getuig van Bolandse radio-kameraadskap. Stemme wat ‘n mens die gereeldste gehoor het, was dié van Joe ZS1AAB, Smittie ZS1AK, Karl ZS1KC, Johan ZS2PN, Pieter ZS1AS en Lafras ZS1TT – soms ook Gawie ZS1WH, Johan ZS1DJA en Kobus ZS1KVR.

Bolandse amateurs het in 1998 vir Smittie Smit ZS1AK, een van die uitstaande BARK-persoonlikhede, beter leer ken na aanleiding van ‘n onderhoud wat die redakteur van CQ Boland, in Junie dié jaar met hom gevoer het. Hy was posmeester van beroep, het op Porterville afgetree en was in daardie stadium al 36 jaar ‘n amateur. As klublid was hy bekend vir sy innemendheid, wakkere belangstelling in klubsame en volgehoue gewilligheid om sy gewig in te gooi by klubaktiwiteite.

Danie Hugo ZS1YH, toe reeds 36 jaar ‘n amateur, en sy vrou Kinney was na vele jare steeds getroue lede van ons Klub wat ons vergaderings gereeld bygewoon het. Benewens amateurradio, is Danie ‘n groot kenner en versamelaar van horlosies. Hy sê dit is ‘n stokperdjie wat hy al van geboorte af beoefen, want toe hy twee weke oud was, het hy al met sy pa se sakhorlosie gespeel!

In 1998 is ook die volgende dinge ivm ‘n paar van ons klublede aangeteken: Joe ZS1AAB – elke Sondag op sy pos met die herlei en/of inroep by bulletins; Gerd Schlorf ZS1ABM – bedryf die betroubaarste BBS in die Wes-Kaap; Clyde Hyman ZS1CS – altyd gewillig om sy gewig in te gooi as ‘n taak aangepak moet word; Oppie Opperman ZS1OP – ‘n uitstekende spanwerker en die hartlikheid self; Raoul Coetzee ZS1REC – behulpsaam met die 4 meter baken en deelnemer aan die Internasionale Vuurtoringnaweek; René van Zyl ZS1VR – ‘n staatmaker soos min en knap bulletin-organiseerder; Derrick du Plessis ZS1DUP – bekend vir sy kameraadskap, doen die CTCSS-kodering vir die 600-herhaler en was die voorklimmer met die oprig van antennes vir die herhaler.

BOLANDSE VROULIKE ZS-AMATEURS

Amateurradio is wêreldwyd ‘n oorwegend mansaktiwiteit, met hier en daar tog ook vroulike belangstelling. So was dit ook in die geskiedenis van Bolandse amateurradio. Met die totstandkoming van georganiseerde amateurradio in die Boland was daar ook twee vroue by die historiese stigtingsvergadering in 1948, t.w. Joy Franzsen ZS1SA en Joan Walters ZSL1SA. En daar was altyd ons LV’s en ons vriendinne wat deur die jare heen ons samekomste opgehelder het met hul teenwoordigheid en sorgsaamheid, en ook gedurende die halfeeu waaroor hierdie geskiedskrywing handel heelparty vroulike luisteraar-amateurs (in die ou dae met ZSL-roepseine) , asook enkele vroulike ZR- en ZU-amateurs. Hier gaan ek my egter slegs bepaal by die vroue wat in die tydperk 1948 – 1998 ZS-status bereik het. Daar was maar ‘n handjievol van hulle (altesaam 11). Hulle word kronologies gerangskik. Die datums agter hul name dui die jaar aan waarin hul roepseine die eerste keer in die geskiedenis aangeteken is:

Franzsen, Joy ZS1SA (1948). Sy was ‘n stigterslid van Bolandse amateurradio en die LV van Boet Franzsen ZS1FG wat gedurende 1949/1950 voorsitter van Tak Boland was. Sy was ook, sover bekend, die heel eerste Kaapse vroulike ZS-amateur – ‘n baanbreker in die ware sin van die woord.

Rabie, Helene ZS1PJ (1953). Sy was die LV van Pierre Rabie ZS1NP, voorsitter van Tak Boland in 1953/54. Helene het baie lank ‘n leidende rol in Bolandse amateurradio gespeel. Haar naam is die eerste keer in 1953 op die spyskaart van ‘n takdinee aangeteken. Twintig jaar later (in 1973) verskyn haar naam steeds op ‘n inroeplys van die tak! Sy was ‘n regte staatmaker wat ook gedurende 1969-1971 sekretaris van Tak Boland was.

Heunis, Aletta ZS1PB (1955). Dit is nie seker of sy dalk die vrou, of ‘n familielid, van Adie Heunis ZS1PO was nie. Haar naam kom voor op die spyskaart van ‘n takdinee op Albertinia in 1955, asook op die spyskaart van die historiese Oudtshoorn-dinee van 1958 toe amateurradio in die Boland tien jaar oud geword het en terselfdertyd die eerste keer ‘n Liga-AJV aldaar aangebied het.

Davidtz, Leonie ZS1AE (1957). Sy was ‘n sprankelende Stellenbosse student wat in 1955 verlam is toe sy by Gordonsbaai van ‘n rots af in die sand vasgeduik het. As getroue Tak Bolander het sy dikwels takvergaderings in haar rystoel bygewoon.

Snyman, Margery ZS1RM (1958). Nie veel van haar is bekend nie. Volgens die roepseinboek van 1959 was sy in die Strand woonagtig. Haar naam het nog tot 1993 in die roepseinboek voorgekom, maar sonder adres. In die geskiedenis van Bolandse amateurradio kom haar naam op twee dineespyskaarte voor – dinees wat Tak Boland in 1958 op Oudtshoorn en in 1963 in die Strand gehou het.

Smit, Peggy ZS1YU (1964). Sy en haar man Piet (ook Smittie genoem) ZS1UR was daardie jare baie bekend in Bolandse amateurkringe. Hy was in 1964/65 voorsitter. Op hul oudag het hulle hul in ‘n tehuis vir bejaardes op Roberton gevestig. Ons vind Peggy se naam tussen 1964 en 1978 op spyskaarte en verjaardaglyste van Tak Boland aangeteken.

Burger, Hendrina ZS1YN (1966). Van haar is ook nie veel in die geskiedenis aangeteken nie. Volgens die 1966-roepseinboek was sy woonagtig op Nieuwoudtville en in die 1975-roepseinboek is haar adres as Uppington aangegee. Sy was gewis lid van Tak Boland. Haar naam kom voor op ‘n Bolandse ledelys van 1973 en verjaardaglys van 1974.

Van Jaarsveld, Elouise ZS1XE (1973). Sy is die LV van Basie ZS1WT en was redelik lank lid van Tak Boland. Hulle was van Bellville. Elouise se naam kom voor op ‘n verjaardaglys van 1973 en dan weet ons ook dat Basie in 1981/82 voorsitter van Tak Boland was. Hulle het kort hierna na Johannesburg verhuis.

Evans, Anna ZS1ACN (1986). Haar man was wyle John ZS1AGK, ‘n bekende Tak Bolander. Sy was teen 1998 nog in Somerset-Wes woonagtig. Ons onthou Anna as ‘n innemende amateur wat saam met John dikwels by ons vergaderngs te sien was. Sy het op ons bestuur gedien toe Tak Boland in 1989 die historiese Liga-AJV naby Stellenbosch aangebied het en het ‘n belangrike bydrae tot die sukses van hierdie okkasie gelewer.

Oosthuizen, Poppie ZS1AFZ (1991). Sy is die LV van Danie ZS1AEC, wat in dié tyd ook lid van Tak Boland was. Poppie was van 1991 tot 1993 lid. Beoefenaars van die Morsekode het haar goed geken. Sy het reeds toe sy nog ons taklid was op die gebied van Morsekode-kommunikasie begin presteer en haar mettertyd onderkei as ‘n uitmuntende operateur wat verskeie groot toekennings ontvang het.

_________________________________

Davidtz, Leonie ZS1AE (1957).

Notas oor fotos:

Scan01.jpg         Regs op die foto Doug Brook, ZS1AE

Scan04.jpg         Burgemeester van Stellenbosch Piet Lombard en Claud Ingle

Scan08.jpg         Piet Lombard en Bennie Burger, ZS1IB

Scan09.jpg         Annie v d Merwe, ZS1AZ

Scan11.jpg         ZS1WZ, ZS1LH, Bert Heydenrich, ZS5OM

Scan12.jpg         Regs, Frank Steiner, ZS1DJ

Scan14.jpg         Greg Roberts, ZS1BI

Scan16.jpg         Hans v d Groenendaal, ZS6AKV

Scan18.jpg         Colin Duff, ZS1CA

Scan21.jpg         ZS1LH, ZS5OM

Scan24.jpg         Burgemeester en ZS5OM

Scan31.jpg          Hentie Lombaard, ZS1LH; Nico Truter, ZS1KT; Hennie Greyling, ZS4HG; Frans

O’Kennedy, ZS1DO; Dan de Vries, ZS1DF; Frans Byleveld, ZS1RF; Hans Nothlingh, ZS1WZ.

Scan32.jpg         Dok Walters, Frans Byleveld, Dan de Vries

Scan34.jpg         Ben Lubbe, ZS1GX met die sigaret, waarskynlik by Goudini.

Scan35.jpg         Derek Siegel, ZS1DP

Rob70.jpg          Links, Peggy Smit, Lief Louw, Piet Louw, ZS1ZK, verder aan Denis Gavin en LV, Pierre

Rabe, Louis Rosensweig, ZS1OE, Frank Priem en LV Helen, Gawie Gerrits Voor ZS1OE, Ruth Gerrits en dogters

SARL75.jpg Mickey Warr, ZS1WA; Robert Jung, ZS1RR; Maurice Garcia, Gawie Gerrits, Bennie Burger, ZS1IB; Koos v d Merwe, ZS1AW; Doug Brook, Jack Meerburg. ZS1FM

50 JAAR SE SPESIALE TOEKENNINGS

Amateurradio in die Boland was in die geskiedenis van sy eerste 50 jaar was hier beskryf is, bevoorreg om voordurend persone te hê wat deur hul besondere kwaliteite en prestasies uitgemunt het. Hierdie gewaardeerde bydraes tot die welsyn van hul vereniging word weerspieël deur die spesiale toekennings wat hulle deur die jare verwerf het. Hier volg ‘n kort samevatting van die toekennings wat in ons rekords aangeteken is. Ongelukkig is dit so dat daar nie altyd goed rekord gehou is nie – veral nie gedurende die heel vroeë tydperk nie – maar tog meen ek dat die gegewens wat wel hier weergegee word, ‘n goeie beeld bied van die soort amateursake wat in die Boland hoog aangeslaan is en van die amateurs wat op hierdie gebiede gepresteer het.

Daar kan onderskeie word tussen Liga Toekennings en Tak Toekennings:

LIGA TOEKENNINGS

1. Die Willy Wilson Goue Wapen

Dit is die hoogste toekenning van die SA Radioliga. Dit word vir uitnemendheid in alle opsigte toegeken. Die volgende drie Bolandse amateurs het hierdie eer te beurt geval:

J.G. Gerryts ZS1VA (1976)

F.J. Stayner ZS1DJ  (1976)

H..J. Chamberlain ZS1AAZ (1993)

2. Die Jack Twine Medalje

Dit is ‘n hoë meriete-toekenning van die Liga en is in hierdie halfeeu deur die volgende Bolandse amateurs verower:

J.A. van Zyl ZS1BX (1965)

M.H. MacGregor ZS1FX (1965)

1. Stayner ZS1DJ (1965)

1. Anderson ZS1LA (1965) H.J.J. Nöthling ZS1WZ (1976) S.J. Burger ZS1BZ (1988)

1. Smith ZS1ABC (1988)

1. Chamberlain ZS1AAZ (1990)

1. Erasmus ZS1YT (1990)

1. Basson ZS1OZ (1990) J.B. Haarhoff ZS1AAB (1993)
2. Schlorf ZS1ABM (1993)

4. Ere-lidmaatskap

Die enigste naam wat hier opgespoor kon word, met die nodige bewyslewering, is:

J.A. (Alf) van Zyl ZS1BX (1961)

5. Suid-Afrikaanse Amateur van die Jaar

Slegs een Bolandse amateur het in hierdie halfeeu hierdie onderskeiding verwerf:

1. J. Chamberlain ZS1AAZ (1998)

TAK TOEKENNINGS

1. Wisseltrofeë

Vir die eerste ongeveer 35 jaar van amateurradio in die Boland is groot waarde geheg aan die toekenning van wisseltrofeë aan verdienstelike lede van Tak Boland. Dit het deel gevorm van die besondere karakter van die Tak. Vir hierdie doel het leidende taklede pragtige bekers geskenk, wat jaar na jaar met plegtigheid by AJV’s aan gekose taklede oorhandig is. Op hierdie manier het vele lede van Tak Boland – en hier en daar ook ‘n LV – erkenning gekry vir prestasies en waardevolle bydraes. Ons eer hul gedagtenis. Omdat hul name nie almal opgeteken is nie, volstaan ons hier met die volgende kort beskrywings van die verskillende trofeë wat in gebruik was.

Die Stassen-beker

Dit is reeds in 1948 geskenk deur F. J. Stassen ZS1JS van Oudtshoorn, groot baanbreker van Tak Boland, om toegeken te word vir die mees praktiese en waardevolle artikel oor amateurradio in die Afrikaanse afdeling van Radio ZS. Later is die beker ook vir ander doeleindes aangewend, soos vir die beste Afrikaanse artikel in CQ Boland of die beste Tak Boland bulletin of die behartiging van bulletin-herleidings en inroepe.

Die Cullam MacGregor Wisseltrofee

Hierdie beker is aan Tak Boland nagelaat uit die boedel van M.H. MacGregor ZS1FX (“Uncle Mac”), een van ons uitstaande radiofigure van die ou tyd, met sy heengaan in November 1970, en is jaarliks toegeken vir die beste tuisgeboude radio-apparaat deur ‘n taklid.

Die D.F. de Vries Mobiele Wisseltrofee

Die skenker was D.F. de Vries ZS1DF, jare lank ‘n groot Bolandse amateur-leier, en was bedoel vir 40 meter mobiele kontakte op 31 Mei deur lede van Tak Boland, Tak Kaapstad en later ook Tak Tygerberg. Mettertyd is die datum verskuif na 26 Desember (Gesinsdag). Op hierdie wyse wou Dan samewerking tussen die takke bevorder, asook die gesinne van ons amateurs betrek.

Die Paul Malherbe Ledewerwing Trofee

Hierdie trofee is in ongeveer 1973 geskenk deur Paul Malherbe ZS1JU, Bolandse baanbreker-amateur en stigterslid van Tak Boland, om toegeken te word aan die lid wat in ‘n betrokke jaar die meeste lede vir die Tak gewerf het. Dit was in ‘n tyd van kwynende ledetalle en het meegehelp om die Tak weer op koers te kry.

Die Bennie Burger Beker

Dit is in 1978 geskenk deur B.I.F. Burger ZS1IB, een van die groot leiers van Tak Boland, en is toegeken vir deelname aan taksake soos vergaderings bygewoon, bulletins gelewer, artikels vir Radio ZS en CQ Boland geskryf en nuwe lede gewerf. Op hierdie wyse is die inisiatiewe beloon van lede wat gewillig was om hul tyd en talente aan takaktiwiteite te wy.

Die Schonken Trofee

Hierdie beker is afkomstig van die drie Schonken-broers, welbekende figure in die geskiedenis van Tak Boland – Pieter ZS1AS, Jannie ZS1AJ en De Wet ZS1C – en is toegeken vir mobiele HF-werking. Dit het, netsoos die D.F. de Vries Mobiele Wisseltrofee, voortgespruit uit die tyd voor 2 meter toe HF mobiele kommunikasie gewild was en ook kompetisies hierin gehou is.

2. Boekpryse en Sertifikate

In 1989 het die Komitee van Tak Boland besluit om boekpryse in plaas van trofeë aan verdienstelike lede toe te ken. Weldra is ook sertifikate vir hierdeie doel ontwerp. Die eerste lede wat boekpryse ontvang het (almal in 1989) was Hans Nöthling ZS1WZ vir al die jare se lees van HK-bulletins, Sakkie Pelser ZR1AC vir die organiseer van die spesiale stasie ZS1NDF (Nasionale Diasfees) by Mosselbaai, en Joe Haarhoff ZS1AAB en sy LV Rina vir die organiseer van die afgelope paar jaar se Tak-AJV’s op Worcester. Hulle is gevolg deur Sakkie Pelser vir sy organisasiewerk i.v.m. ‘n vergadering by die Overberg Toetsbaan naby Bredasdorp (1992), Harold Bannister ZS1NA vir die bou van QRP-dwergradiotjies (1992), Rassie Erasmus ZS1YT vir sy puik werk as tesourier (1993), Piet Rossouw ZS1WP, Nicky Marais ZS1NC en Harold ZS1NA vir Morsekode (1993), terwyl Karl Canitz ZR1AFC en Bernard Wentzel ZR1ACP elkeen ‘n klein bekertjie ontvang het vir die bevordering van 6 meter kommunikasie. In 1994 is twee ouer lede van Tak Boland, Louis Rosenzweig ZS1OE en Tommy Turner ZS1OK, met boekpryse beloon vir waardevolle en gewaardeerde dienste aan Bolandse amateurradio.

3. Die Tak Boland Toekenning

Dit is ‘n ou, kleurvolle sertifikaat wat in 1962 deur Warner Molema ZS1WM van Pinelands ontwerp is en toegeken is aan die Bolandse amateur wat in ‘n bepaalde jaar die meeste kontakte met taklede bewerkstellig het. Dit is daardie jaar op Citrusdal vir die eerste keer toegeken aan Louis Fourie ZS1VD (Vaaldonkie). Daar is ongelukkig nooit rekord gehou van ander lede van Tak Boland wat hierdie sertifikaat ontvang het nie.

4. Die Outjommie-sertifikaat

Dit is in 1977 op inisiatief van Bennie Burger ZS1IB ontwerp om Bolandse “Old Timers” te vereer. Die ontvanger moes minstens 20 jaar as amateur agter die rug hê. Netsoos in die geval van die Tak Boland Toekenning van 1962, is ongelukkig nie boek gehou van die veroweraars van hierdie sertifikaat nie. Die laaste twee persone aan wie dit toegeken is, is egter wel later aangeteken. Hulle was Neels Smal ZS1YB (1985, toe reeds 23 jaar ‘n amateur) en Willie Malherbe ZS1ADB (1986, reeds 25 jaar agter die rug).

5. Die Stilsleutel Toekenning

Tak Boland het dwarsdeur die halfeeu waaroor hierdie geskiedenis handel sy heengegane taklede in herinnering gehou deur ‘n toekenning (vroeër geldelik, maar later ‘n boekprys) aan ‘n taklid wat sy/haar Morsekode-toets geslaag het en as volle amateur op die lug kom.

6. Ere-lidmaatskap

Tak Boland het deur die jare heen op hierdie wyse spesiale erkenning gegee aan sommige van sy ouer lede wat oor ‘n lang tydperk uitsonderlike diens gelewer het en wat hy spesiaal wou huldig. ‘n Spesiale sertifikaat, adres of oorkonde is dan aan so’n persoon uitgereik. Die volgende erelede van die Tak kon in ons rekords opgespoor word:

A.J. (Alf) van Zyl ZS1BX (1965)

M.H. (Mac) MacGregor ZS1FX (1965)

H.J. (Henry) Chamberlain ZS1AAZ (1996)

J.H. (Hugo) Beyers ZS1OH (1998)

B.S. (Ben) Janeke ZS1GT (1998)

P.L. (Paul) Malherbe ZS1JU (1998)

F.G.F.(Frans) Byleveld ZS1RF